Xét nghiệm Calcitonin tìm kiếm dấu ấn ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy

Phần lớn Calcitonin được sản sinh tại tế bào tuyến giáp, sau đó trải qua quá trình chuyển hóa tại thận hoặc gan và do nồng độ calci huyết thanh điều chỉnh. Xét nghiệm Calcitonin có thể được dùng để hỗ trợ trong chẩn đoán những ca nghi ngờ mắc ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy. Qua đó có thể giúp cảnh báo nguy cơ ung thư tuyến giáp của bệnh nhân.

1. Khái niệm xét nghiệm Calcitonin 

Cấu tạo nên Calcitonin là 32 phân tử acid amin và trong cơ thể, Calcitonin đóng vai trò là một polypeptid được bài tiết bởi các tế bào C cận tuyến giáp (tên khoa học: cellules par folliculaires thyroïdienne). 

Calcitonin tham gia vào quá trình chuyển hóa photpho và canxi, giúp kiểm soát mật độ xương bằng cách ngăn chặn sự mất xương khi hạ calci máu. Ở trẻ sơ sinh thì nồng độ Calcitonin khá cao nhưng chúng sẽ dần giảm đi theo thời gian khi cơ thể đạt đến độ tuổi trưởng thành. Thực tế, hàm lượng Calcitonin ở nữ giới cao thường thấp hơn so với nam giới và chúng đặc biệt tăng cao ở những người thường xuyên hút thuốc lá.

Calcitonin chính là một trong các tín hiệu đặc trưng dùng để xác định, chẩn đoán ung thư, đánh giá khả năng đáp ứng với các phương pháp điều trị bệnh cũng như kiểm tra nguy cơ tái phát ung thư tuyến giáp thể tủy.

Ở trẻ sơ sinh thì nồng độ Calcitonin khá cao nhưng sẽ dần giảm đi theo thời gian khi cơ thể đạt đến độ tuổi trưởng thành

Một người bình thường khi thực hiện xét nghiệm Calcitonin sẽ có giá trị nằm trong khoảng sau đây:

• Đối với nữ giới: 0 - 9.82 pg/mL;

• Đối với nam giới: 0 - 14.30 pg/mL.

Khoảng tham chiếu này còn tùy vào điều kiện thực hiện xét nghiệm hay cơ sở vật chất để làm xét nghiệm. Trong trường hợp người bệnh tiến hành làm test kích thích như dùng pentagastrin hoặc calcium thì khoảng giá trị trên có thể sẽ thay đổi.

2. Thời điểm thích hợp để làm xét nghiệm Calcitonin

Có thể nói ung thư tuyến giáp là căn bệnh xảy ra khá phổ biến ở nước ta, chiếm 1 - 2% trong số các bệnh ung thư. Trong đó, tỷ lệ mắc ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy là khoảng 5 - 10% (tính trong các trường hợp ung thư tuyến giáp) và bệnh đa phần có liên quan đến yếu tố nội tiết và di truyền.

Xét nghiệm Calcitonin được ứng dụng để tầm soát, sàng lọc và theo dõi sự tiến triển của ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy và nếu người bệnh xuất hiện các triệu chứng bất thường dưới đây thì nên thực hiện xét nghiệm Calcitonin càng sớm càng tốt:

• Khi nuốt hay thấy bị vướng hoặc nghẹn ở cổ;

• Có u giáp trạng cứng, di chuyển được khi nuốt;

• Người có các biểu hiện nghi ngờ mắc ung thư tuyến giáp thể tủy: đau họng, có khối u ở cổ, đau mặt trước cổ, khó thở, khó nuốt, giọng nói bị thay đổi hoặc khàn tiếng, ho lâu ngày nhưng không phải do bị cảm lạnh;

• Trong gia đình có người bị đa u nội tiết loại 2;

• Vùng cổ đau kèm theo sưng tuyến bạch huyết, xuất hiện hạch nhỏ tính chất mềm, di động được ở cùng bên với khối u;

Xét nghiệm Calcitonin được ứng dụng để sàng lọc và theo dõi thư biểu mô tuyến giáp thể tủy

Ngoài ra, những người đã bị ung thư tuyến giáp thể tủy và đang theo dõi điều trị cũng cần thực hiện xét nghiệm Calcitonin định kỳ để kiểm tra hiệu quả điều trị và đánh giá, ngăn ngừa nguy cơ tái phát.

3. Xét nghiệm calcitonin có ý nghĩa như thế nào?

3.1. Ý nghĩa lâm sàng 

Xét nghiệm Calcitonin có tác dụng hỗ trợ công tác chẩn đoán và theo dõi sức khỏe cho người bệnh sau khi phẫu thuật điều trị ung thư biểu mô tuyến giáp thể tủy. Nếu sau khi mổ xong mà hàm lượng Calcitonin trong cơ thể vẫn vượt ngưỡng an toàn thì điều này cho thấy căn nguyên gây bệnh vẫn chưa được loại bỏ hoàn toàn. Trong trường hợp Calcitonin hạ thấp sau phẫu thuật nhưng sau đó tiếp tục tăng thì đây lại là dấu hiệu cảnh báo sự trở lại của ung thư.

Không chỉ có ý nghĩa quan trọng đối với bản thân bệnh nhân, xét nghiệm Calcitonin còn giúp tầm soát ung thư tuyến giáp cho các gia đình có tiền sử người thân mắc bệnh tuyến giáp.

Ngoài ung thư tuyến giáp thể tủy, nồng độ Calcitonin cũng có thể tăng khi bệnh nhân mắc các loại bệnh ung thư khác như: ung thư vú, ung thư phổi, ung thư tụy và trường hợp Calcitonin mới chỉ tăng nhẹ là dấu hiệu của viêm tuyến giáp tự miễn.

Đặc biệt cần lưu ý, đối với những người bị ung thư tuyến giáp thể tủy thì Calcitonin tăng nhưng các chỉ số khác bao gồm TSH, FT4 và T3 có thể vẫn giữ ở mức bình thường. Bên cạnh xét nghiệm Calcitonin vẫn cần vận dụng thêm những biện pháp khác để chẩn đoán ung thư tuyến giáp:

• Khám lâm sàng khai thác các triệu chứng mà bệnh nhân gặp phải và quan sát thực thể để đánh giá, thăm dò tính chất khối u;

• Siêu âm màu tuyến giáp: dựa trên hình ảnh thu được từ máy siêu âm để xác định vị trí, hình dạng, kích thước, đặc điểm của khối u;

• Sử dụng kim nhỏ để chọc hút tế bào nhằm xác định đó là u lành hay u ác.

3.2. Nồng độ Calcitonin gia tăng

Nguyên nhân làm tăng nồng độ Calcitonin có thể là do người bệnh mắc phải một (hoặc đồng thời mắc) các bệnh lý sau đây:

• Viêm tuyến giáp;

• Ung thư tuyến giáp thể tủy;

• Tăng sản tuyến cận giáp;

• U biểu mô tuyến của tuyến cận giáp;

• Calcitonin bị sản xuất lạc chỗ;

• Ung thư vú;

• Suy thận mạn;

• Khối u tế bào đảo tụy;

• Ung thư phổi tế bào nhỏ;

• Dư thừa số lượng tế bào C tuyến cận giáp;

• Nồng độ calci máu tăng;

• Xơ gan do rượu;

• Hội chứng tăng ure máu.

Ung thư vú là một trong những nguyên nhân làm tăng nồng độ Calcitonin

Để thực hiện xét nghiệm Calcitonin, người ta sẽ cần sử dụng mẫu huyết tương hoặc huyết thanh của bệnh nhân. Đối với những trường hợp mà mẫu huyết tương, huyết thanh gặp phải tình trạng vỡ hồng cầu thì sẽ không được sử dụng. 

Những người đang sử dụng biotin liều cao (trên 5mg/ngày) thì cần trì hoãn việc xét nghiệm ít nhất trong khoảng 8 tiếng kể từ khi dùng biotin liều cuối. Nguyên nhân là vì xét nghiệm Calcitonin được thực hiện theo nguyên lý điện hóa phát quang và biotin sẽ làm ảnh hưởng đến kết quả của xét nghiệm.

4. MEDLATEC - địa chỉ xét nghiệm Calcitonin đáng tin cậy

Tại Trung tâm Xét nghiệm Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, hàng ngày có không ít mẫu bệnh phẩm được đưa vào để thực hiện xét nghiệm Calcitonin. 

Trung tâm Xét nghiệm MEDLATEC với hệ thống máy móc hiện đại, đồng bộ được vận hành bởi các kỹ thuật viên trình độ cao, đồng thời năng lực xét nghiệm của Trung tâm đã được công nhận chứng chỉ ISO 15189:2012 và CAP, kết quả sau khi trả ra sẽ được tư vấn bởi đội ngũ chuyên gia đầu ngành chuyên môn giỏi. Tất cả đều khẳng định một quy trình xét nghiệm khoa học hỗ trợ chẩn đoán bệnh chính xác, từ đó việc điều trị bệnh sẽ trở nên hiệu quả hơn.

Để được tư vấn trực tiếp và đặt lịch khám cùng các chuyên gia của MEDLATEC, quý khách hàng hãy liên hệ ngay tới hotline 1900 56 56 56.