Cấy nước tiểu quan trọng như thế nào trong chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu?

Để chẩn đoán tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu, các bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện nhiều phương pháp khác nhau, trong đó cấy nước tiểu được đánh giá là phương pháp quan trọng và mang lại hiệu quả cao. Tuy nhiên, chỉ cần một sai sót nhỏ trong quy trình lấy mẫu, bảo quản và thực hiện sẽ ảnh hưởng rất lớn đến giá trị của kết quả xét nghiệm.

1. Một số thông tin về tình trạng nhiễm khuẩn đường tiết niệu

Nhiễm khuẩn đường tiết niệu là tình trạng nhiễm trùng các cơ quan đường tiết niệu bao gồm thận, niệu quản, bàng quang hay niệu đạo. Do niệu đạo của phụ nữ ngắn và gần hậu môn nên vi khuẩn từ ruột già có dễ dàng tiếp xúc và xâm nhập vào niệu đạo và chính vì thế, phụ nữ thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn nam giới, đặc biệt là những trường hợp đã quan hệ tình dục. 

Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể gây biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời

Tình trạng nhiễm khuẩn đường tiết niệu có thể được phân loại như sau: 

- Phân loại theo vị trí nhiễm trùng: Nhiễm khuẩn đường tiết niệu được chia thành nhiễm khuẩn đường tiết niệu trên và nhiễm khuẩn đường tiết niệu dưới. Trong đó, nhiễm khuẩn đường tiết niệu trên gồm viêm thận, áp xe thận,… Nhiễm khuẩn đường tiết niệu dưới bao gồm viêm bàng quang, viêm niệu đạo,…

- Phân loại theo mức độ tiến triển bệnh: Bao gồm tình trạng nhiễm khuẩn niệu biến chứng và không biến chứng hay tình trạng bệnh tái phát nhiều lần. 

Màu và mùi của nước tiểu là một cơ sở để đánh giá mức độ nhiễm trùng

Khi bị nhiễm khuẩn đường tiết niệu, bệnh nhân có thể xuất hiện những triệu chứng như sau: Đi tiểu rắt, tiểu buốt, lượng tiểu ít, tiểu xong vẫn cảm giác còn nước tiểu trong bàng quang,… Nước tiểu cũng có đặc điểm bất thường như đậm màu hơn, đục màu, nước tiểu có mùi khó chịu, có lẫn mủ hoặc máu. Nếu bị viêm thận, viêm bàng quang,… có thể xuất hiện triệu chứng đau vùng hông lưng. Những trường hợp nghiêm trọng có thể xuất hiện sốt cao, môi khô, lưỡi bẩn, sụt cân,…

2. Ý nghĩa của việc cấy nước tiểu trong chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu?

Nếu không được phát hiện sớm, bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu có thể gây ra những biến chứng nghiêm trọng, thậm chí một số biến chứng như nhiễm trùng máu, suy thận có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Chính vì thế việc chẩn đoán và điều trị kịp thời có ý nghĩa rất quan trọng để nâng cao hiệu quả điều trị bệnh và phòng tránh nguy cơ biến chứng. Trong đó, cấy nước tiểu là phương pháp phổ biến và quan trọng trong chẩn đoán bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu.

2.1. Cấy nước tiểu là gì?

Cấy nước tiểu là cách nuôi cấy mẫu nước tiểu trong môi trường thạch dinh dưỡng, qua đó phát hiện được các loại vi khuẩn đang có mặt trong nước tiểu. Tất cả các khâu trong quy trình cấy nước tiểu cần được đảm bảo vô trùng và thực hiện đúng kỹ thuật để không làm sai lệch kết quả xét nghiệm. Hiện nay có 3 phương pháp lấy mẫu để cấy nước tiểu, bao gồm: 

- Lấy nước tiểu giữa dòng: Trước khi lấy mẫu nước tiểu, bệnh nhân cần vệ sinh bộ phận sinh dục ngoài sạch sẽ. Khi lấy nước tiểu thì cần bỏ phần nước tiểu đầu và chỉ lấy phần nước tiểu giữa dòng. Lưu ý phần lọ đựng cần đảm bảo vô trùng, sau đó chuyển về phòng xét nghiệm. Thời điểm lấy mẫu nước tiểu thích hợp nhất là vào buổi sáng sớm vì sau một đêm vi khuẩn sẽ có thời gian sinh sôi phát triển. 

- Lấy nước tiểu qua ống sonde bàng quang: Với những trường hợp mức độ bệnh nặng hơn, gặp nhiều khó khăn khi lấy nước tiểu, nhân viên y tế có thể hỗ trợ bằng phương pháp dùng ống sonde. Ống sonde sẽ được xuyên qua niệu đạo và bàng quang để nước tiểu chảy vào ống sonde và vào lọ đựng đã được vô trùng.  

- Lấy nước tiểu bằng cách chọc hút kim trên xương mu: Đây là phương pháp phức tạp và chỉ được thực hiện trong những trường hợp đặc biệt, có can thiệp phẫu thuật. Tuy nhiên, ưu điểm của phương pháp này là chất lượng mẫu nước tiểu rất đảm bảo.

Sau khi đã tiến hành lấy được mẫu nước tiểu, kỹ thuật viên sẽ tiến hành bảo quản mẫu theo đúng nguyên tắc và nhanh chóng vận chuyển về phòng xét nghiệm để thực hiện phân tích, nuôi cấy. 

Tại phòng xét nghiệm sẽ tiến hành kỹ thuật nuôi cấy nước tiểu trên môi trường thạch Blood agar, UTI hay MacConkey agar. Đầu tiên, cần lắc nhẹ nước tiểu, sau đó, dùng que cấy chạm vào mẫu nước tiểu theo chiều thẳng đứng. Lưu ý không nhúng sâu que cấy. 

Kỹ thuật nuôi cấy nước tiểu trên môi trường đĩa thạch

Nếu không có vi trùng phát triển, kết quả cấy là âm tính. Nếu có vi khuẩn, kết quả sẽ là dương tính, đồng thời tiến hành kháng sinh đồ để đánh giá mức độ nhạy cảm và kháng kháng sinh của vi khuẩn. Tuy rằng, không thể phát hiện được vị trí nhiễm trùng nhưng kết quả xét nghiệm này có thể phát hiện được loại vi khuẩn gây bệnh, từ đó, giúp các bác sĩ có thể lên phác đồ kháng sinh điều trị phù hợp cho người bệnh. 

Trong quá trình thực hiện, một số yếu tố có thể làm ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm bao gồm: 

- Bệnh nhân vừa kết thúc một đợt điều trị kháng sinh hoặc đang sử dụng thuốc kháng sinh. 

- Một số trường hợp sử dụng thuốc lợi tiểu hoặc vừa uống quá nhiều nước cũng có thể làm loãng nước tiểu và đồng thời khiến cho số lượng vi khuẩn trong mẫu bệnh phẩm giảm, từ đó ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm.

- Bệnh nhân uống nhiều vitamin C. 

- Những trường hợp đã được đặt ống thông tiểu trong thời gian dài. 

Nếu những trường hợp này cần thiết phải thực hiện cấy nước tiểu, bác sĩ sẽ tăng độ nhạy của loại xét nghiệm này bằng cách lấy mẫu xét nghiệm của nước tiểu trong mỗi buổi sáng của 3 ngày riêng biệt. 

Sử dụng thuốc kháng sinh làm ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm

Trên đây là một số thông tin về phương pháp cấy nước tiểu và ý nghĩa của phương pháp này trong quá trình chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu. Để có kết quả chính xác, bạn nên thực hiện tại những cơ sở y tế uy tín. 

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC chính là một địa chỉ y tế mà bạn có thể hoàn toàn yên tâm về kết quả xét nghiệm, chẩn đoán bệnh. MEDLATEC tự hào có đội ngũ bác sĩ là chuyên gia đầu ngành được đào tạo bài bản và có nhiều năm kinh nghiệm. Bên cạnh đó, MEDLATEC còn được đầu tư quy mô về hệ thống trang thiết bị, các loại máy xét nghiệm hiện đại cho kết quả xét nghiệm nhanh chóng, chính xác.

Để được tìm hiểu thêm về các dịch vụ xét nghiệm tại đây hoặc có nhu cầu đặt lịch xét nghiệm sớm, mời bạn liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56, chuyên gia của chúng tôi sẽ tư vấn chi tiết hơn cho bạn.