Ý nghĩa của chụp X-quang tràn khí màng phổi trong chẩn đoán bệnh

Tràn khí màng phổi là một dạng rối loạn hô hấp phổ biến, nó có thể tự phát đột ngột ở người khỏe mạnh hoặc ở người bệnh có bệnh lý phổi trước đó. Cần chẩn đoán xác định tình trạng tràn khí và ảnh hưởng của bệnh đến khả năng hô hấp của phổi, từ đó điều trị cấp cứu hiệu quả hơn. X-quang tràn khí màng phổi là kĩ thuật chẩn đoán thường dùng trong bệnh lý này.

1. Tìm hiểu về bệnh tràn khí màng phổi

Tràn khí màng phổi được hiểu đơn giản là tình trạng không khí tràn vào giữa phổi và thành ngực - nơi màng phổi bao bọc trực tiếp lấy phổi qua 1 lớp nhầy. Tình trạng khí tích tụ này có thể làm xẹp phổi, ảnh hưởng đến chức năng hô hấp của phổi gây đau đớn, khó thở, suy hô hấp. Hầu hết các trường hợp tràn khí màng phổi nhẹ, khí sẽ tự thoát sau một thời gian mà không cần can thiệp y tế.

Tràn khí màng phổi là biến chứng hô hấp khá thường gặp

Tuy nhiên nếu tràn dịch màng phổi nhiều, bệnh nhân mắc bệnh lý phổi trước đó thì tiên lượng bệnh khá xấu, cần chẩn đoán sớm và điều trị phòng ngừa biến chứng. 

Tràn khí màng phổi chia làm 2 nhóm: 

• Tràn khí màng phổi tự phát: xảy ra đột ngột, đối tượng là những người dưới 40 tuổi và chưa có tiền sử về bệnh phổi. 

• Tràn khí màng phổi thứ phát: Bệnh xảy ra ở những người mắc bệnh lý phổi trước đó hoặc do chấn thương, thủ thuật can thiệp làm rách màng phổi. 

Tràn khí màng phổi nặng nếu không dẫn khí và chữa trị kịp thời, người bệnh có thể tử vong vì biến chứng suy hô hấp. Triệu chứng đặc trưng của bệnh là tình trạng thở nhanh và đau nhói ở ngực, mức độ đau tăng dần theo mức độ dịch tích tụ trong phổi. Xẹp phổi khiến chức năng hô hấp giảm đi, người bệnh phải thở gắng sức để đáp ứng nhu cầu oxy và cơn đau vì thế tăng lên.

Suy hô hấp do tràn khí màng phổi có thể khiến bệnh nhân tử vong

Ngoài ra, bệnh nhân tràn khí màng phổi còn có thể xuất hiện các triệu chứng khác như: Nhịp tim nhanh, da xanh xao, dễ mệt mỏi, ngất xỉu, người tím tái do thiếu oxy,… Nếu xuất hiện triệu chứng khó thở, thở gấp đột ngột kéo dài trên vài phút, hãy nhờ đến sự trợ giúp của người xung quanh và nhanh chóng đưa tới bệnh viện kiểm tra. 

Để điều trị hiệu quả, chẩn đoán tràn khí màng phổi cần thực hiện nhanh chóng và chính xác. Mục tiêu là xác định vị trí, mức độ tràn khí màng phổi và những ảnh hưởng của nó đến chức năng hô hấp. Bên cạnh thông tin triệu chứng và khám lâm sàng, các kĩ thuật cận lâm sàng có vai trò quan trọng trong chẩn đoán bệnh.

Trong đó có kỹ thuật chẩn đoán chụp X-quang và CT, cho phép quan sát hình ảnh phổi bị tràn khí và những tổn thương gặp phải. Ngoài ra, cũng cần xác định nguyên nhân gây ra tràn khí màng phổi là tổn thương rách màng phổi đơn thuần hay các bệnh lý liên quan như: ho gà, lao, hen suyễn, tắc nghẽn phổi mạn tính,… 

Những chấn thương hoặc bệnh lý phổi liên quan cũng cần được điều trị tích cực để phòng ngừa tràn khí màng phổi tái phát, gây biến chứng nặng nề cho sức khỏe.

2. Chụp X-quang là gì?

Tia bức xạ X năng lượng cao được sử dụng và chiếu xuyên qua bộ phận cơ thể cần đánh giá, thu được hình ảnh các bộ phận như: phổi, xương, tim, mạch máu,… 

 Chụp X-quang là kĩ thuật thường dùng trong chẩn đoán tràn khí màng phổi

Chụp X-quang phổi khá thường dùng trong chẩn đoán bệnh lý về phổi, trong đó có tràn khí màng phổi. Quy trình chụp như sau:

• Bệnh nhân được yêu cầu cởi bỏ trang sức, vật dụng, đồ dùng kim loại có thể ảnh hưởng tới chiếu xạ X và làm nhiễu hình ảnh thu được.

• Tùy vào loại máy chụp X-quang mà bệnh nhân được yêu cầu ngồi, đứng hoặc nằm theo hướng dẫn của kỹ thuật viên. Có thể cần theo đúng tư thế và hướng dẫn nín thở để thu được hình ảnh phổi tốt nhất để chẩn đoán.

• Tia X được chiếu xuyên qua cơ thể, phía bên kia đặt 1 phim X-quang nhận tia X đi ra và thu được hình ảnh. 

Như vậy, bác sĩ có thể từ hình ảnh chụp X-quang để chẩn đoán bệnh lý hoặc phát hiện bất thường khác. Cần dựa trên cả thông tin thăm khám lâm sàng và kết quả xét nghiệm khác để chẩn đoán bệnh chính xác.

3. Chụp X-quang tràn khí màng phổi có ý nghĩa lớn trong chẩn đoán bệnh

Chụp X-quang là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thường dùng với bệnh nhân tràn khí màng phổi, cho phép xác định mức độ tràn khí, vị trí và những ảnh hưởng đến phổi. Những bệnh nhân tràn khí màng phổi trên ảnh chụp X-quang thấy:

Chụp X-quang là kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh thường dùng với bệnh nhân tràn khí màng phổi

• Phổi bị xẹp.

• Hình ảnh tăng sáng, vùng ngoại vi không có vân phổi.

• Đường viền lá tạng rõ nét.

• Trung thất bị đè đẩy.

Hình ảnh X-quang tràn khí màng phổi có thể khác nhau ở những tư thế chụp. Nếu tràn khí ít hoặc chụp X-quang ở tư thế nằm, nửa nằm nửa ngồi sẽ khó quan sát. Ảnh chụp quan sát tốt nhất khi bệnh nhân ở tư thế ngực thẳng, thở ra tối đa.

Đôi khi, chẩn đoán tràn khí màng phổi bằng chụp X-quang có thể nhầm lẫn với các kén khí lớn. Do đó, cần bác sĩ có nhiều kinh nghiệm phân tích.

Nhiều trường hợp tràn khí màng phổi chưa thể chẩn đoán được bằng ảnh chụp X-quang, bác sĩ cần chỉ định kết hợp với chụp cắt lớp vi tính.

Chẩn đoán tràn khí màng phổi cần dựa trên nhiều kết quả khám

Như vậy, chụp X-quang tràn khí màng phổi là kĩ thuật chẩn đoán nhanh, chính xác và đơn giản. Để đạt hiệu quả chẩn đoán tốt nhất, hãy tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ và kỹ thuật viên. 

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với đội ngũ y bác sĩ giỏi, hệ thống cơ sở vật chất hiện đại, quy trình nhanh gọn đang tiếp nhận chẩn đoán, điều trị nhiều trường hợp tràn dịch màng phổi cấp cứu, nguy hiểm. Nếu cần tư vấn hoặc chẩn đoán điều trị, hãy liên hệ với chuyên gia hô hấp trên hệ thống Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC toàn quốc hoặc qua hotline 1900 56 56 56.