Viêm mũi họng dị ứng: nguyên nhân triệu chứng và điều trị

Viêm mũi họng dị ứng khá phổ biến, xảy ra khi niêm mạc mũi họng bị viêm do phản ứng dị ứng quá mức của hệ miễn dịch trước tác nhân lạ từ môi trường. Bệnh gây ra rất nhiều triệu chứng khó chịu và phiền toái cho người bệnh như hắt hơi liên tục, khô họng, ngạt mũi, chảy nước mũi,...

1. Những nguyên nhân gây viêm mũi họng dị ứng

Tác nhân gây dị ứng của mỗi người có thể là khác nhau, thông thường là khói bụi, lông chó mèo, phấn hoa, chất có trong thực phẩm,... Bệnh viêm mũi họng dị ứng khá lành tính, tuy nhiên gây không ít khó chịu cho cuộc sống và sinh hoạt hàng ngày.

Viêm mũi họng dị ứng gây những triệu chứng bệnh khó chịu

Nguyên nhân dẫn đến viêm mũi họng dị ứng cũng như các bệnh dị ứng khác là do hoạt động bất thường của hệ miễn dịch. Khi tiếp xúc với dị nguyên, hệ miễn dịch phản ứng quá mức và tiết ra nhiều chất hóa học gây viêm. Chất này truyền đến vùng mũi họng dẫn tới phản ứng viêm và các triệu chứng của viêm mũi họng dị ứng.

Các nguyên nhân thường gặp gây viêm mũi họng dị ứng bao gồm:

1.1. Cơ địa nhạy cảm

Viêm mũi họng dị ứng thường xảy ra ở những người có cơ địa nhạy cảm và thường liên quan đến yếu tố di truyền. Cơ địa nhạy cảm khiến người bệnh bị viêm mũi họng dị ứng xảy ra mỗi khi tiếp xúc với dị nguyên gây dị ứng, vì thế tránh xa dị nguyên là điều quan trọng trong phòng ngừa bệnh.

Viêm mũi họng dị ứng xảy ra ở những bệnh nhân có cơ địa nhạy cảm

1.2. Tiếp xúc với dị nguyên

Tiếp xúc với dị nguyên gây bùng phát phản ứng dị ứng. Dị nguyên có thể bao gồm:

• Dị nguyên đường thở như: lông động vật, phấn hoa, bụi bẩn,...

• Dị nguyên đường ăn uống như: hải sản, sữa, đậu phộng,...

• Dị nguyên là thành phần của thuốc, đặc biệt là các nhóm kháng sinh như penicillin, aspirin hay vắc xin.

1.3. Sự mất cân bằng dị ứng

Ngoài hai nguyên nhân chính gây viêm mũi họng dị ứng là cơ địa nhạy cảm tiếp xúc với dị nguyên, bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh cao hơn khi bị mất cân bằng dị ứng. Các yếu tố thuận lợi gây ra tình trạng này bao gồm:

• Yếu tố tinh thần: do mệt mỏi, căng thẳng, stress kéo dài.

• Rối loạn nội tiết: do sử dụng thuốc tránh thai, thời kỳ kinh nguyệt hoặc tiền mãn kinh.

• Yếu tố khí hậu và môi trường: ô nhiễm môi trường, nhiệt độ, độ ẩm, nồng độ ion vượt quá ngưỡng an toàn trong khí quyển.

• Lối sống thiếu lành mạnh: ít vận động, thức khuya, béo phì, ăn kiêng quá mức dẫn đến thiếu dinh dưỡng, uống nhiều rượu bia, hút thuốc lá,...

 Virus, vi khuẩn là yếu tố làm tăng phản ứng dị ứng trong bệnh viêm mũi họng dị ứng

• Vi khuẩn và virus: đây là hai tác nhân chính gây viêm đường hô hấp, khiến cho niêm mạc mũi họng bị phù nề, tăng mức độ phản ứng với dị nguyên hơn.

2. Triệu chứng của viêm mũi họng dị ứng

Khi bị viêm mũi họng dị ứng, vùng niêm mạc mũi họng của người bệnh bị viêm do cơ thể tiết ra các chất chống lại dị nguyên và trở nên tấy đỏ, viêm nhiễm nặng nề. Tùy theo mức độ dị ứng mà triệu chứng viêm mũi họng dị ứng là khác nhau. Biểu hiện thường gặp là hắt hơi liên tục, ho, nghẹt mũi, ngứa cổ họng, ngứa mắt,...

Ngoài các triệu chứng trên, người bệnh có thể gặp phải một số tình trạng khác như: khó thở, ngáy, ngứa, chảy nước mũi, đau khi nuốt, cổ họng khô, khàn tiếng, phát âm khó, nuốt nước bọt liên tục,... 

Nguy hiểm hơn khi viêm mũi họng dị ứng kèm theo chứng phù Quincke họng thanh quản hay còn gọi là sốc phản vệ, triệu chứng sẽ rầm rộ và nguy hiểm hơn bao gồm: ngứa họng, khó thở, nghẹt thở, cơ thể bứt rứt khó chịu, cảm giác bỏng rát ở cổ họng. Bệnh nhân nếu gặp phải triệu chứng này cần sớm đến cơ sở y tế cấp cứu tránh biến chứng nguy hiểm.

Viêm mũi họng dị ứng gây chảy dịch mũi và hắt hơi liên tục

Ngoài những triệu chứng trên, ở bệnh nhân viêm mũi họng dị ứng, khi thăm khám nội soi sẽ thấy niêm mạc mũi nhợt màu, phù nề và nước mũi trong. Với các dấu hiệu trên, bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh và từ đó điều trị viêm mũi họng dị ứng hiệu quả.

3. Hướng dẫn điều trị viêm mũi họng dị ứng

Mục tiêu điều trị của viêm mũi họng dị ứng là giảm nhẹ triệu chứng bệnh, loại bỏ dị nguyên và phòng ngừa bệnh tái phát.

Các biện pháp phổ biến thường được sử dụng sau:

3.1. Điều trị viêm mũi họng dị ứng đặc hiệu

Điều trị đặc hiệu viêm mũi họng dị ứng bằng cách làm thay đổi sự đáp ứng miễn dịch của người bệnh, giải mẫn cảm khi tìm được dị nguyên. Cơ chế của biện pháp này như sau:

Đưa vào cơ thể người số lượng dị nguyên tăng dần để cơ thể làm quen, tạo kháng thể bao vây. Như vậy dần dần, cơ thể đáp ứng với dị nguyên tốt hơn, không còn gây ra phản ứng quá mức và dẫn đến viêm mũi họng dị ứng.

3.2. Điều trị viêm mũi họng dị ứng bằng thuốc

Tùy vào phản ứng dị ứng và tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ kê đơn điều trị viêm mũi họng dị ứng phù hợp. Do đây là bệnh do phản ứng miễn dịch cơ thể nên chỉ dùng thuốc để cải thiện triệu chứng trong thời gian ngắn, không lạm dụng dùng điều trị duy trì.

Các loại thuốc sử dụng trong điều trị viêm mũi họng dị ứng bao gồm:

• Thuốc kháng sinh, thuốc steroids dạng uống, dạng xịt, thuốc co mạch đường uống hoặc dùng tại chỗ.

• Thuốc kháng histamin dạng uống, dạng xịt.

• Thuốc kháng leukotriene.

• Thuốc kháng cholinergic, thuốc ức chế phóng thích hạt của dưỡng bào.

Thuốc kháng histamin dùng trong điều trị viêm mũi họng dị ứng

3.3. Điều trị viêm mũi họng dị ứng bằng phẫu thuật

Chỉ những bệnh nhân viêm mũi họng dị ứng có tình trạng bất thường cấu trúc giải phẫu mũi như gai vách ngăn, lệch vách ngăn, thoái hóa cuốn mũi hay polyp mới được chỉ định phẫu thuật xử lý. 

Bên cạnh các biện pháp điều trị trên, để giảm triệu chứng viêm mũi họng dị ứng cũng như phòng ngừa bệnh, tốt nhất người bệnh nên tránh xa tác nhân gây dị ứng. Cần lưu ý bảo vệ cơ thể bằng đeo khẩu trang, khăn cổ, bao tay khi thời tiết thay đổi, chú ý vệ sinh tay và mũi họng thường xuyên.

Viêm mũi họng dị ứng có thể điều trị hiệu quả nếu điều trị đúng phương pháp và hạn chế tiếp xúc với dị nguyên. Để được tư vấn trực tiếp về bệnh, hãy liên hệ với MEDLATEC qua Hotline 1900 56 56 56.