Viêm mũi họng cấp: điều trị cách chăm sóc và phòng ngừa

Mỗi khi thời tiết chuyển mùa, số người mắc viêm mũi họng cấp tăng lên, đặc biệt là trẻ nhỏ, người có hệ miễn dịch yếu hoặc người cao tuổi. Hầu hết trường hợp viêm mũi họng cấp không quá nguy hiểm. Tuy nhiên, nếu chủ quan thì bệnh có thể kéo dài, ảnh hưởng đến sức khỏe và dẫn đến biến chứng nặng như viêm tai giữa, viêm đường hô hấp, viêm cầu thận cấp,...

1. Viêm mũi họng cấp kéo dài bao lâu?

Tác nhân gây viêm mũi họng cấp bao gồm virus, vi khuẩn và nấm, trong đó virus là tác nhân thường gặp. Các loại virus gây viêm mũi họng cấp phổ biến như sởi, cúm, adenovirus,... Vi khuẩn cũng như tác nhân gây bệnh nguy hiểm như phế cầu, liên cầu, tụ cầu,... và nguy hiểm nhất vẫn là liên cầu khuẩn nhóm A. Số ít trường hợp bệnh nhân bị viêm mũi họng cấp do nấm, tiêu biểu là nấm Candida.

Viêm mũi họng cấp thường gặp ở trẻ nhỏ

Thời tiết thay đổi chuyển mùa, mưa ẩm kèm theo bụi bẩn, khói thuốc lá, hóa chất,... khiến hệ miễn dịch suy giảm và virus, vi khuẩn phát triển làm tăng nguy cơ bị viêm mũi họng cấp. Sau khi nhiễm tác nhân gây bệnh từ 1 - 3 ngày, các triệu chứng sẽ bắt đầu xuất hiện. Tùy từng cơ địa và tác nhân gây bệnh mà bệnh nhân có thể có triệu chứng bệnh khác nhau.

Tuy nhiên, diễn biến của viêm mũi họng cấp đa phần sẽ xảy ra như sau:

• Triệu chứng xuất hiện đầu tiên khi bị viêm mũi họng cấp là: nhức đầu, hắt hơi, sổ mũi, mỏi tay chân,... Bệnh nhân có thể sốt nhẹ đến sốt cao lên tới 39 - 40 độ C, đặc biệt là trẻ nhỏ. Khi viêm nặng hơn, triệu chứng khác cũng xuất hiện như: đau rát họng, khó nuốt, chán ăn, nuốt đau, khó ngủ, dịch chảy xuống họng gây khó chịu.

Tác nhân gây bệnh viêm mũi họng cấp chủ yếu là do virus

• Đa phần viêm mũi họng cấp do virus triệu chứng sẽ nhẹ hơn, song có thể gây mệt mỏi toàn thân, tiêu chảy, phát ban, viêm kết mạc,... Cần nhận biết triệu chứng viêm mũi họng cấp do liên cầu khuẩn nhóm A như: sưng amidan, đỏ họng, sốt cao, sưng đau hạch ở cổ,... Vi khuẩn có thể gây biến chứng bệnh nguy hiểm nên cần đi khám để điều trị bằng kháng sinh.

Với người có sức đề kháng tốt, triệu chứng viêm mũi họng cấp thường kéo dài từ 3 - 4 ngày rồi lùi dần và biến mất. Bệnh cũng không gây ảnh hưởng sức khỏe sau này, song với trẻ nhỏ và người cao tuổi có sức đề kháng kém thì bệnh có thể kéo dài hơn, triệu chứng nặng và nguy hiểm hơn. Những biến chứng do viêm mũi họng cấp có thể gây ra như: viêm mũi, viêm tai, viêm phế quản, viêm họng mạn tính, viêm cầu thận cấp, thấp tim tiến triển,... 

2. Chăm sóc và điều trị khi bị viêm mũi họng cấp

Chăm sóc và điều trị tốt là cần thiết để bệnh viêm mũi họng cấp bị đẩy lùi hoàn toàn, tránh triệu chứng kéo dài hoặc tái phát ảnh hưởng tới sức khỏe của người bệnh. Vậy điều trị viêm mũi họng cấp như thế nào?

2.1. Điều trị khi bị viêm mũi họng cấp

Phần lớn trường hợp bị viêm mũi họng cấp do virus, đặc biệt khi mắc bệnh ở thời điểm giao mùa và lây lan từ những người xung quanh. Với tác nhân gây bệnh này, điều trị bằng thuốc kháng sinh sẽ không có hiệu quả, ngược lại nếu lạm dụng còn gây ảnh hưởng đến sức khỏe và miễn dịch. 

Do đó, khi bị viêm mũi họng cấp, bệnh nhân chủ yếu được chăm sóc và nghỉ ngơi đầy đủ, tăng cường hệ miễn dịch chống lại virus gây bệnh. Trong trường hợp sốt cao có thể dùng thuốc hạ sốt hoặc thuốc giảm đau rát họng,... theo chỉ định của bác sĩ.

Khi viêm mũi họng cấp do vi khuẩn, đặc biệt là vi khuẩn liên cầu nhóm A thì nên đi khám để được chỉ định dùng thuốc kháng sinh phù hợp. Một số biện pháp điều trị tự nhiên giúp giảm nhẹ triệu chứng viêm mũi họng cấp có thể áp dụng như:

Dùng quất hấp mật ong, gừng, chanh đường hấp,... để uống làm dịu cổ họng, giảm đau rát họng và ho.

2.2. Chăm sóc cho bệnh nhân viêm mũi họng cấp

Bệnh nhân viêm mũi họng cấp cần được nghỉ ngơi nhiều hơn, uống nhiều nước hoặc dung dịch điện giải để làm mát cơ thể, hạ sốt. Bên cạnh đó, cần lưu ý một số vấn đề sau:

Vệ sinh mũi họng sạch sẽ

Bệnh viêm mũi họng cấp sẽ gây ngạt mũi, khó thở đặc biệt ở trẻ nhỏ, nên dùng khăn mềm, nhỏ nước muối sinh lý vào bên mũi của trẻ bị nghẹt để làm mềm dịch mũi, dễ dàng loại bỏ. Nếu dịch mũi quá đặc và nhiều, cha mẹ có thể cần dùng dụng cụ hút mũi để loại bỏ dịch mũi, song không nên lạm dụng vì sẽ gây tổn thương niêm mạc mũi.

Nên chế biến món ăn dễ ăn, dễ tiêu hóa cho người bệnh viêm mũi họng cấp

Chế độ ăn giàu dinh dưỡng

Bệnh nhân viêm mũi họng cấp thường bị chán ăn, khó ăn do đau rát họng, do đó nên chế biến các món ăn mềm, dễ tiêu, giàu dinh dưỡng như súp, cháo, canh,...

Làm ấm cơ thể

Mặc quần áo, khăn giữ ấm cơ thể, đặc biệt là các bộ phận như ngực, gan bàn chân, cổ,... Lưu ý bệnh nhân viêm mũi họng cấp nên tắm trong phòng kín gió, tránh gió lạnh hoặc mặc quần áo còn ẩm.

Súc miệng bằng nước muối sinh lý

Nước muối sinh lý có tính kháng khuẩn nhẹ, súc miệng hàng ngày sẽ giúp làm sạch cổ họng, giảm sưng đau và ho. Cách này có thể áp dụng với cả người bị viêm mũi họng cấp cũng như muốn phòng ngừa bệnh khi thời tiết giao mùa.

3. Phòng ngừa viêm mũi họng cấp như thế nào?

Dù thường không nguy hiểm song viêm mũi họng cấp cũng gây ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người bệnh, đặc biệt là trẻ nhỏ và người già. Do đó, nên chủ động phòng ngừa bệnh khi thời tiết thay đổi đột ngột, gió lạnh hoặc dịch bùng phát trên quy mô lớn.

• Giữ ấm cơ thể, hạn chế dùng máy lạnh trong thời gian dài, đặc biệt là vùng gan bàn chân, cổ, ngực cần được làm ấm.

Giữ ấm cơ thể giúp phòng ngừa viêm mũi họng cấp

• Vệ sinh họng, miệng sạch sẽ bằng việc súc miệng với nước muối ấm, đánh răng sạch sẽ trước khi đi ngủ, sau khi ăn và sau khi ngủ dậy.

• Đảm bảo môi trường sống trong lành, sạch sẽ, ít khói bụi, ẩm mốc,...

• Hạn chế tiếp xúc với đối tượng mắc bệnh hoặc có triệu chứng nghi ngờ, đặc biệt ở thời điểm giao mùa hoặc dịch bùng trên diện rộng.

Với các biện pháp trên, bạn có thể bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình tránh khỏi bệnh viêm mũi họng cấp. Không nên chủ quan nếu triệu chứng bệnh kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng hơn, cần đi khám để được chẩn đoán tìm nguyên nhân, điều trị tích cực. Nếu cần tư vấn khám và điều trị viêm mũi họng cấp, hãy liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.