Tăng huyết áp vô căn - biện pháp kiểm soát bệnh hiệu quả

Tăng huyết áp vô căn là một dạng bệnh khá phổ biến khi người bệnh được xác định là tăng huyết áp nhưng không xác định được nguyên nhân. Điều này gây nhiều khó khăn cho điều trị và kiểm soát huyết áp tăng. Không nên chủ quan với bệnh vì tăng huyết áp vô căn có thể dẫn tới biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe.

1. Tăng huyết áp vô căn có nguy hiểm không?

Huyết áp là chỉ số thể hiện lực tác động của máu lên thành các động mạch. Trong 2 lần đo chỉ số huyết áp >= 140/90 mmHg thì được gọi là tăng huyết áp (theo WHO). Tăng huyết áp là bệnh khá thường gặp, trong đó có tăng huyết áp vô căn không xác định được nguyên nhân.

Tăng huyết áp vô căn khi không xác định được nguyên nhân gây bệnh

Dù không xác định được nguyên nhân nhưng tăng huyết áp vô căn có liên quan đến nhiều yếu tố như: yếu tố di truyền, chế độ dinh dưỡng không hợp lý, lười vận động thể chất, thừa cân béo phì,…

Tăng huyết áp vô căn thường không gây ra triệu chứng bệnh trừ khi huyết áp cao ở mức nguy hiểm. Đa phần bệnh nhân phát hiện bệnh khi đo huyết áp trong khám sức khỏe tổng quát hoặc kiểm tra bệnh lý liên quan.

2. Chẩn đoán tăng huyết áp vô căn như thế nào?

Giá trị kiểm tra huyết áp là cơ sở quan trọng nhất để chẩn đoán tình trạng tăng huyết áp vô căn. Tuy nhiên huyết áp có thể thay đổi phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: tình trạng sức khỏe, tình trạng cảm xúc tinh thần, thời gian trong ngày, độ tuổi, sức khỏe,… 

Đo huyết áp là cơ sở chẩn đoán tăng huyết áp tốt nhất

Vì thế, để chẩn đoán chính xác cần đo huyết áp tại nhiều thời điểm với cách đo chính xác, sau đó lấy giá trị trung bình. Cụ thể:

• Mỗi lần đo huyết áp cần đo 2 lần liên tiếp cách nhau 1 phút ở tư thế ngồi.

• Mỗi ngày đo 2 lần, tốt nhất là vào buổi sáng và buổi tối.

• Cần đo liên tục trong 4 ngày, tốt nhất là 7 ngày, sau đó loại bỏ ngày đầu tiên và lấy giá trị trung bình.

Để khẳng định tăng huyết áp hay không cần tiến hành thăm khám để phát hiện các tổn thương cơ quan đích như thận mạn tính, bệnh đáy mắt do tăng huyết áp,...

Khi không xác định được nguyên nhân, bác sĩ sẽ chẩn đoán tăng huyết áp vô căn. Tùy vào mức độ huyết áp tăng là lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp, có thể là theo dõi phòng ngừa hoặc dùng thuốc hạ huyết áp.

3. Biện pháp kiểm soát tăng huyết áp vô căn

Tăng huyết áp vô căn do không xác định được nguyên nhân nên cũng không thể điều trị bệnh tận gốc. Song để ngăn ngừa tiến triển và biến chứng bệnh, người bệnh vẫn cần thực hiện các biện pháp điều trị và chăm sóc tại nhà, đồng thời theo dõi huyết áp thường xuyên. Mục tiêu của điều trị là đưa huyết áp về chuẩn < 140/90mmHg.

Dưới đây là những biện pháp được khuyến cáo cho bệnh nhân bị tăng huyết áp vô căn:

3.1. Xây dựng chế độ sống lành mạnh

Thói quen sống lành mạnh ít được nhiều bạn trẻ chú ý đến, đây cũng chính là yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch, huyết áp nói chung. Với người bệnh tăng huyết áp vô căn, thay đổi thói quen sống lành mạnh hơn có hiệu quả kiểm soát triệu chứng và tiến triển bệnh rất hiệu quả.

Người béo phì có nguy cơ tăng huyết áp cao hơn

Những điều cần làm trong chế độ sống lành mạnh bạn cần thực hiện gồm:

• Giảm cân, đặc biệt cân nặng của bạn đang vượt quá mức tiêu chuẩn với tỉ lệ mỡ thừa cao.

• Tập thể dục thường xuyên, nên đảm bảo ít nhất 30 phút mỗi ngày với bài tập phù hợp với tình trạng sức khỏe. Trong đó, đi bộ, chạy bộ, bơi lội, đạp xe,… là những bài tập tăng cường sức bền có tác dụng rất tốt với bệnh huyết áp và tim mạch.

• Bỏ hút thuốc: Nếu gặp khó khăn để bỏ thuốc lá, bạn có thể nhờ đến bác sĩ để sử dụng một số loại thuốc hoặc thực phẩm hỗ trợ bỏ thuốc lá.

• Tăng cường sức khỏe tinh thần: Loại bỏ tình trạng tinh thần tiêu cực, stress, căng thẳng kéo dài khiến cho huyết áp và tim mạch không ổn định. Bạn có thể tìm đến các bài tập ổn định tinh thần như thiền, yoga hoặc chia sẻ vấn đề mình gặp phải với người thân, bác sĩ tâm lý và cùng giải quyết.

• Kiểm soát thức uống có cồn: Khi sử dụng với lượng vừa phải, khoảng 2 ly rượu với nam giới và 1 ly rượu với nữ giới mỗi ngày, huyết áp của bạn sẽ ổn định hơn. Tuy nhiên nếu uống quá nhiều, nồng độ cồn lớn thì lại gây tác dụng ngược lại, hại cho sức khỏe và huyết áp.

• Hạn chế muối, thực phẩm giàu Natri làm tăng huyết áp và giảm sức bền thành mạch, thay vào đó hãy tăng cường thực phẩm giàu chất xơ và Kali tốt cho sức khỏe tim mạch.

Hầu hết bệnh nhân tăng huyết áp vô căn cải thiện được bệnh lý bằng các biện pháp chăm sóc, cải thiện lối sống đơn giản này.

Đa phần bệnh nhân tăng huyết áp vô căn có thể kiểm soát bệnh bằng lối sống lành mạnh

3.2. Dùng thuốc điều trị

Khi bệnh nhân tăng huyết áp vô căn không có dấu hiệu cải thiện bệnh khi thay đổi lối sống lành mạnh hoặc xuất hiện biến chứng, triệu chứng nguy hiểm cần kiểm soát thì bác sĩ có thể kê đơn 1 hoặc nhiều loại thuốc. Thuốc sẽ có tác dụng hạ huyết áp và tăng cường sức mạnh thành mạnh, giảm nguy cơ hình thành cục máu đông.

Cụ thể, các thuốc dùng trong điều trị tăng huyết áp thường gồm:

• Thuốc lợi tiểu: HCTZ hoặc hydrochlorothiazide.

• Thuốc chẹn kênh canxi: Amlodipine.

• Thuốc ức chế thụ thể angiotensin II.

• Thuốc ức chế men chuyển: Captopril.

• Thuốc ức chế renin.

3.3. Theo dõi huyết áp thường xuyên

Bệnh nhân mắc bệnh tăng huyết áp vô căn cần thường xuyên tự theo dõi tình trạng huyết áp của bản thân. Hãy trang bị máy đo huyết áp cá nhân để thực hiện việc này.

Theo dõi huyết áp thường xuyên giúp bạn nắm được tình trạng bệnh của bản thân, có cải thiện hay biến chuyển nặng hơn để thay đổi phương pháp điều trị. Nếu huyết áp tiếp tục tăng không thể kiểm soát dù tích cực điều trị, cần sử dụng thuốc tác dụng mạnh hơn cùng các phương pháp ngăn ngừa biến chứng.

Tăng huyết áp vô căn có thể không ổn định, điều đó có nghĩa bạn cần theo dõi huyết áp liên tục và kéo dài, không nên chủ quan khi huyết áp đã được kiểm soát trong thời gian ngắn. Việc theo dõi này cũng giúp bác sĩ nắm được tình hình bệnh tốt hơn, từ đó điều trị hiệu quả hơn.

Bệnh nhân tăng huyết áp cần theo dõi bệnh thường xuyên tại nhà

Điều quan trọng trong điều trị tăng huyết áp vô căn là ngăn ngừa huyết áp tiếp tục cao và các biến chứng mà bệnh gây ra cho mạch máu và sức khỏe của tim. Triệu chứng bệnh sẽ được kiểm soát nếu tình trạng huyết áp cao được kiểm soát tốt.