Hồng cầu lắng là gì và những thông tin liên quan

Chúng ta vẫn biết rằng hồng cầu là thành phần quan trọng của máu song trong truyền máu cho trường hợp mất máu cấp tính, các bác sĩ sẽ sử dụng hồng cầu lắng. Đây là chế phẩm máu sử dụng phổ biến trong khám chữa bệnh lâm sàng thay vì sử dụng máu truyền trực tiếp. Vậy hồng cầu lắng là gì và sử dụng khi nào?

1. Bác sĩ tư vấn: Hồng cầu lắng là gì?

Máu lưu thông trong cơ thể người chứa nồng độ hồng cầu cùng các tế bào và chất nhất định để đảm bảo cho việc vận chuyển đến mọi tế bào, mọi cơ quan trong hệ mạch máu. Các nhà khoa học chế tạo và sử dụng hồng cầu lắng như một chế phẩm sinh học máu đặc biệt, còn gọi là khối hồng cầu đậm đặc. Bằng cách tách huyết tương bằng phương pháp quay ly tâm hoặc để lắng, phần còn lại của máu được gọi là hồng cầu lắng.

Hồng cầu lắng là chế phẩm máu khá phổ biến hiện nay

Hồng cầu lắng này được sử dụng trực tiếp không thông qua công đoạn xử lý khác. Bản chất của mẫu dịch này là 55 - 65% thể tích là huyết tương đã được loại bỏ, còn lại chỉ là các tế bào máu bao gồm cả hồng cầu, bạch cầu lẫn tiểu cầu. 

2. Các trường hợp cần sử dụng hồng cầu lắng

Hiện nay trong y học, hồng cầu lắng là chế phẩm máu được sử dụng rộng rãi nhất, đặc biệt trong trường hợp cầu cấp máu khẩn cấp. Cụ thể, dưới đây là các trường hợp chỉ định truyền hồng cầu lắng:

2.1. Thay thế hồng cầu cho bệnh nhân thiếu máu nặng

Khi Hb đạt dưới 6 - 8 g/dL, nghĩa là bệnh nhân rơi vào trường hợp thiếu máu nặng, hồng cầu lắng sẽ được truyền kết hợp với dung dịch keo. Tình trạng mất máu cấp sẽ được xử lý giảm sốc cho người bệnh cũng như khắc phục tình trạng suy giảm chức năng các cơ quan do thiếu máu.

Thực tế, các trường hợp thiếu máu cấp cần truyền hồng cầu lắng thường do xuất huyết tiêu hóa, tai nạn giao thông hoặc vỡ phình động mạch chủ bụng.

Hồng cầu lắng được bảo quản đông lạnh

2.2. Phẫu thuật mất nhiều máu

Phẫu thuật là phương pháp phổ biến được sử dụng trong điều trị nhiều loại bệnh lý hiện nay. Mặc dù y học không ngừng phát triển, phẫu thuật nội soi ra đời dần thay thế cho phẫu thuật mỡ để giảm đau đớn và mất máu. Tuy nhiên vẫn có những trường hợp mổ khó, cần mổ dài và can thiệp rộng, nguy cơ mất nhiều máu rất cao.

Khi bệnh nhân có chỉ số Hb thấp dưới 7g/dL, để không ảnh hưởng đến sức khỏe, bác sĩ sẽ xem xét bổ sung hồng cầu lắng trong hoặc sau phẫu thuật.

2.3. Bệnh nhân Thalassemia

Bệnh nhân Thalassemia trong những năm đầu đời rất dễ gặp biến chứng, vì thế cần đảm bảo duy trì Hb trên 9,5 g/dL. Để đạt mục tiêu này, truyền hồng cầu lắng là phương pháp được lựa chọn, giúp trẻ mắc bệnh vẫn có khả năng phát triển bình thường.

2.4. Bệnh nhân bạch cầu cấp

Bệnh nhân bạch cầu cấp cũng cần bổ sung hồng cầu lắng ở giai đoạn điều trị, sau điều trị hoặc điều trị duy trì kéo dài. Các chuyên gia cho biết, giai đoạn ổn định không có bất thường lâm sàng này, người bệnh bạch cầu thấp nên duy trì Hb trên 8 g/dL bằng truyền hồng cầu lắng.

Với bệnh nhân đang điều trị bằng hóa trị liệu, đặc biệt mắc bệnh tim phổi kết hợp hoặc điều trị hóa trị gây suy tủy, có thể cần bổ sung hồng cầu lắng nhiều hơn để duy trì Hb trên 9g/dL.

2.5. Bệnh nhân thiếu máu

Bệnh nhân thiếu máu đi kèm với bệnh lý tim phổi hoặc thiếu máu mãn tính cần xem xét bổ sung hồng cầu lắng để đảm bảo chỉ số Hb luôn đạt trên 7 g/dL.

Hồng cầu lắng được bổ sung cho người bệnh thiếu máu

Như vậy, hồng cầu lắng là chế phẩm máu phổ biến được sử dụng trong y học, giúp những trường hợp thiếu máu được bổ sung, ngăn ngừa biến chứng. 

3. Bảo quản và sử dụng chế phẩm hồng cầu lắng

Mặc dù công nghệ y học đang phát triển mạnh mẽ, trong đó có nhiều nghiên cứu chế tạo máu và các tế bào máu, song hiện nay vẫn chế tạo hồng cầu lắng từ chế phẩm máu toàn phần. Hoạt động hiến máu phổ biến đang cung cấp lượng lớn máu dự trữ quốc gia, sử dụng trong khám chữa bệnh lâm sàng.

3.1. Bảo quản

Sau khi tách chiết huyết tương bằng phương pháp ly tâm hoặc lọc lắng thông thường, chế phẩm hồng cầu lắng thu được sẽ được bảo quản trong nhiệt độ từ 2 - 6 độ C. Điều kiện môi trường thích hợp này kết hợp với chất chống đông hoặc dung dịch chống đông giúp kéo dài thời gian sử dụng từ 21 - 35 ngày. Quá thời hạn này, chế phẩm hồng cầu lắng không thể được sử dụng.

Trong truyền máu nói chung và truyền hồng cầu lắng nói riêng, để đảm bảo tính tương hợp, người bệnh cần làm xét nghiệm nhóm máu để kiểm tra mức độ phù hợp theo hệ ABO. Với điều kiện bảo quản nhiệt độ thấp, hồng cầu lắng cần được rã đông trước khi sử dụng và truyền nhanh trong vòng 30 phút. Phải hoàn tất truyền hồng cầu lắng trong vòng 4 giờ để tránh hỏng.

Truyền hồng cầu lắng cần đảm bảo tương thích hệ ABO

3.2. Cách sử dụng

Sử dụng chế phẩm hồng cầu lắng thích hợp tùy vào tình trạng mất máu cũng như điều kiện thể trạng của người bệnh. Cụ thể như sau: 

Người trưởng thành

Với đối tượng mất máu thông thường, thể tích hồng cầu lắng trung bình cần truyền rơi vào khoảng 10 - 20ml trên mỗi kg cân nặng.

Người bị thiếu máu mạn tính

Đối tượng này cần giảm lượng hồng cầu lắng truyền vào cơ thể, nên dưới 5ml trên mỗi kg cân nặng và kéo dài thời gian truyền trên 4 giờ để giảm nguy cơ biến chứng.

Bệnh nhân trong tình trạng nguy kịch do mất máu nhiều

Đối tượng này cũng truyền lượng hồng cầu lắng tương ứng với cân nặng, song có thể truyền nhanh nên cần kết hợp truyền song song với natriclorua để đảm bảo an toàn.

Sử dụng hồng cầu lắng để cấp máu khẩn cấp vẫn có nguy cơ tai biến kể cả khi đảm bảo hệ máu phù hợp, vì thế bệnh nhân cần được theo dõi tri giác, sinh hiệu trong suốt thời gian truyền máu và sau đó. Khi xuất hiện nguy cơ tai biến, cần ngưng ngay việc bổ sung cầu lắng cùng với cấp cứu khắc phục. Tai biến do truyền hồng cầu lắng có thể do xung đột tế bào máu, cần lưu ý tránh tiếp tục truyền ở lần sau.

Truyền hồng cầu lắng vẫn có thể gây tai biến

Hồng cầu lắng là gì? Đây là chế phẩm máu hiện dùng phổ biến nhất hiện nay, giúp bệnh nhân mất máu cấp tính có thể nâng nồng độ hemoglobin nhanh chóng, đảm bảo tính mạng. Tuy nhiên, nguy cơ biến chứng vẫn có nên theo dõi sát sao khi truyền hồng cầu lắng và xử lý giúp giảm nguy cơ biến chứng.

Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.