Ăn uống cách thức mang lại sự sống và sức khỏe cho con người nhưng nó cũng là con đường dễ bị lây nhiều loại bệnh ảnh hưởng đến hai yếu tố ấy. Bài viết dưới đây xin chia sẻ cùng bạn đọc những bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống dễ gặp, cách xử trí với chúng.
22/05/2021 | Bạn nên biết: vi khuẩn HP khi nào gây ung thư dạ dày? 17/05/2021 | Cảnh giác đặc biệt với các bệnh đường tiêu hóa thường gặp ở trẻ em 21/03/2021 | Bệnh xuất huyết tiêu hóa có nghiêm trọng không?
1. Nguyên nhân gây ra bệnh nhiễm trùng đường ăn uống là gì
1.1. Nguyên nhân gây bệnh
Nhiễm trùng lây qua đường ăn uống là bệnh lý viêm nhiễm đường tiêu hóa do ăn uống phải các loại thực phẩm nhiễm vi sinh vật có hại. Các tác nhân này gồm: nấm, ký sinh trùng, virus, vi khuẩn; chúng xâm nhập vào thực phẩm và gây ô nhiễm cho thực phẩm.
HP là một loại vi khuẩn phổ biến lây qua đường ăn uống
Cụ thể các tác nhân có thể làm lây lan bệnh nhiễm trùng đường ăn uống gồm:
- Vi khuẩn: HP (Helicobacter pylori), E.coli, Campylobacter, Salmonella, Shigella, Listeria monocytogenes, Yersinia, Vibrio parahaemolyticus,...
- Virus: Rotavirus, Norovirus, Calicivirus,...
- Ký sinh trùng: Cyclospora spp, Cryptosporidium, Toxoplasma gondii, trùng roi,...
- Nấm: Aspergillus, Candida, Rhizopus.
1.2. Nhóm đối tượng nguy cơ
Các bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống có thể xuất hiện ở bất kỳ ai nhưng thường có nguy cơ cao với:
- Thai phụ.
- Trẻ em.
- Người cao tuổi.
- Người có hệ miễn dịch yếu.
- Người thường xuyên ăn đồ ăn không được chế biến kỹ họa đồ tươi sống.
- Người sống ở khu vực bị ô nhiễm nguồn nước.
2. Một số bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống thường gặp
2.1. Bệnh viêm gan A
Đây là một bệnh lây truyền cấp tính qua đường ăn uống, dễ gặp ở người trẻ tuổi. Viêm gan A thường lây trực tiếp qua nguồn nước uống hoặc thức ăn nhiễm virus. Thói quen ăn uống xấu, mất vệ sinh sẽ tạo điều kiện để virus này xâm nhập vào cơ thể.
Tiêu chảy là bệnh dễ lây qua đường ăn uống với dấu hiệu điển hình là đi ngoài ra nước trên 3 lần/ngày. Chính vì tiêu chảy quá nhiều nên người bệnh dễ mất nước, khi không được bù nước và điều trị kịp thời rất dễ đối mặt với nguy cơ tử vong.
Tiêu chảy là bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống thường gặp, dễ làm mất nước nguy hại đến tính mạng
2.3. Bệnh dạ dày - tá tràng
Thủ phạm chính gây ra bệnh này là vi khuẩn HP. Ở nước ta, do thói quen ăn uống chung, gắp đồ ăn cho người khác,... làm bệnh lây truyền nên tỷ lệ người mắc bệnh ngày càng cao
2.4. Bệnh thương hàn
Tác nhân gây thương hàn là vi khuẩn salmonella. Nó xâm nhập vào cơ thể qua đường miệng và chủ yếu là do ăn phải thức ăn có chứa khuẩn này. Khi đã xuyên qua được hàng rào axit dạ dày, nó tiến đến ruột non và sinh sản tại đây rồi tiếp tục chui qua màng nhầy đến thành ruột và đến máu. Đây là bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống do ăn phải thức ăn, uống phải đồ uống bị nhiễm khuẩn.
2.5. Bệnh tả
Triệu chứng điển hình của bệnh là nôn nhiều, tiêu chảy, rối loạn điện giải cấp tính và mất nước. Tỷ lệ tử vong ở bệnh này tương đối cao và rất dễ lây thành dịch trong cộng đồng. Bệnh tả là do sự xâm nhập của vi khuẩn vào đường tiêu hóa thông qua việc ăn uống thực phẩm chứa khuẩn tả, nhất là thủy hải sản.
Kiết lỵ thường xảy ra do:
- Amip: chủ yếu gặp ở người lớn và dễ tiến triển mãn tính. Người bệnh thường có hiện tượng mót rặn, đau quặn bụng, đi ngoài nhiều nhưng mỗi lần ra rất ít phân và chất nhầy trong phân có lẫn máu, sốt. Trường hợp nặng, amip dễ tấn công gan gây áp xe tại đây.
- Trực trùng: chủ yếu xảy ra ở trẻ em với các dấu hiệu như: đau bụng, sốt cao, đi ngoài nhiều lần và phân toàn nước màu đỏ. Nếu không được điều trị kịp thời có thể gây tử vong vì mất nước nhiều và độc tố của vi trùng.
3. Nhận diện triệu chứng cho thấy bị bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống
Hầu hết các trường hợp mắc bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống sẽ có các triệu chứng điển hình như:
- Nôn mửa.
- Tiêu chảy.
- Đau quặn bụng.
- Chuột rút.
- Đi ngoài ra máu.
- Sốt.
- Đau nhức lưng, khớp.
- Mệt mỏi.
4. Phương hướng xử trí với bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống
Các loại bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống thường ủ bệnh khoảng vài giờ cho đến một tuần. Người bệnh nên nhanh chóng đến bệnh viện khi các triệu chứng của bệnh kéo dài quá thời gian này hoặc có dấu hiệu nghiêm trọng hơn.
Để chẩn đoán người bệnh đang mắc dạng bệnh nhiễm trùng nào bác sĩ sẽ hỏi một số thông tin từ bệnh nhân như tiền sử, các triệu chứng mà họ đang gặp phải, thời gian khởi phát bệnh,... Sau khi đã thăm khám lâm sàng, nếu thấy cần thiết, bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm phân để tìm ra nguyên nhân gây bệnh.
Vệ sinh tay sạch sẽ trước mỗi bữa ăn giúp phòng ngừa bệnh lây qua đường ăn uống
Ngoài ra, người bệnh cũng có thể được yêu cầu làm một số xét nghiệm khác như: xét nghiệm CRP, xét nghiệm huyết thanh, xét nghiệm công thức máu, xét nghiệm nước tiểu, cấy máu, nội soi, chụp X-quang bụng,…
Tùy thuộc vào nguyên nhân gây bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống cũng như mức độ bệnh ở từng bệnh nhân bác sĩ sẽ đưa ra phương pháp trị bệnh phù hợp:
- Dùng thuốc điều trị triệu chứng
Sử dụng các loại thuốc trị tiêu chảy như: thuốc kháng cholinergic, thuốc làm chậm nhu động ruột,... Những trường hợp nôn nhiều có thể sẽ dùng tới thuốc chống nôn để giảm bớt nhu cầu nhập viện truyền dịch và giảm triệu chứng.
- Bổ sung nước
Hầu hết các trường hợp bị bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống đều gặp tình trạng mất nước do tiêu chảy nên việc bổ sung nước là cần thiết bởi nó giúp kiểm soát tình trạng mất nước ở nhiều mức độ khác nhau.
Bất kỳ ai cũng có nguy cơ đối với bệnh nhiễm trùng lây qua đường ăn uống. Vì thế, để phòng ngừa những bệnh này, mỗi người cần giữ gìn vệ sinh cá nhân và môi trường sống thật tốt, ăn chín uống sôi, bảo quản thực phẩm đúng cách, hạn chế tiếp xúc với vùng đang có dịch, bảo vệ sạch nguồn nước dùng,... Nếu nghi ngờ triệu chứng của bệnh bạn cũng có thể gọi điện tới tổng đài 1900 56 56 56 để tìm hiểu về các phương pháp xét nghiệm giúp chẩn đoán đúng bệnh, tin rằng chuyên viên y tế của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC sẽ gửi tới bạn những thông tin vô cùng hữu ích.
1900 565656
