Xét nghiệm Anti XA: ý nghĩa và cách thực hiện

Thuốc chống đông máu Heparin được sử dụng như loại thuốc chính trong điều trị cho bệnh nhân tăng huyết khối. Việc điều chỉnh liều dùng của thuốc Heparin rất quan trọng để kiểm soát tốt nguy cơ hình thành và biến chứng do huyết khối, đồng thời hạn chế tác dụng phụ do dùng thuốc. Xét nghiệm định lượng Anti XA được sử dụng để điều chỉnh liều dùng thuốc chống đông máu Heparin phù hợp và an toàn.

1. Tác dụng và hoạt động của thuốc chống đông máu Heparin

Thuốc chống đông máu Heparin là một hỗn hợp các chuỗi Mucopolysaccharide không đồng nhất, có chiều dài khác nhau và trọng lượng phân tử vào khoảng 3000 - 30.000 dalton. Chế xuất Heparin thường được trích ly từ màng ruột của bò hoặc lợn hoặc trích xuất từ tế bào mast của tổ chức liên kết.

Xét nghiệm Anti Xa được dùng trong kiểm tra hiệu quả thuốc chống đông máu Heparin

Thuốc chống đông Heparin hiện nay trên thị trường gồm nhiều loại Heparin khác nhau kết hợp với các thành phần phụ tùy từng công ty sản xuất. Do Heparin không hấp thu qua đường ruột nên thuốc chống đông Heparin không dùng qua đường uống mà truyền trực tiếp vào cơ thể qua đường tiêm, truyền tĩnh mạch hoặc tiêm dưới da. 

Cơ chế tác động của thuốc chống đông Heparin là gián tiếp thông qua Antithrombin. Cụ thể, Anti-thrombin là một loại protein có đặc tính kháng đông, tuy nhiên hoạt tính này của chúng rất yếu và chậm khi tồn tại bình thường trong máu. Nhưng khi có mặt của Heparin, chất này sẽ kết hợp đặc hiệu với Anti-thrombin, làm tăng hoạt tính chống đông lên gấp hàng ngàn lần.

Thuốc chống đông máu Heparin dùng cho bệnh nhân bị huyết khối

Như vậy, khi dùng Heparin người bệnh huyết khối và biến chứng do huyết khối có thể ngăn ngừa đông máu một cách hiệu quả. Tuy nhiên nếu dùng quá mức, hoạt động của Antithrombin sẽ gây tác hại ngược lại ảnh hưởng tới sức khỏe người bệnh.

Trong điều trị bệnh tăng huyết khối hiện nay, thuốc chống đông Heparin là một trong những loại thuốc điều trị chính. Cụ thể là các trường hợp bệnh sau:

• Huyết khối động mạch vành.

• Nghẽn mạch huyết khối tĩnh mạch.

• Chống đông máu trong phẫu thuật bypass tim phổi.

• Huyết khối gây nghẽn mạch máu não.

• Tình trạng đông máu rải rác trong lòng mạch. 

• Phòng ngừa huyết khối khi chạy thận nhân tạo.

• Phòng ngừa tắc tĩnh mạch sau phẫu thuật hoặc bệnh lý khác.

Thuốc chống đông máu Heparin không được dùng trong các trường hợp viêm màng ngoài tim cấp, loét dạ dày tiến triển, bệnh tiền căn giảm tiểu cầu, xuất huyết nội hoặc tăng huyết áp ác tính. Các trường hợp này sẽ dùng thuốc khác thay thế Heparin.

2. Tại sao cần xét nghiệm Anti Xa cho người dùng Heparin?

Thuốc chống đông máu Heparin có tác dụng rất tốt trong phòng ngừa, kiểm soát sự hình thành huyết khối gây biến chứng nguy hiểm song nếu dùng quá liều, người bệnh có thể gặp biến chứng nguy hiểm như:

Dùng Heparin quá liều có thể gây loãng xương

2.1. Loãng xương

Dùng Heparin quá liều làm tăng hoạt động của hủy cốt bào dẫn đến loãng xương, tăng nguy cơ mắc các bệnh về xương.

2.2. Giảm tiểu cầu

Dùng Heparin điều trị không đúng liều có thể gây xuất huyết, huyết khối động mạch nguy hiểm do giảm tiểu cầu.

2.3. Chảy máu

Những bệnh nhân có tiền sử chảy máu tiêu hóa, người mắc bệnh thận, tuổi cao, đang phẫu thuật hoặc có lượng tiểu cầu giảm có thể gặp biến chứng chảy máu khi dùng Heparin. Ngoài ra, các bệnh nhân đồng thời điều trị bằng thuốc kháng tiểu cầu cũng thường gặp tác dụng phụ tương tự này.

2.4. Tác dụng phụ khác

Một số tác dụng phụ khác khi dùng thuốc chống đông máu Heparin bao gồm: hoại tử da khu trú, tăng men gan, phản ứng quá mẫn, cương đau dương vật, giảm hormone aldosterone,…

Để giảm nguy cơ và mức độ nghiêm trọng của những tác dụng phụ trên, sử dụng thuốc chống đông Heparin đúng liều là rất quan trọng. Xét nghiệm Anti Xa sẽ giúp bác sĩ đánh giá và điều chỉnh liều dùng Heparin phù hợp với sức khỏe người bệnh.

Xét nghiệm Anti Xa để điều chỉnh liều dùng Heparin

Ngoài ra, xét nghiệm định lượng Anti Xa còn được tiến hành nhằm đánh giá hiệu quả điều trị bệnh lý huyết khối khi dùng thuốc chống đông máu Heparin. 

3. Xét nghiệm định lượng Anti Xa thực hiện thế nào?

Xét nghiệm định lượng Anti Xa phân tích hoạt độ chất này trong mẫu bệnh phẩm, cụ thể là máu của người bệnh. Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ đánh giá nồng độ Heparin trong máu người bệnh, dựa trên triệu chứng và các biến chứng người bệnh gặp phải để điều chỉnh liều dùng Heparin áo cho phù hợp.

Đây là xét nghiệm bắt buộc nhằm theo dõi khi bệnh nhân được chỉ định điều trị bằng thuốc chống đông máu Heparin. Do đó, bệnh nhân cần tuân thủ hướng dẫn xét nghiệm của bác sĩ, xét nghiệm đúng thời điểm theo yêu cầu để theo dõi, đề phòng biến chứng bệnh hiệu quả.

Nguyên lý của xét nghiệm định lượng Anti Xa kiểm tra lượng XA dư trong máu bằng phương pháp định lượng quang học, dựng đường cong chuẩn hóa để suy ra lượng XA kết hợp với phức hợp Antithrombin - heparin trong máu bệnh nhân. Từ đó, có thể định lượng nồng độ và hiệu quả của Heparin trong máu bệnh nhân khi không giảm antithrombin. Điều này có nghĩa là một lượng nhỏ dân số bị giảm antithrombin thì xét nghiệm định lượng Anti Xa không còn chính xác.

Xét nghiệm định lượng Anti Xa được thực hiện tại nhiều cơ sở y tế hiện nay, bác sĩ sẽ lấy mẫu máu tĩnh mạch của bệnh nhân, sau đó phân tích bằng máy để định lượng Anti Xa. Các bước xét nghiệm định lượng tạp sẽ được thực hiện bởi các kỹ thuật viên được đào tạo và có kinh nghiệm.

Xét nghiệm Anti Xa trên mẫu máu tĩnh mạch người bệnh

Ngoài xét nghiệm này, bệnh nhân có thể phải thực hiện đồng thời nhiều xét nghiệm đánh giá rối loạn đông máu hay nguy cơ biến chứng do huyết khối khác. Điều quan trọng là tìm ra nguyên nhân gây rối loạn đông máu để điều trị tận gốc nguyên nhân bằng phác đồ chính xác.

Xét nghiệm định lượng Anti Xa có vai trò quan trọng trong theo dõi bệnh nhân sử dụng thuốc chống đông Heparin trong điều trị bệnh huyết khối. 

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là cơ sở y tế uy tín, đã và đang cung cấp hàng nghìn các xét nghiệm từ cơ bản đến chuyên sâu. Những ưu điểm của bệnh viện là:

• Sở hữu Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 và Tiêu chuẩn CAP (College of American Pathologists) ngày 7/1/2022, đảm bảo cho kết quả nhanh và chính xác nhất.

• Đội ngũ y bác sĩ, kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, nhiều năm trong nghề, tận tụy với bệnh nhân.

• Có áp dụng bảo lãnh viện phí với đa dạng các thẻ bảo hiểm như PVI, Manulife, Bảo Việt,... giúp tiết kiệm tối đa chi phí xét nghiệm cho khách hàng.

Nếu cần tư vấn thêm về xét nghiệm Anti Xa và điều trị bệnh, hãy liên hệ với Chuyên gia Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.