Suy tuyến tụy ngoại tiết: Nguyên nhân và cách điều trị

Tuyến tụy giữ vai trò tạo ra enzyme và giải phóng enzyme tiêu hóa để hỗ trợ dạ dày tiêu hóa thức ăn, hấp thụ chất dinh dưỡng. Nếu chẳng may mắc bệnh suy tuyến tụy ngoại tiết, cơ thể sẽ khó có thể hấp thụ những chất dinh dưỡng do thức ăn không được chuyển hóa. Vậy tình trạng này xảy ra do đâu? Cần điều chỉnh lối sống và ăn uống như thế nào để điều trị?

1. Nguyên nhân của suy tuyến tụy ngoại tiết

Tuyến tụy bị suy thoái khiến cơ thể bị sụt cân đồng thời xuất hiện những triệu chứng liên quan tới suy dinh dưỡng. Trước khi tìm hiểu nguyên nhân của căn bệnh này, hãy cùng tìm hiểu khái quát về nó.

Suy tuyến tụy ngoại tiết là gì?

Tuyến tụy, tuyến mồ hôi, tuyến nước bọt là những tuyến ngoại tiết chủ yếu của cơ thể. Nhiệm vụ của tuyến ngoại tiết là giải phóng những chất vào một cơ quan hoặc bề mặt cơ thể thông qua những ống dẫn. Tuyến tụy vừa là tuyến nội tiết, vừa là tuyến ngoại tiết, có nhiệm vụ chính là giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn và hấp thụ dinh dưỡng trong thức ăn.

Tuyến tụy có tác dụng hỗ trợ tiêu hóa và hấp thụ chất dinh dưỡng

Suy tuyến tụy ngoại tiết là một chứng bệnh liên quan tới tuyến tụy và enzyme của tuyến tụy. Khi tuyến tụy không thể sản xuất enzyme hoặc không tiết đủ enzym tiêu hóa, thức ăn không thể phân hủy, cơ thể không thể hấp thụ dưỡng chất thì sẽ xảy ra tình trạng này.

Đây chính là vấn đề gây ra đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy do thức ăn không được tiêu hóa trong ruột. Do đó, nếu xảy ra thường xuyên có thể làm bạn sụt cân, suy dinh dưỡng, phân lỏng.

Nguyên nhân của suy tuyến tụy ngoại tiết

Khá nhiều nguyên nhân làm cho tuyến tụy ngoại tiết bị suy giảm. Trong đó có thể kể đến những nguyên nhân chủ yếu sau:

• Viêm tụy mạn tính: Đây là tình trạng sẽ không mất theo thời gian. Ở người trưởng thành, đây là nguyên nhân phổ biến gây ra suy tuyến tụy ngoại tiết. Bởi viêm tụy có thể làm tổn thương đến những tế bào sản xuất enzyme tiêu hóa.

• Viêm tụy cấp: Đây là nguyên nhân ít phổ biến hơn. Tuy nhiên, nếu không được điều trị sẽ có thể trở thành viêm tụy mạn, làm tăng nguy cơ gây bệnh.

• Viêm tụy tự miễn: Là một loại viêm tụy xảy ra do tụy bị miễn dịch tấn công. Lúc này, bệnh nhân có thể điều trị bằng steroid để cải thiện tình trạng sản xuất enzyme.

• Tiểu đường: Hầu hết những người tiểu đường sẽ kéo theo mắc suy tuyến tụy ngoại tiết. Tuy nhiên đến hiện tại, các nhà khoa học vẫn chưa tìm ra mối quan hệ giữa 2 loại bệnh này.

Người bị tiểu đường thường kéo theo suy tụy ngoại tiết

• Những bệnh có liên quan tới gen: Hai bệnh di truyền thường ảnh hưởng tới tụy nhất là xơ nang và hội chứng Shwachman - Diamond. Khoảng 90% bệnh nhân bị xơ nang sẽ mắc chứng bệnh về tụy. 

• Bệnh Celiac: Đây là căn bệnh liên quan tới việc gluten không được thể tiêu hóa. Dù là khi trong bữa ăn không chứa gluten vẫn có những triệu chứng của bệnh, chẳng hạn như tiêu chảy. Điều này cũng có thể gây ra suy tụy ngoại tiết. 

• Ung thư tụy: Một trong những biến chứng của ung thư tụy hoặc phẫu thuật điều trị ung thư tụy là suy tụy ngoại tiết. Khi mắc ung thư, tế bào tụy sẽ dần thay thế những tế bào tụy mới, dần dần dẫn đến suy tụy ngoại tiết. Ngoài ra, khối u có thể làm tắc đường đi của enzyme.

• Các bệnh viêm ruột: Hai bệnh phổ biến nhất làm hệ miễn dịch tấn công, viêm ống tiêu hóa là Crohn và viêm loét đại tràng. Hầu hết những người mắc phải 2 căn bệnh này cũng sẽ mắc suy tụy ngoại tiết. 

• Hội chứng Zollinger - Ellison: Đây là một căn bệnh khá hiếm, nó xảy ra khi những khối u ở tụy hoặc trên đường ruột tạo ra nhiều hoocmon kéo theo nhiều axit dạ dày. Lượng axit khi hoạt động không bình thường dẫn đến sự hoạt động không bình thường của enzyme tiêu hóa.

Hội chứng Zollinger - Ellison làm axit dạ dày hoạt động không bình thường, dẫn đến suy tuyến tụy ngoại tiết

2. Làm thế nào để điều trị suy tuyến tụy ngoại tiết

Hiện vẫn chưa có cách điều trị triệt để cho căn bệnh này. Tuy nhiên, bạn có thể hạn chế những triệu chứng của bệnh bằng cách thay đổi và cải thiện lối sống.

Điều trị bằng thuốc

Một số loại thuốc có thể điều trị cũng như quản lý bệnh có thể kể đến như:

Thuốc kê đơn

Những enzyme tiêu hóa được tuyến tụy tiết vào ruột non, hỗ trợ tiêu hóa như amylase, lipase, protease. Nếu tuyến tụy không thể tự sản xuất chúng, bạn có thể cải thiện bằng liệu pháp thay thế enzyme tuyến tụy.

Đây là liệu pháp có thể thay thế các enzyme và giúp cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng từ nguồn thực phẩm đã tiêu thụ. Tùy vào mức độ của bệnh mà liều lượng dùng sẽ được bác sĩ chỉ định. Thông thường, thuốc sẽ được dùng đầu bữa ăn hoặc bữa ăn nhẹ nhưng không được để bụng đói. Nếu trong quá trình dùng thuốc bạn gặp thêm chứng ợ nóng thì sẽ được bác sĩ cho thêm thuốc ức chế proton để hạn chế axit dạ dày.

Thuốc không kê đơn

Nếu chỉ bị ợ chua nhẹ, bạn không cần dùng thuốc theo toa mà có thể dùng những loại như esomeprazole hoặc lansoprazole.

Có thể điều trị bệnh bằng thuốc theo sự chỉ dẫn của bác sĩ

Chế độ ăn uống dinh dưỡng, khoa học

Một chế độ ăn uống đủ dinh dưỡng nhưng vẫn lành mạnh sẽ rất cần thiết để điều trị suy tuyến tụy ngoại tiết. Nên ăn những chất béo lành mạnh và hạn chế những thực phẩm khó tiêu, những thực phẩm phải qua quá trình chế biến nhiều. Đặc biệt hãy kiêng những thực phẩm chứa dầu hydro hóa hoặc chứa mỡ động vật nhiều.

Ăn chất xơ quá nhiều cũng không phải một biện pháp tốt. Để quá trình tiêu hóa diễn ra tốt hơn, hãy chia bữa ăn thành nhiều bữa nhỏ để đường ruột dễ phân hủy chất béo và protein. Những người mắc suy tụy ngoại tiết còn được nhiều chuyên gia khuyên rằng nên ăn nhiều trái cây và rau củ quả. Đây là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất tốt.

Những vitamin như A, D, E, K cần được bổ sung nhiều hơn cho những bệnh nhân mắc bệnh. Bệnh nhân cũng có thể kết hợp những vitamin này với chất chống oxy hóa, vitamin C và selen.

Một chế độ ăn uống khoa học sẽ rất cần thiết cho quá trình điều trị bệnh

Có lối sống khoa học

Sự thay đổi về lối sống có thể cải thiện triệu chứng của bệnh. Bạn có thể bắt đầu thay đổi từ những thói quen nhỏ như:

• Không dùng chất kích thích như rượu, bia.

• Không hút thuốc lá.

• Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao.

Hi vọng qua những chia sẻ trên, bạn đã có thêm thông tin về bệnh suy tuyến tụy ngoại tiết. Dù chưa có phương pháp điều trị triệt để nhưng nếu thay đổi lối sống, cách ăn uống, bạn vẫn có thể tiêu hóa thức ăn và hấp thụ chất dinh dưỡng một cách bình thường. Bên cạnh đó, chú ý thăm khám sức khỏe định kỳ để kịp thời can thiệp bằng các phương pháp y khoa nếu cần thiết, đảm bảo sức khỏe và chất lượng cuộc sống.

Tổng đài tư vấn sức khỏe và đặt lịch khám 24/7 tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC: 1900565656.