Nguyên nhân chính dẫn đến viêm loét đại trực tràng chảy máu

Tình trạng viêm, loét niêm mạc thường xảy ra ở nhiều bộ phận của hệ tiêu hóa, trong đó có đại trực tràng. Nếu vết loét sâu, ăn vào lớp mô dưới niêm mạc thì tình trạng chảy máu có thể xảy ra, không những gây đau đớn mà còn tiềm ẩn biến chứng nguy hiểm. Viêm loét đại trực tràng chảy máu cần được phát hiện và điều trị sớm sẽ mang lại hiệu quả cao hơn, tránh biến chứng nguy hiểm.

1. Những nguyên nhân nào dẫn đến viêm loét đại trực tràng chảy máu?

Nguyên nhân chính xác gây tổn thương niêm mạc và dưới niêm mạc đại trực tràng dẫn tới viêm loét chảy máu hiện chưa được xác định rõ ràng.

Chảy máu và viêm loét đại trực tràng là bệnh tiêu hóa khá thường gặp

Tuy nhiên các nghiên cứu đã chỉ ra có những yếu tố làm tăng nguy cơ dẫn đến bệnh bao gồm:

1.1. Yếu tố di truyền

 Bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu được cho có liên quan đến một vài mã gen gây bệnh, song cụ thể vẫn chưa được tìm ra. Gen HLA - DRB1*1502 đang bị nghi ngờ và nghiên cứu xác định mối liên hệ với bệnh. Bên cạnh đó, các số liệu thống kê cho thấy, có tới 20% bệnh nhân bị viêm loét đại trực tràng chảy máu có ít nhất 1 người thân trong gia đình mắc bệnh. 

1.2. Yếu tố miễn dịch

Các nghiên cứu về mối liên hệ giữa khả năng miễn dịch với bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu cho thấy, đến 80% bệnh nhân dương tính với tự kháng thể pANCA. Tỉ lệ dương tính với kháng thể này còn cao hơn nếu bệnh nhân bị viêm loét đại trực tràng chảy máu kết hợp với viêm xơ chít hẹp đường mật.

Ngoài ra, rối loạn miễn dịch đại trực tràng cũng là cơ hội để vi khuẩn, virus tác động gây viêm, loét và bệnh trở nên trầm trọng hơn.

1.3. Yếu tố nhiễm khuẩn

Vi khuẩn, virus chính là tác nhân trực tiếp gây ra các tổn thương trên niêm mạc đại trực tràng. Cùng với nhiều yếu tố khác tác động, tổn thương này có thể phát triển sâu hơn, rộng hơn dẫn tới viêm loét và chảy máu. 

Vi khuẩn đường ruột là tác nhân gây tổn thương đại trực tràng

Ở bệnh nhân từng mắc viêm loét đại trực tràng, nghĩa là có tổn thương trước đó là vi khuẩn, virus là tác nhân gây các đợt tái phát bệnh. Cụ thể, vi khuẩn gây nhiễm trùng liên quan thường là E.coli, Campylobacter, Shigella,…

1.4. Yếu tố tâm sinh lý

Sức khỏe tâm sinh lý là nguyên nhân tác động dẫn tới rất nhiều bệnh lý đường tiêu hóa, trong đó có viêm loét đại trực tràng chảy máu. Với trường hợp đã có tổn thương, kết hợp với yếu tố khác thì tình trạng stress, căng thẳng kéo dài sẽ khiến bệnh càng trở nên trầm trọng hơn.

1.5. Yếu tố môi trường

Môi trường tác động và thói quen ăn uống kém lành mạnh, nhiều đồ ăn cay nóng, đồ chiên rán nhiều dầu mỡ cùng với chất kích thích, thức uống có cồn đều dễ dẫn tới tổn thương đại trực tràng. Nếu bệnh nhân không cải thiện yếu tố này, bệnh sẽ tiến triển rất nhanh, vết loét rộng gây chảy máu trong nghiêm trọng.

Bên cạnh đó, sử dụng thuốc tránh thai thường xuyên được chỉ ra làm tăng nguy cơ mắc viêm loét đại trực tràng nói riêng và viêm loét đường tiêu hóa nói chung cao gấp 2,5 lần so với người bình thường. Nhiều thuốc điều trị cũng gây ra tác dụng xấu với hệ tiêu hóa, vì thế cần tuân thủ hướng dẫn sử dụng, điều trị trong thời gian phù hợp để hạn chế biến chứng.

Viêm loét đại trực tràng chảy máu là hệ quả của nhiều yếu tố tác động

Kiểm soát tốt các yếu tố này không những giúp phòng ngừa viêm loét đại trực tràng mà sức khỏe đường tiêu hóa của bạn cũng được cải thiện tốt hơn. Kể cả ở bệnh nhân đã điều trị khỏi, duy trì chăm sóc, hạn chế yếu tố nguy cơ vẫn cần thực hiện tránh tái phát.

2. Bệnh nhân viêm loét đại trực tràng chảy máu có triệu chứng gì?

Tổn thương ở bệnh nhân viêm loét đại trực tràng chảy máu gây ra nhiều triệu chứng đặc trưng gồm:

2.1. Đau bụng

Mức độ đau bụng do viêm loét đại trực tràng khá đa dạng tùy theo vị trí và mức độ loét. Thông thường khi đã gây ra chảy máu, vết loét đã xâm nhập sâu nên đau bụng là triệu chứng nghiêm trọng. Đau bụng ở bệnh nhân này còn làm tăng cảm giác đi đại tiện, cơn đau có thể cải thiện sau đó.

2.2. Rối loạn phân

Khi viêm loét đại trực tràng xảy ra, chức năng của cơ quan này cũng bị ảnh hưởng, vì thế mà tình trạng rối loạn phân thường xảy ra. Trong ngày người bệnh có thể đi đại tiện phân lỏng, đại tiện chỉ thấy nhầy máu, mót mặn, có thể có máu lẫn trong phân.

2.3. Triệu chứng cơ thể

Triệu chứng cơ thể ở bệnh nhân viêm loét đại trực tràng chảy máu phân biệt rõ ràng theo từng mức độ bệnh:

Trường hợp nhẹ: Khoảng 60% bệnh nhân viêm loét đại trực tràng chảy máu ở mức độ nhẹ, thể trạng chưa thay đổi nhiều, bệnh nhân đại tiện dưới 4 lần mỗi ngày. Ngoài ra cũng không xuất hiện tình trạng thiếu máu do chảy máu nhiều. 

Bệnh nhân viêm loét đại trực tràng có thể bị mất máu nghiêm trọng

Trường hợp trung bình: Khoảng 25% bệnh nhân viêm loét đại trực tràng chảy máu thuộc nhóm này, số lần đi đại tiện lớn hơn dưới 6 lần/ngày, phân có máu khá ít. Bệnh nhân cũng có tình trạng thiếu máu song có thể phục hồi mà không cần truyền máu. Có thể kèm theo tình trạng giảm protein máu, sốt kết hợp gây mệt mỏi, mất sức.

Trường hợp nặng: Chiếm khoảng 15% số ca bệnh, ngoài đi đại tiện hơn 6 lần mỗi ngày, triệu chứng toàn thân cũng rõ ràng gồm chứng hạ huyết áp, sốt cao, thiếu máu, nhịp tim nhanh.

Trường hợp nghiêm trọng xảy ra khi bệnh nhân viêm loét đại trực tràng chảy máu có thể đi đại tiện hơn 10 lần mỗi ngày, đồng thời máu chảy nhiều gây thiếu máu. Triệu chứng toàn thân vô cùng rõ ràng, đặc biệt là tình trạng suy kiệt do mất máu, cần sớm cấp cứu nếu không bệnh nhân có thể tử vong.

3. Có thể điều trị viêm loét đại trực tràng chảy máu không?

Viêm loét đại tràng trực tràng chảy máu có thể điều trị được, thời gian điều trị và hiệu quả còn phụ thuộc vào mức độ bệnh cũng như khả năng đáp ứng thuốc. Điều trị nội khoa được thực hiện với hầu hết bệnh nhân, với thuốc sử dụng thường là corticoid, sulfasalazine, cyclosporin và azathioprine. Lựa chọn thuốc điều trị còn dựa trên chẩn đoán tình trạng viêm loét, chảy máu và thể trạng của bệnh nhân.

Nếu viêm loét nghiêm trọng, không đáp ứng điều trị nội khoa hoặc để điều trị khỏi hoàn toàn, bệnh nhân cần phẫu thuật cắt bỏ một phần đại trực tràng. 

Đa số bệnh nhân viêm loét đại trực tràng sẽ điều trị nội khoa

Bên cạnh đó, bệnh nhân cũng cần thực hiện chế độ nghỉ ngơi, dinh dưỡng hợp lý để triệu chứng bệnh thuyên giảm, tổn thương đại trực tràng được phục hồi tốt nhất. Dù điều trị không còn triệu chứng thì người bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu cũng cần tái khám định kỳ, kiểm tra và phòng ngừa nguy cơ tái phát.