Làm thế nào để xử trí sốc phản vệ đúng cách và hiệu quả

Sốc phản vệ là một phản ứng quá mẫn của cơ thể đối với yếu tố dị nguyên xâm nhập, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Vậy phải làm thế nào để xử trí sốc phản vệ một cách đúng đắn và hiệu quả? Bài viết dưới đây của MEDLATEC sẽ giúp bạn nắm được một số kiến thức hữu ích.

1. Một số nội dung liên quan đến sốc phản vệ

Phản vệ là một phản ứng dị ứng khi cơ thể tiếp xúc với yếu tố dị nguyên sau vài phút hoặc đến vài giờ. Nếu tình trạng nghiêm trọng có thể xảy ra sốc phản vệ, chính là mức độ nặng nhất của phản vệ

Yếu tố dị nguyên là các yếu tố khi tiếp xúc với cơ thể gây ra các triệu chứng phản vệ (dị ứng).

Sốc phản vệ là tình trạng đặc biệt nghiêm trọng, ảnh hưởng đến tính mạng bệnh nhân

Vì có tính chất đặc biệt nguy hiểm nên khi bệnh nhân bị sốc phản vệ, cần được cấp cứu và chữa trị ngay lập tức. Những triệu chứng có thể biểu hiện chỉ vài phút hay vài giờ sau khi tiếp xúc với yếu tố dị nguyên như:

• Da, niêm mạc: các dấu hiệu dị ứng như nổi ban đỏ, phù nề, ngứa ngáy, phù Quincke,… xuất hiện một cách đột ngột sau tiếp xúc dị nguyên, triệu chứng tăng dần tùy thuộc vào mức độ phản ứng dị nguyên.

• Hô hấp: người bệnh có biểu hiện khó thở (dấu hiệu rút lõm lồng ngực, lõm ức, các khoảng gian sườn co giãn,…), suy hô hấp, phù thanh hầu, khí quản,…

• Tuần hoàn: huyết áp tụt, nhịp tim nhanh, mạch khó bắt hoặc rối loạn nhịp tim, giảm thể tích tuần hoàn (bao gồm thể tích máu và huyết thương), giảm áp lực động mạch. 

• Tiêu hóa: một số bệnh nhân sẽ có biểu hiện đau bụng, nôn, buồn nôn, đại tiểu tiện không tự chủ.

• Ý thức: người bệnh có thể lên cơn co giật, kích thích, vật vã, hoặc bất tỉnh, hôn mê.

• Khi bệnh cảnh tiến vào giai đoạn nặng nhất, bệnh nhân có thể ngừng hô hấp, tuần hoàn và tử vong.

2. Nguyên nhân dẫn đến sốc phản vệ là gì?

Như đã nói trên, bệnh nhân sau khi tiếp xúc với dị nguyên mẫn cảm sẽ xảy ra những biểu hiện kích ứng. Vậy nên tìm hiểu các yếu tố dị nguyên chính là nguyên nhân gây ra sốc phản vệ.

Một số yếu tố dị nguyên thường gặp có thể kể đến là:

Do thực phẩm

Tình trạng sốc có thể xảy ra nếu bạn tiếp xúc với các thực phẩm bị dị ứng, một số món ăn thường gặp như:

• Hải sản: cá ngừ, tôm, cua, mực, bạch tuộc, sứa, hàu,… hoặc có trường hợp dị ứng với tất cả các loại hải sản.

• Thịt: thịt bò, sữa bò, thịt gà,… những người bị dị ứng với thịt gà thường không ăn được trứng gà. Tuy nhiên, một vài trường hợp chỉ mẫn cảm với một trong hai loại. Ngoài ra, bạn cũng nên cẩn thận với các loại thuốc có sử dụng nguyên liệu từ động vật trong sản xuất.

• Thực vật: đậu phộng, đậu nành, dưa leo, hạt dẻ, hạnh nhân, lúa mì,… là các loại thực phẩm thường là nguyên nhân gây kích ứng cho nhiều trường hợp.

Các loại hải sản tuy rất ngon nhưng nếu bạn có tiền sử dị ứng với chúng thì nên từ chối món ăn này nhé

Do nọc độc của một số loài động vật

Một số loài động vật như ong, kiến, rắn,… sở hữu nọc độc có thể gây ra những phản ứng mẫn cảm trên cơ thể con người. Nếu bị tiếp xúc với một lượng lớn chất độc, người bệnh có thể rơi vào tình trạng nguy kịch với tốc độ chuyển biến nhanh, cần được đưa ngay đến cơ sở y tế để có biện pháp xử lý kịp thời.

Do thuốc

Các ca sốc phản vệ bởi mẫn cảm với các loại thuốc chiếm một con số không hề nhỏ. Vì vậy, bạn cần phải nói rõ và chi tiết cho bác sĩ khi đi thăm khám tình trạng sức khỏe. Đồng thời lưu ý và báo lại ngay khi cơ thể xuất hiện các dấu hiệu bất thường sau khi dùng thuốc, tránh để xảy ra những hậu quả đáng tiếc.

Một số loại thuốc dễ gây sốc phản vệ như:

• Kháng sinh: Chloramphenicol, Lincomycin, Cephalosporins, Penicillin, Tetracycline, Vancomycin, Streptomycin,…

• Vaccine: các loại vaccine phòng bệnh dại, uốn ván, bạch hầu,…

• Các loại hormone dùng trong điều trị: Insulin, Vasopressin, ACTH ,…

• Thuốc gây tê: Lidocaine, Procaine, Novocaine,…

Do thời tiết

Tình trạng sốc phản vệ liên quan đến thời tiết thường rất hiếm gặp. Tuy nhiên, bạn vẫn nên lưu ý các dấu hiệu bất thường trên cơ thể khi thời tiết thay đổi đột ngột từ nóng sang lạnh hay ngược lại. Đặc biệt là những người có cơ địa, hệ miễn dịch yếu, trẻ nhỏ, người cao tuổi, hiện đang mắc các bệnh lý nền khác,…

Một số nguyên nhân dẫn đến sốc phản vệ: Hải sản - Các loại hạt - Nọc độc, vết cắn côn trùng - Cao su - Thuốc

3. Vậy làm thế nào để xử trí sốc phản vệ

Sốc phản vệ là tình trạng nguy hiểm, có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh. Vì vậy, cách tốt nhất để xử trí sốc phản vệ chính là đưa người bệnh đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được can thiệp và chữa trị. Đồng thời, bạn cũng có thể giúp đỡ bệnh nhân bằng một số biện pháp sau:

• Giúp bệnh nhân ngừng tiếp xúc với yếu tố dị nguyên như thức ăn, thuốc,… Đối với trường hợp sốc do nọc độc, nhất là nọc rắn, không nên tự ý hút nọc độc ra bằng bất kỳ phương pháp nào. Chỉ nên rửa vết thương với nước sạch, xà phòng hay thuốc sát trùng, băng ép, nẹp bất động phần chi bị cắn.

• Đảm bảo hô hấp: đặt người bệnh nghỉ ngơi ở tư thế thoải mái, chân cao hơn đầu, nới lỏng hoặc cởi bỏ trang phục (dây nịt, áo lót,…). Thực hiện sơ cứu bằng các biện pháp như ép tim ngoài lồng ngực và hà hơi thổi ngạt,… khi người bệnh ngưng thở.

• Liên tục trò chuyện, an ủi và động viên bệnh nhân không nên quá lo lắng, hốt hoảng trong quá trình chờ đợi và đưa người bệnh đi cấp cứu.

• Nếu người bệnh bị nôn ói, cần giúp nghiêng đầu sang một bên để tránh bị sặc, lạc dị vật vào đường thở.

• Ghi nhớ nguyên nhân gây ra tình trạng sốc và báo lại cho bác sĩ khi đến bệnh viện.

Bệnh nhân bị sốc phản vệ cần đến ngay cơ sở y tế để được điều trị

Việc xử trí sốc phản vệ cần phải lựa chọn phác đồ đúng đắn, phù hợp để điều trị, không nên tự ý cho bệnh nhân bất kỳ loại thuốc nào để không làm chậm khoảng thời gian vàng của bệnh nhân, vừa không làm tình trạng nặng thêm. Bạn có thể liên hệ đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC giúp bệnh nhân qua khỏi cơn nguy hiểm, tổng đài 24/24: 1900.56.56.56.