Khủng hoảng tâm lý tuổi dậy thì và những điều bố mẹ cần biết

Nhiều bố mẹ cho rằng những thay đổi về tâm lý của trẻ ở tuổi dậy thì là điều đương nhiên và sẽ tự hồi phục khi qua độ tuổi này. Tuy nhiên, điều này không đúng vì những vấn đề ở thời điểm này nếu không được giải quyết có thể khiến trẻ rơi vào trạng thái khủng hoảng tâm lý. Nếu bạn cũng đang có con trong tuổi dậy thì, hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn có thêm thông tin để chia sẻ cùng con.

1. Dấu hiệu của khủng hoảng tâm lý ở trẻ dậy thì

Khủng hoảng tâm lý trong độ tuổi dậy thì là tình trạng xảy ra phổ biến đối với trẻ do các hormone nam và nữ ở thời kỳ này phát triển nhanh tạo ra những thay đổi về cơ thể, tinh thần. Sự thay đổi này khiến cho trẻ dễ trở nên căng thẳng hơn. 

1.1. Cảm xúc thay đổi bất thường

Những trẻ trong khoảng thời gian dậy thì thường có các triệu chứng buồn bã, dễ cáu gắt khi gặp bất kỳ vấn đề nào. Và ở độ tuổi này thì các con thường dễ vui nhưng lại có thể chuyển sang cảm xúc ức chế, buồn bực một cách bất thường. Tâm lý của trẻ đang dậy thì rất nhạy cảm và dễ bị tác động bởi những lời nói hoặc hành động của gia đình, bạn bè, thầy cô,...

Con dễ nhạy cảm với các vấn đề hàng ngày

1.2. Rối loạn tâm lý

Quá trình dậy thì là thời điểm phát triển về thể chất và tinh thần của trẻ. Những thay đổi về cơ thể như nữ có ngực, nam có râu, chiều cao tăng lên,... khiến trẻ cảm thấy khác biệt so với các bạn hoặc bị các bạn khác trêu chọc. Từ đó xuất hiện cảm giác tự ti, ngại tiếp xúc và dần rơi vào trạng thái khủng hoảng tâm lý. 

Những thay đổi trên cơ thể khiến trẻ tự ti và dễ khủng hoảng tâm lý

1.3. Thay đổi thói quen ăn uống

Vào độ tuổi dậy thì, các em cần được bổ sung nhiều chất dinh dưỡng để đáp ứng quá trình phát triển cơ thể. Tuy nhiên, nhiều trẻ rơi vào tình trạng bị ám ảnh về ngoại hình của mình và lo sợ bạn bè trêu, vì thế chúng thường không muốn ăn hoặc ăn rất ít so với ngày thường. Ngược lại có một số trẻ lại ăn uống một cách mất kiểm soát lại dẫn đến tình trạng béo phì. Những trường hợp này đều ảnh hưởng không tốt đối với sức khỏe của trẻ đang dậy thì và chính vì thế bố mẹ cần quan tâm đến chế độ dinh dưỡng cho con trong thời gian này. 

1.4. Sử dụng thuốc lá, chất gây nghiện

Trong những năm gần đây, trẻ ở độ tuổi từ 10 - 16 tuổi được tiếp xúc nhiều với mạng xã hội và với tính tò mò, thích khám phá ở lứa tuổi này khiến chúng dễ bị kích thích, lung lay bởi những nội dung tiêu cực. Việc lạm dụng chất kích thích, thuốc lá ở độ tuổi này là vấn đề rất nghiêm trọng mà bố mẹ không thể bỏ qua.

Trẻ ở tuổi dậy thì thường tò mò và dễ bị kích thích

2. Phụ huynh cần làm gì để hỗ trợ trẻ khi dậy thì

Khủng hoảng tâm lý đối với trẻ dậy thì là tình trạng tâm lý nguy hiểm cần được bố mẹ can thiệp trước khi dẫn đến tình huống nghiêm trọng hơn có thể xảy ra. 

2.1. Thường xuyên quan tâm, chia sẻ với con

Khi bố mẹ thường dành nhiều thời gian cho công việc và có ít thời gian gặp mặt con cái là điều khiến cho trẻ dễ rơi vào trạng thái khủng hoảng tâm lý vì không được chia sẻ, thấu hiểu từ gia đình. Chính vì thế, các phụ huynh cần phải thường xuyên quan tâm, hỏi han về những hoạt động hàng ngày của con trên trường. Khi bạn theo dõi biểu hiện, cảm xúc hàng của con sẽ dễ dàng nhận ra sự bất thường nếu con có dấu hiệu của sự khủng hoảng và can thiệp kịp lúc.

2.2. Trang bị kiến thức về tuổi dậy thì cho con

Để tránh trẻ bất ngờ với những thay đổi trong quá trình dậy thì, bố mẹ nên trang bị kiến thức cho con như bé gái sẽ có kinh nguyệt, ngực lớn hơn, nam thì sẽ vỡ giọng, mọc ria mép,... Điều này sẽ giúp trẻ có đủ kiến thức và yên tâm về những thay đổi có thể xảy ra trong giai đoạn tiếp theo. Khi bố mẹ chủ động hướng dẫn sớm sẽ giúp con có thêm sự tin tưởng và dễ chia sẻ khi gặp bất kỳ vấn đề nào trong thời gian dậy thì.

Trang bị kiến thức về tuổi dậy thì để con tự tin, yên tâm chia sẻ với bố mẹ

2.3. Lắng nghe và khuyến khích con chia sẻ

Trong độ tuổi dậy thì, trẻ thường khép mình và ít chia sẻ với bố mẹ một phần có thể do các bạn sợ bố mẹ sẽ không lắng nghe hoặc không tin những điều mình đang trải qua. Chính vì thế, bố mẹ nên khuyến khích con chia sẻ những vấn đề đang gặp phải và hãy lắng nghe, thấu hiểu cùng con. Tùy thuộc vào tình huống, bố mẹ có thể hỏi ý kiến xem bé muốn chia sẻ với bố hoặc mẹ, vì một số trường hợp như các bé gái thường có xu hướng chia sẻ với riêng với mẹ hơn là khi có cả bố mẹ và ngược lại.

2.4. Giúp con tìm ra giải pháp phù hợp

Sự chỉ trích hoặc la mắng khi con chia sẻ các vấn đề của mình là điều mà bố mẹ hoàn toàn không nên làm. Vì khi con chia sẻ nghĩa là chúng đang cần tìm giải pháp cho mình nhưng lại không được ủng hộ từ bố mẹ. Điều này rất dễ dẫn đến các suy nghĩ lệch lạc cho trẻ. Khi trẻ chủ động chia sẻ thì phụ huynh nên đứng ở vai trò như người bạn, người có kinh nghiệm để giải thích, phân tích sự việc cũng như gợi ý cho con giải pháp. Khi đó, các bé sẽ tin tưởng và thoải mái chia sẻ với bố mẹ.

Phụ huynh nên lắng nghe và cho con lời khuyên trong bất kỳ vấn đề nào

2.5. Nhờ đến sự tư vấn của chuyên gia

Khi trẻ rơi vào trạng thái khủng hoảng tâm lý nặng là lúc xuất hiện các biểu hiện, suy nghĩ tiêu cực sau khi phụ huynh đã chia sẻ cùng con thì cần phải đưa trẻ đến gặp bác sĩ, chuyên gia tâm lý để tư vấn sớm nhất. Việc nhờ đến sự tư vấn của chuyên gia cũng nên được các bé đồng ý để giúp bé có thể yên tâm và chia sẻ các vấn đề của mình với chuyên gia. Các chuyên gia sẽ trò chuyện, tư vấn cho trẻ những giải pháp để thoát khỏi tình trạng này. Đồng thời, gia đình cũng cần đồng hành xuyên suốt để trẻ cảm nhận được sự an toàn, yên tâm khi điều trị.

Vấn đề khủng hoảng tâm lý ở trẻ dậy thì ngày càng phổ biến và nếu bố mẹ không quan tâm, lưu ý để can thiệp kịp thời sẽ dễ dẫn đến tình trạng nghiêm trọng hơn. Vì thế, nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào cần tư vấn trong quá trình đồng hành cùng con qua giai đoạn dậy thì, đừng ngần ngại liên hệ với hotline của Hệ thống Y tế MEDLATEC 1900 56 56 56 để được giải đáp ngay nhé.