Các dấu hiệu cảnh báo đột tử do tim cần hết sức lưu ý

Đột tử do tim (SCD) là cụm từ dùng để chỉ cái chết  bất  ngờ do ngừng tim đột ngột. Tình trạng này có thể gặp ở tất cả các lứa tuổi và gặp ở cả hai giới. Tuy nhiên tỷ lệ thường gặp nhất ở người trên 30 tuổi tuổi và tỷ lệ gặp ở nam giới nhiều hơn so với nữ giới, đặc biệt hiếm gặp ở trẻ nhỏ.

1. Phân biệt cơn đau tim và ngừng tim đột ngột

Cơn đau tim hay nhồi máu cơ tim là tình trạng một hay nhiều mạch máu nuôi tim bị tắc nghẽn khiến tim không được nhận đủ máu nuôi và kết quả là làm tổn thương tim.

Còn ngừng tim đột ngột là hiện tượng hệ thống dẫn truyền điện của tim hoạt động bất thường và ngừng đột ngột, tim đập nhanh dữ dội, có khi không đập  theo nhịp mà bị rung thất, từ đó cắt giảm nguồn máu đi  tới  các cơ quan. Trong vòng một vài phút đầu, lượng máu lên não sẽ đột ngột giảm mạnh và có thể khiến người bệnh hôn mê. Nếu không được phát hiện và cấp cứu kịp thời thì sẽ bị tử vong nhanh chóng.

Đột tử do tim sẽ có những triệu chứng cảnh báo là: hoa mắt chóng mặt, tim bắt đầu đập nhanh dần. Tuy nhiên có rất nhiều trường hợp bị đột tử do tim mà không có bất kỳ biểu hiện báo trước nào.

Có nhiều trường hợp bị đột tử do tim mà không có dấu hiệu cảnh báo trước

Ở những vận động viên nguy cơ bị đột tử do tim rất hiếm nhưng vẫn có khả năng xảy ra. Nếu bệnh nhân ở độ tuổi còn rất trẻ, đột tử do tim thường là kết quả của dị tật bẩm sinh, đặc biệt là khi người bệnh chơi các môn thể thao mất sức và gặp nhiều ở  nam giới. Còn đối với vận động viên lớn tuổi hơn, nguyên nhân gây đột tử do tim thường là có liên quan đến bệnh mạch vành.

Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, vận động viên từ bậc trung học cho đến đại học nên thực hiện kiểm tra tim mạch 2 năm 1 lần. Trong trường hợp vận động viên có nguy cơ cao bị bệnh tim thì cần được bác sĩ chuyên khoa  tim mạch tư vấn, hướng dẫn điều trị trước khi tiếp tục tập luyện.

2. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ dẫn tới đột tử do tim

Đa phần các trường hợp bị đột tử do tim xuất phát từ nguyên nhân rối loạn nhịp tim. Trong đó rung thất là hiện tượng nguy hiểm thường xảy ra nhất. Đó là khi xung điện phát bất thường từ tâm thất  của tim, không tuân theo quy luật đập nhịp tự nhiên. Lúc này tim mất dần chức năng bơm máu và nguy cơ tử vong là rất cao.

Sau đây là những yếu tố làm tăng nguy cơ đột tử do tim ở người bệnh:

Hai yếu tố hàng đầu đó là:

• Bệnh nhân mắc bệnh động mạch vành do: huyết áp cao, tiền sử người thân đã từng mắc bệnh lý về  tim mạch, hút thuốc, nồng độ cholesterol trong máu cao, tiểu đường;

• Tiền sử bị nhồi máu cơ tim, nhất là trong vòng 6 tháng đầu sau khi trải qua một cơn nhồi máu cơ tim.

Những yếu tố khác:

• Trước đây đã từng bị ngừng tim đột ngột nhưng được cứu sống;

• Bất thường hay dị dạng mạch máu, dị tật bẩm sinh;

• Đã từng bị ngất không rõ nguyên nhân;

• Mắc bệnh về tim:

• Suy tim: tim có sức bơm máu yếu, dễ gặp tình trạng rối loạn nhịp thất gây ngừng tim đột ngột;

• Bệnh cơ tim phì đại: là tình trạng cấu tạo cơ tim trở nên dày bất thường và ảnh hưởng đến  tâm thất của tim;

• Bệnh cơ tim giãn nở: tâm thất trái bị giãn nở, suy yếu dẫn đến giảm khả năng bơm máu của tim.

• Tỷ lệ phân suất tống máu ở mức < 40% và nhịp nhanh thất;

• Rung thất hoặc nhịp nhanh thất khi trải qua cơn đau tim;

• Hàm lượng magie và kali trong máu thay đổi đáng kể (có thể là do bệnh nhân đang dùng thuốc lợi tiểu);

• Đái tháo đường;

• Thừa cân, béo phì;

• Dùng thuốc chống loạn nhịp tim;

• Lạm dụng chất kích thích.

Mắc các bệnh lý về tim mạch là yếu tố hàng đầu dẫn đến nguy cơ đột tử

3. Các cách xử trí khi bệnh nhân bị ngừng tim đột ngột

Đối với những trường hợp bị ngừng tim đột ngột, bệnh nhân cần được tiến hành cấp cứu càng sớm càng tốt. Nếu trong vòng những phút đầu tiên khi bị ngừng tim đột ngột mà người bệnh được kịp thời cứu chữa thì tỷ lệ sống sót có thể lên đến 90%. Con số này sẽ giảm đi khoảng 10% sau mỗi phút chậm trễ trong việc cấp cứu. 

Nếu chứng kiến một người đang bị ngừng tim đột ngột, điều bạn nên làm lúc này là gọi ngay cho cấp cứu 115 và thực hiện liệu pháp hô hấp nhân tạo. Phương pháp này nếu được tiến hành đúng cách sẽ cứu sống một người vì nó giúp duy trì lưu thông oxy và máu trong cơ thể người bệnh.

4. Có phương pháp nào giúp ngăn ngừa nguy cơ ngừng tim đột ngột? 

Nếu nhận thấy bản thân đang có các yếu tố nguy cơ nêu trên thì tốt nhất bạn hãy đi khám tim mạch để được thăm khám và tư vấn kỹ hơn về cách phòng ngừa bệnh. Dưới đây là một số phương pháp giúp phòng ngừa tình trạng này:

• Phẫu thuật hoặc can thiệp mạch vành: bao gồm nong, chụp hoặc đặt stent áp dụng cho những người bị bệnh mạch vành. Ngoài ra phương pháp phẫu thuật để dẫn lưu dòng máu nuôi cơ tim cũng có thể được chỉ định nhằm giảm thiểu rủi ro đột tử. Trong trường hợp bệnh nhân bị dị tật tim bẩm sinh, mắc bệnh cơ tim phì đại thì cần phải tiến hành phẫu thuật để chỉnh sửa cấu tạo tim. Một thủ thuật khác đó là cắt đốt điện sinh lý cũng giúp khắc phục các rối loạn nhịp tim bất thường;

• Cấy ghép máy ICD khử rung tim: là biện pháp phù hợp cho những người có tiền sử bị ngừng tim hoặc nguy cơ đột tử do tim cao. ICD là một thiết bị nhỏ được cấy ghép dưới da, có cấu tạo gần giống với máy tạo nhịp tim. Chức năng chính của ICD là theo dõi, kiểm tra và điều chỉnh các rối loạn nhịp tim. Để làm được điều này nó sẽ phát ra năng lượng điện (sốc điện nhỏ) tác động lên các tế bào cơ tim, điều chỉnh nhịp tim trở lại chu kỳ đập bình thường. Mọi dữ liệu sẽ được ghi nhớ và bác sĩ sẽ là người điều chỉnh thiết bị này sao cho phù hợp với từng bệnh nhân;

• Tự trang bị các kiến thức sơ cứu cho người ngừng tim đột ngột sẽ giúp giảm thiểu tối đa nguy cơ biến chứng và tử vong do tình trạng này;

• Thay đổi lối sống tích cực hơn: duy trì mức cân nặng hợp lý, bỏ thuốc lá, thường xuyên vận động, tập thể dục thể thao, chế độ ăn uống khoa học (ít béo, giàu chất xơ và vitamin, cắt  giảm muối và tinh bột), kiểm soát tốt bệnh đái tháo đường, huyết áp cao và hàm lượng cholesterol trong máu;

• Khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện các bất thường hệ tuần hoàn hoặc các yếu tố nguy cơ.

Máy ICD cấy ghép khử rung tim

Trên đây là những điều cần biết về hiện tượng đột tử do tim. Nếu bệnh nhân xuất hiện các dấu hiệu của ngừng tim đột ngột và được cứu chữa kịp thời trong giai đoạn vàng thì cơ hội sống sót là rất cao. Vì vậy mỗi người hãy thật bình tĩnh và thực hiện các bước sơ cứu như hướng dẫn, gọi ngay đến số máy cấp cứu 115 khi bắt gặp hiện tượng này.

Nếu bạn đang có nhu cầu thăm khám và tư vấn điều trị các bệnh lý tim mạch, xin vui lòng liên hệ đến hotline 1900 56 56 56 để tổng đài viên của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC tư vấn đặt lịch khám cho bạn cùng các chuyên gia đầu ngành của khoa Tim mạch ngay hôm nay!