Bác sĩ Sản khoa giải đáp: Thai quá ngày sinh có nên mổ không?

Khi thai nhi ở trong tử cung của người mẹ quá 294 ngày hay 42 tuần tuổi tính từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng được xác định là thai quá ngày sinh. Tình trạng này có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ đe dọa đến sức khỏe của thai cũng như mẹ bầu. Do đó, nếu quá ngày sinh mà chưa có dấu hiệu chuyển dạ, mẹ bầu cần thăm khám đều đặn theo lịch bác sĩ hướng dẫn.

1. Xác định thai quá ngày sinh như thế nào?

Hiện nay y học sử dụng cách tính ngày sinh dự đoán dựa trên ngày bắt đầu chu kỳ kinh nguyệt cuối cùng của thai kỳ. Đây là cách tính đơn giản, giúp mẹ bầu nhớ và dễ dàng tính toán hơn. Cách tính tuổi thai thống nhất dựa theo lịch dương, vì thế nhiều mẹ bầu tính theo lịch âm có thể sai khác so với cách tính thai quá ngày sinh này.

Thai quá ngày sinh khiến nhiều mẹ bầu lo lắng

Thực tế, thời gian mang thai ở mỗi thai phụ là khác nhau, ngoài ra cũng khác nhau ở các lần mang thai, song hầu hết rơi vào khoảng 40 tuần thai. Thời điểm sinh có thể xê dịch từ 7 - 10 ngày ở những phụ nữ có số ngày trong chu kỳ kinh nguyệt khác nhau. Ví dụ: Phụ nữ đang mang thai có chu kỳ kinh là 3 tuần/lần thì thời gian mang thai chuẩn là 39 tuần, ngược lại nếu chu kỳ kinh dài hơn 5 tuần/lần thì thời gian mang thai sẽ dài hơn lên tới 41 tuần.

Bên cạnh đó, ngày dự sinh cũng được tính dựa vào cái chỉ số đo đạc khi siêu âm thai. Hiện nay đa phần bác sĩ siêu âm sớm, đặc biệt là tuần thai thứ 12 - 13 có thể đưa ra tương đối chính xác ngày dự sinh để thai phụ và gia đình chủ động hơn, chuẩn bị đầy đủ đón bé chào đời. Thai nhi sinh ra bình thường từ 37 - 41 tuần tuổi, nếu kéo dài lớn hơn hoặc bằng 42 tuần thì gọi là thai quá ngày sinh.

Thai trên 42 hoặc 43 tuần tuổi được gọi là thai quá ngày sinh

Các trường hợp này cần đặc biệt theo dõi, thai nằm quá lâu trong tử cung của người mẹ có thể dẫn tới tình trạng suy thai do bánh nhau thoái hóa, nặng hơn còn gây ngạt và tử vong do thai. Sự phát triển quá mức của thai quá ngày sinh khiến mẹ khó sinh hơn, nếu không can thiệp kịp thời có thể gây tai biến khi sinh đẻ.

Đôi khi thai quá ngày sinh do cách tính chưa chính xác, thay vì lo lắng thì người mẹ nên đi khám bác sĩ để siêu âm đánh giá sự phát triển của thai nhi cũng như đưa ra ngày sinh chính xác. Nếu chưa quá nhiều ngày và siêu âm cho kết quả thai bình thường, thai phụ có thể chờ một vài ngày để có tín hiệu chuyển dạ, sinh đẻ tự nhiên.

Nếu thai quá ngày sinh có dấu hiệu bất thường hoặc quá nhiều ngày vẫn chưa có dấu hiệu chuyển dạ thì bác sĩ sẽ xem xét các phương pháp can thiệp để đưa thai ra sớm. Khi đã đủ tuần tuổi, thai đã phát triển đầy đủ các bộ phận đủ cho khả năng sinh tồn sau khi sinh, do đó hoàn toàn có thể sinh bằng phương pháp khác.

2. Thai quá ngày sinh có nên sinh mổ hay không?

Thai quá ngày sinh bắt buộc phải đi kiểm tra xác định tình trạng thai, tùy vào kết quả kiểm tra mà bác sĩ sẽ chỉ định sinh mổ, áp dụng phương pháp kích thích chuyển dạ để sinh thường hoặc tiếp tục theo dõi. Trường hợp có dấu hiệu suy thai, mổ lấy thai là bắt buộc phải thực hiện ngay để đưa thai ra ngoài, đồng thời áp dụng các biện pháp để trẻ sơ sinh có sức khỏe tốt nhất.

Cần thiết phải sinh mổ ngay nếu thai quá ngày sinh có dấu hiệu bất thường

Ngoài ra, mổ lấy thai cũng được chỉ định với thai quá ngày sinh kết hợp với nguyên nhân khác gây khó sinh như: sản phụ lớn tuổi, có vết mổ lấy thai cũ, đang điều trị vô sinh hiếm muộn, thai nhi ngôi mông,… Trẻ sinh quá ngày cần được đặc biệt chăm sóc sau khi sinh mổ bằng việc: ủ ấm, hỗ trợ hô hấp và theo dõi sát sao cho đến khi đảm bảo trẻ có sức khỏe bình thường.

Với trường hợp thai quá ngày sinh có sức khỏe bình thường, phương pháp sinh tự nhiên vẫn được ưu tiên hơn cả. Khi chưa có dấu hiệu chuyển dạ, bác sĩ sẽ khởi phát chuyển dạ với thuốc Oxytocin hoặc Prostaglandin. Sau khi xuất hiện dấu hiệu chuyển dạ, thai phụ sẽ được theo dõi chặt chẽ để đảm bảo sinh thường khỏe mạnh, trẻ sinh ra có sức khỏe tốt nhất.

Nhiều trường hợp kích thích chuyển dạ nhưng sinh thường khó khăn hoặc biến chứng khi sinh thì cũng cần mổ lấy thai ngay. Như vậy, có mổ lấy thai ở thai quá ngày sinh hay không còn phụ thuộc vào tình trạng thai, khả năng sinh tự nhiên cũng như nguyện vọng của người mẹ và gia đình.

3. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng thai quá ngày sinh

Đa phần thai quá ngày sinh nếu được theo dõi và xử lý sớm sẽ không nguy hiểm với sức khỏe của mẹ và thai nên mẹ không nên quá lo lắng. 

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến thai quá ngày sinh, hạn chế những nguyên nhân và yếu tố nguy cơ có thể sẽ giúp phòng ngừa tình trạng này. 

Béo phì

Sản phụ béo phì, ăn uống quá nhiều dinh dưỡng trong thời gian mang thai là nguyên nhân khiến thai lớn cũng như thai nhi quá ngày sinh.

Béo phì là nguyên nhân dẫn đến thai quá ngày sinh

Bất thường nhau thai hoặc sự phát triển của thai

Đây là một trong những nguyên nhân khiến thời điểm sinh nở bị kéo dài.

Tiền sử gia đình

Dù chưa làm rõ được mối quan hệ song thực tế, nhiều thai phụ trong gia đình từng có người mang thai quá ngày sinh thì tỉ lệ lặp lại tình trạng này cũng cao hơn những thai phụ khác.

Điều quan trọng để dự phòng thai quá ngày sinh là người phụ nữ cần ghi nhớ chính xác ngày đầu tiên của chu kỳ kinh cuối cùng. Đây là dấu mốc quan trọng để tính tuần thai cũng như ngày dự sinh chính xác. Ngoài ra, những chị em có chu kỳ kinh không đều, quá ngắn hoặc quá dài nên ghi nhớ ngày dự sinh dựa vào kết quả siêu âm ở tuần thai 12 - 13.

Khám thai định kỳ giúp phát hiện sớm thai quá ngày sinh

Thai quá ngày sinh có thể gây biến chứng nguy hiểm đến tính mạng và sức khỏe thai, do đó việc khám thai định kỳ, đặc biệt là các cột mốc quan trọng là cần thiết để ngăn ngừa biến chứng. 

Để được chăm sóc sức khỏe suốt thai kỳ tốt hơn, mẹ có thể đăng ký các dịch vụ khám tiện lợi, đầy đủ dành cho sản phụ tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, liên hệ hotline 1900 56 56 56 để được tư vấn.