Xét nghiệm sàng lọc và chấn đoán bệnh nhiễm truyền nhiễm mùa Đông Xuân

Mùa đông xuân là mùa khí hậu có nhiệt độ thấp đồng thời có độ ẩm cao, đó là điều kiện thuận lợi cho các virus, vi khuẩn phát triển và tồn tại trong môi trường lâu hơn. Các bệnh truyền nhiễm mùa đông xuân đa phần là các bệnh đường hô hấp như: Cúm, rubella, ho gà… Ngoài ra trẻ em có thể mắc các bệnh như viêm phổi hợp bào hô hấp, tiêu chảy hay bệnh tay chân miệng

Để đáp ứng việc chẩn đoán các bệnh truyền nhiễm mùa đông xuân hay sàng lọc các bệnh gây viêm đường hô hấp trong bối cảnh bệnh Covid -19 đang diễn biến phức tạp, có nguy cơ lan tràn trên toàn thế giới, trung tâm xét nghiệm bệnh viên đa khoa MEDLATEC triển khai các gói xét nghiệm bao gồm:

1. Panel virus 16 tác nhân

Để tập trung vào nhóm virus gây bệnh mùa Đông xuân, TTXN MEDLATEC triển khai thêm gói xét nghiệm bao gồm 16 tác nhân chính gây viêm đường hô hấp

Chỉ định xét nghiệm

• Panel 16 tác nhân cũng được sử dụng để sàng lọc bệnh Cúm và các tác nhân gây viêm đường hô hấp, tuy nhiên chỉ tập trung vào tác nhân virus đặc biệt có cả chủng MERS-CoV là một loại Coronavirus gây hội chứng viêm đường hô hấp vùng Trung Đông.

2. Panel nhiễm khuẩn 13 tác nhân

Để chẩn đoán các nguyên nhân gây nhiễm khuẩn, tập trung vào các tác nhân vi khuẩn thường gặp, TTXN triển khai xét nghiệm 13 tác nhân bao gồm:

• Streptococcus pneumoniae (phế cầu)
• Haemophilus influenzae
• Staphylococcus aureus (tụ cầu vàng)
• Legionella pneumophila
• Moraxella catarrhalis
• Mycoplasma pneumoniae
• Chlamydophila pneumoniae
• Klebsiella pneumoniae
• Pseudomonas aeruginosa (trực khuẩn mủ xanh)
• Bordetella pertussis (vi khuẩn ho gà)
• Acinetobacter baumannii
• Mycobacterium tuberculosis/avium (trực khuẩn lao)

Chỉ định xét nghiệm:

• Khi có các triệu chứng như: sốt, đau họng, khó nuốt, viêm long đường hô hấp, nói khó hay khó thở;
• Có hội chứng đông đặc phổi và bóng mờ phế nang hoặc mô kẽ trên phim X quang phổi

Hiện nay kỹ thuật PCR là một kỹ thuật sinh học phân tử hiện đại, đã được ứng dụng rộng rãi trong xác định các tác nhân vi sinh với độ nhạy cao, thời gian trả kết quả nhanh chóng, từ đó giúp các bác sỹ lâm sàng có thể đưa ra được phác đồ điều trị sớm, khắc phục được các hạn chế của các phương pháp vi sinh cổ điển.

3. Xét nghiệm test nhanh Cúm A/ B/ H1N1

• Bệnh Cúm là bệnh lây truyền chủ yếu qua đường hô hấp, lây lan nhanh qua các giọt nước bọt bắn hay dịch tiết mũi họng của người bệnh do động tác ho, hắt hơi và có nguy cơ cao bùng phát thành dịch.
• Type Cúm H1N1 có nguồn gốc từ gia cầm, dễ dàng lây từ người sang người qua đường hô hấp, tiếp xúc với vật dụng nhiễm bệnh hay ăn thức ăn là gia cầm nhiễm bệnh. Bệnh có các biến chứng nguy hiểm như: suy hô hấp, viêm phổi, viêm não thậm chí tử vong.
• Bệnh dễ dàng được phát hiện thông qua xét nghiệm test nhanh Cúm A/B/H1N1. Độ nhạy và độ đặc hiệu của xét nghiệm là: 91.8% và 98.9%.
• Mẫu bệnh phẩm là dịch tỵ hầu, dịch họng hoặc đờm.
• Thời gian trả kết quả: sau 90 phút nhận mẫu.

​4. Xét nghiệm RSV nhanh

• Virus hợp bào hô hấp RSV (Respiratory syncytial viruses) thường gây bệnh ở trẻ em, gần như mọi trẻ em đều từng nhiễm virus này trước 2 tuổi.
• Các đối tượng cso nguy cơ bị bệnh nặng bao gồm: trẻ nhũ nhi, có tiền sử sinh non, bệnh phổi mạn tính, bệnh tim bẩm sinh, suy giảm miễn dịch…
• Bệnh thường bùng phát vào mùa Đông Xuân và xảy ra trên toàn thế giới.
• Triệu chứng lâm sàng bao gồm: ho, hắt hơi, khò khè, khó thở.
• Để chẩn đoán bệnh nên sử dụng test nhanh RSV với độ nhạy và độ dặc hiệu là: 92.3% và 93.3%.
• Mẫu bệnh phẩm là dịch tỵ hầu, dịch họng hoặc đờm.
• Thời gian trả kết quả: sau 90 phút nhận mẫu.

5. Xét nghiệm Sởi

• Bệnh sởi là bệnh truyền nhiễm lây qua đường hô hấp và có khả năng gây thành dịch. Bệnh chủ yếu gặp ở trẻ em dưới 5 tuổi vào mùa Đông Xuân và cũng có khả năng xuất hiện ở người lớn chưa được tiêm phòng.
• Bệnh sởi có khả năng diễn biến nặng có thể dẫn đến tử vong.
• Để chẩn đoán bệnh thường dựa vào lâm sàng: sốt, viêm long đường hô hấp trên, viêm kết mạc, có thể thấy hạt Koplik là các hạt có kích thước nhỏ từ 0.5-1mm màu trắng/ xám có quầng ban đỏ nổi gồ trên bề mặt niêm mạc má, phía trong miệng.
• Xét nghiệm tổng phân tích máu có bạch cầu giảm, bạch cầu lymfo giảm, mono tang, có thể có giảm tiểu cầu.
• Để chẩn đoán xác định cần dựa vào xét nghiệm huyết thanh học measles IgM và IgG. Thời gian xuất hiện kháng thể measles IgM là từ khi bắt đầu có triệu chứng như sốt, phát ban… và duy trì trong khoảng 1 tháng. Measles IgG xuất hiện muộn hơn và tồn tại lâu dài.

6. ​Xét nghiệm Rubella

- Rubella cũng là bệnh lây truyền qua đường hô hấp giống như sởi. Rubella không gây nguy hiểm cho trẻ em và người trưởng thành nhưng nếu phụ nữ mang thai 3 tháng đầu nhiễm rubella thì virus có thể truyền từ mẹ sang con và gây dị tật cho thai nhi.

- Để chẩn đoán xác định, chúng ta dựa vào xét nghiệm huyết thanh học rubella IgM và IgG.

- Thời gian xuất hiện kháng thể rubella IgM là từ khi bắt đầu có triệu chứng như sốt, phát ban… và duy trì trong khoảng 5 tuần. Rubella IgG xuất hiện muộn hơn và tồn tại lâu dài.

7. Xét nghiệm Enterovirus 71

- Enterovirus 71 gây nên bệnh tay chân miệng với đặc trưng là sốt, xuất hiện mụn nước ở lòng bàn tay, bàn chân và miệng. Bệnh tay chân miệng phần lớn ảnh hưởng đến lứa tuổi dưới 10 tuổi. Bệnh lây qua tiếp xúc với các dịch tiết từ người nhiễm virus như dịch hầu họng, dịch tiết từ vết loét.

- Để chẩn đoán bệnh xác định bệnh tay chân miệng chúng ta có thể làm xét nghiệm test nhanh EV 71 xác định kháng thể IgM của Enterovirrus với độ nhạy và độ đặc hiệu là 95% -100% và 99.1% - 99.9%.

Hiện nay các phương pháp chẩn đoán trên đều đã được thực hiện tại TTXN của bệnh viện đa khoa MEDLATEC. Tổng đài liên hệ 1900 56 56 56