Xét nghiệm BNP là gì và khi nào cần xét nghiệm BNP

Xét nghiệm BNP là một trong những xét nghiệm được chỉ định để kiểm tra, đánh giá hoạt động của tim cũng như các bệnh liên quan. Vậy cụ thể xét nghiệm BNP là gì, xét nghiệm được chỉ định khi nào?

1. Xét nghiệm BNP là gì?

1.1. BNP là gì?

BNP là viết tắt của Brain Natriuretic Peptide hay B-type Natriuretic Peptide, được phát hiện lần đầu tiên vào năm 1988. BNP là một trong những dạng Natriuretic peptide được dùng phổ biến hơn cả, bên cạnh ANP và CNP.

BNP là dạng Peptide có trong huyết thanh

Các peptide đều được gọi chung với tên là peptide lợi niệu hay peptide nội tiết tim mạch, chúng có nguồn gốc phóng thích khác nhau. ANP được phóng thích từ nhĩ là chủ yếu, BNP được sản xuất bởi tâm thất trái của tim ( buồng bơm chính của tim). Nồng độ BNP gắn liền với khối lượng máu và áp lực mà tim phải co bóp để đưa máu đi khắp cơ thể, còn CNP chủ yếu từ tế bào nội mạc mạch máu.

Mặc dù có dạng tiền chất khác nhau nhưng 3 dạng peptide có sự phân bố và điều hòa tại tổ chức giống nhau.

BNP hiện diện ở não và tâm thất trái của tim, với dạng tiền chất gồm 108 acid amin phân chia, trong đó chứa 1 cấu trúc hình nhẫn tạo bởi 17 acid amin. BNP tồn tại trong huyết tương với lượng khá nhỏ, nhưng khi bệnh nhân bị phì đại tâm thất hoặc suy tim sung huyết thì nồng độ này sẽ cao bất thường.

PrePro–BNP có 134 acid amin, khi ở dạng Pro–BNP bị loại bỏ acid amin. Pro–BNP gồm 2 phần là NT–ProBNP và BNP, phân tách thành BNP hoạt động và NT-proBNP không hoạt động.

1.2. Xét nghiệm BNP là gì?

Xét nghiệm BNP là viết tắt của B-type Natriuretic Peptide, nghĩa là xét nghiệm định lượng lượng hormone BNP có trong máu người. Mà BNP là do tim sản xuất ra nên định lượng hormone này sẽ cho biết tình trạng hoạt động của tim.

Xét nghiệm BNP để chẩn đoán suy tim

Khi tim hoạt động bình thường, thường chỉ có 1 lượng nhỏ hormone BNP được tiết ra và tìm thấy trong máu. Ngược lại với trường hợp tim phải hoạt động quá sức, nhiều hơn bình thường trong một thời gian dài thì lượng BNP sẽ tiết ra nhiều hơn.

Như vậy, dựa trên lượng hormone BNP trong máu, bác sỹ sẽ đánh giá được tình trạng sức khỏe trái tim và các bệnh liên quan như suy tim. Trong điều trị suy tim, xét nghiệm BNP cũng được thực hiện để đánh giá hiệu quả phương pháp điều trị, khi nồng độ BNP trong máu giảm xuống.

2. Khi nào cần chỉ định xét nghiệm BNP?

Cần chỉ định xét nghiệm BNP với các trường hợp:

- Chẩn đoán suy tim hoặc chẩn đoán phân biệt, để:

Xác định hoặc loại trừ suy tim ở bệnh nhân khó thở cấp.

Chẩn đoán suy tim ở trường hợp khó siêu âm, có triệu chứng lâm sàng.

Chẩn đoán suy tim ở bệnh nhân có nguy cơ cao (mắc các bệnh tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh động mạch vành,…

Xét nghiệm BNP để chẩn đoán suy tim

Chẩn đoán phân biệt suy tim với bệnh lý khác.

- Tiên lượng suy tim: Với bệnh nhân suy tim đã được chẩn đoán hoặc có biểu hiện khó thở.

- Theo dõi diễn biến và hiệu quả điều trị bệnh suy tim:

Theo dõi lâu dài với bệnh nhân suy tim mạn tính.

Đánh giá nguy cơ tái phát, xác định độc tính thuốc điều trị hoặc hiệu quả điều trị.

- Sàng lọc suy tim, với:

Sàng lọc cộng đồng, đặc biệt với nhóm đối tượng nguy cơ mắc cao như: Bệnh nhân tăng huyết áp, đái tháo thường, bệnh mạch vành.

Sàng lọc nguy cơ suy tim ở bệnh nhân trước và sau khi thực hiện phẫu thuật.

Sàng lọc phát hiện sớm nguy cơ suy tim ở các nhóm đối tượng đặc biệt, như béo phì, cao huyết áp, suy thận, bệnh mạch vành, đái tháo đường.

3. Nguyên tắc xét nghiệm BNP

Xét nghiệm xác định BNP dựa trên phương pháp miễn dịch định lượng hóa phát quang. BNP được xác định nhờ sự kết hợp giữa kháng thể đặc hiệu BNP và kháng nguyên của mẫu, đây là kỹ thuật Sandwich.

Nồng độ bình thường của BNP là <125 pg/ml, con số chính xác còn phụ thuộc vào độ tuổi.

- Độ tuổi nhỏ hơn  55, nồng độ BNP < 120 pg/nL.

- Độ tuổi từ 45 – 54: Nồng độ 49,3 pg/ml.

- Độ tuổi từ 50-75: nồng độ BNP < 160 pg/mL.

- ĐỘ tuổi trên 75:nồng độ BNP < 250 pg/mL.

4. Ý nghĩa lâm sàng của kết quả xét nghiệm BNP

Dựa trên tình trạng bệnh, tiền sử và các xét nghiệm phân tích khác mà kết quả xét nghiệm BNP sẽ đem đến ý nghĩa chẩn đoán khác nhau.

- Thiếu máu cơ tim gây căng giãn tế bào cơ tim, dẫn tới rối loạn chứng năng tâm thu, tâm trương thất trái. Đây đều là tác nhân quan trọng gây phóng thích BNP trong huyết thanh.

Chỉ số BNP với bệnh nhân nhồi máu cơ tim

- Sau Nhồi máu cơ tim, nồng độ BNP tăng cao tùy theo kích thước ổ nhồi máu. Cụ thể:

Ổ nhồi máu nhỏ, nồng độ BNP chỉ có 1 pha cực đại ở 20 giờ sau xuất hiện triệu chứng.

Ổ nhồi máu lớn, nồng độ BNP đạt cực đại vào ngày 5 sau khi xuất hiện triệu chứng.

Nếu nồng độ BNP kéo dài ở mức cao trong 1 – 2 tháng sau Nhồi máu cơ tim thì đây có thể do tình trạng suy tim

- Nồng độ BNP giúp đánh giá sự suy giảm chức năng tim và tiên lượng đột tử ở bệnh nhân suy tim. Do BNP được bài tiết chính từ tâm thất, chịu trách nhiệm trong việc tăng áp suất buồng thất và sức căng thành cơ tim.

Cụ thể:

Ở bệnh nhân suy tim không triệu chứng, BNP có giá trị tiên lượng cao, đánh giá được các giai đoạn bệnh.

Giá trị BNP bình thường cho khả năng dự báo không bị suy  tim.

Nồng độ BNP cao gấp 4 lần bình thường cho khả năng cao mắc bệnh lý tim mạch.

Nồng độ BNP có thể tăng ở các bệnh lý khác như: bệnh van tim, cơ tim, thiếu máu, rối loạn nhịp nhĩ, sốc nhiễm trùng nặng, đột quỵ do nhồi máu não…

5. Xét nghiệm BNP ở đâu?

Xét nghiệm BNP hiện đang được thực hiện ở một số trung tâm xét nghiệm, bệnh viện lớn cả nước. Trong đó có trung tâm xét nghiệm bệnh viện đa khoa MEDLATEC tại Hà Nội, là địa chỉ uy tín được nhiều bệnh nhân cũng như bác sỹ cả nước tin tưởng.

Với trên 23 năm kinh nghiệm, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC cùng đội ngũ bác sỹ chuyên khoa giàu kinh nghiệm và được trang bị đồng bộ hệ thống các máy móc hiện đại, tạo được uy tín cả trong và ngoài nước. 

Đặc biệt, khoa xét nghiệm của MEDLATEC đạt tiêu chuẩn ISO 15189:2012, đảm bảo cung cấp kết quả xét nghiệm chính xác và tin cậy.

Ưu điểm khi chọn dịch vụ xét nghiệm BNP tại Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC:

- Đặt lịch khám nhanh chóng, thuận tiện.

- Thủ tục và quá trình thăm khám nhanh chóng, chuyên nghiệp, tiết kiệm thời gian.

- Danh mục gói khám đa dạng, đầy đủ, chi tiết.

- Tiếp cận dịch vụ y tế chuyên nghiệp cùng đội ngũ chuyên gia giỏi, giàu kinh nghiệm.

- Hệ thống trang thiết bị y tế, cơ sở vật chất hiện đại, sạch đẹp.

- Mức chi phí hợp lý, phù hợp với thu nhập chung của người dân.

Bạn còn có thể lựa chọn dịch vụ xét nghiệm BNP tại nhà, tiện lợi, tiết kiệm thời gian và chủ động hơn.