Xét nghiệm AFP-L3 là gì và thực hiện ở đâu để kết quả chính xác?

Ung thư biểu mô tế bào gan, thường gọi là ung thư gan là bệnh ung thư phổ biến gây tử vong thứ 3 thế giới. Những thống kê mới đây cho thấy, trong 25 năm vừa qua, tỉ lệ mắc ung thư gan tăng gấp đôi, chủ yếu do viêm gan virus không được điều trị và kiểm soát tốt. Một trong những xét nghiệm được dùng để chẩn đoán, sàng lọc ung thư gan khá phổ biến hiện nay là xét nghiệm AFP-L3. Vậy cụ thể xét nghiệm AFP-L3 là gì và nên thực hiện ở đâu?

1. Thông tin về AFP-L3 với bệnh ung thư biểu mô tế bào gan

Một trong những nguyên nhân khiến ung thư biểu mô tế bào gan gây tỉ lệ tử vong cao và biến chứng do phát hiện bệnh sớm rất khó khăn. Bệnh nhân ở giai đoạn đầu và giai đoạn tiến triển gần như không có triệu chứng bất thường, các tế bào gan khỏe mạnh còn lại vẫn có thể đảm nhiệm chức năng của cơ quan này tốt. Chỉ đến khi khối u ung thư lớn, thâm nhiễm, lan rộng, triệu chứng mới rõ ràng và nhiều người bệnh mới đi kiểm tra phát hiện.

AFP-L3 là dấu ấn sinh học được dùng trong chẩn đoán ung thư gan

Vì nguyên nhân này, các nhà khoa học không ngừng tìm kiếm phương pháp có thể phát hiện, sàng lọc sớm ung thư biểu mô tế bào gan. Trong đó, AFP là chất chỉ điểm khối u được sử dụng tồn tại trong huyết thanh của người bệnh. Độ nhạy của xét nghiệm này trong chẩn đoán ung thư gan ở mỗi bệnh nhân là khác nhau, đây cũng là một nhược điểm.

Tuy nhiên, AFP trong huyết thanh có thể tăng trong các trường hợp bệnh khác như các loại khối u, xơ gan, viêm gan mạn tính,… gây giảm độ đặc hiệu trong chẩn đoán. Các trường hợp khối u ung thư gan còn nhỏ, nồng độ AFP trong huyết thanh thấp thì xét nghiệm cũng không phát hiện ra bất thường.

Nồng độ AFP-L3 tăng dần theo kích thước khối u ung thư gan

AFP-L3 là một trong những phân loại của AFP dựa trên khả năng liên kết với CLA, giúp chẩn đoán phân biệt ung thư biểu mô tế bào gan với các bệnh gan cùng làm tăng AFP khác. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh, xét nghiệm AFP-L3 hoàn toàn có thể chẩn đoán sớm và chính xác ung thư biểu mô tế bào gan, như:

• Tế bào gan ác tính sản xuất AFP-L3 từ rất sớm, kể cả giai đoạn đầu.

• Xét nghiệm AFP-L3 có độ nhạy cao nếu khối u được nuôi bởi động mạch gan.

• AFP-L3 là dấu hiệu đặc hiệu cao với HCC.

• Xét nghiệm AFP-L3 có thể chẩn đoán ung thư tế bào biểu mô gan sớm hơn từ 9 - 12 tháng so với các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh.

• Độ nhạy của xét nghiệm AFP-L3 với ung thư biểu mô tế bào gan là 56%, độ đặc hiệu trên 95%.

Tùy vào từng trường hợp, xét nghiệm AFP tổng hoặc xét nghiệm AFP-L3 hoặc cả hai xét nghiệm này sẽ được chỉ định. Sàng lọc và chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan sớm vẫn gặp nhiều khó khăn, đây là một trong những xét nghiệm được tin tưởng.

Xét nghiệm AFP-L3 được bác sĩ chỉ định trong sàng lọc, phân biệt ung thư tế bào gan sớm

2. Chuyên gia giải đáp: Xét nghiệm AFP-L3 là gì?

Xét nghiệm AFP-L3 sẽ phân tách chất này trong huyết tương của người bệnh và xác định nồng độ. Bạn sẽ được hướng dẫn để thực hiện xét nghiệm giống như lấy máu thông thường. Nếu kết quả bất thường, có thể sẽ phải xét nghiệm chuyên sâu để chẩn đoán chính xác hơn.

Kết quả xét nghiệm AFP-L3 sẽ thể hiện như sau:

Giá trị bình thường

Với chất AFP-L3, khi mức độ tồn tại trong huyết thanh thấp hơn 10% là bình thường. 

Giá trị bất thường

Giá trị cắt để chẩn đoán dựa trên nồng độ AFP-L3 trong huyết thanh là từ 10 ng/ml trở lên. Nếu mức độ tồn tại từ 10 - 15%, khả năng cao bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào gan với khối u nhỏ đường kính dưới 3cm. Khối u này có thể phát triển nhanh chóng cho kết quả xét nghiệm AFP-L3 tăng cao nếu thực hiện sau đó từ 3 - 21 tháng.

Theo nghiên cứu, có khoảng 60% bệnh nhân có khối u ung thư gan <2 cm có kết quả xét nghiệm AFP-L3 lớn hơn hoặc bằng 15%. Tỉ lệ này đạt tới 81,3 % với khối u kích thước từ 2 - 5 cm và 90% với khối u lớn trên 5 cm. 

Kết quả xét nghiệm AFP-L3 có độ đặc hiệu tương đối cao

Như vậy, xét nghiệm AFP-L3 có độ đặc hiệu tương đối cao với ung thư biểu mô tế bào gan, khả năng phát hiện lớn nếu khối u có kích thước từ 2cm trở lên. Mặc dù vậy, đây cũng vẫn là xét nghiệm được đánh giá cao và sử dụng trong sàng lọc ung thư gan hiện nay, phân biệt với các bệnh mãn tính tại gan hoặc khối u khác.

3. Xét nghiệm AFP-L3 được chỉ định khi nào?

Thông thường, xét nghiệm AFP được chỉ định trước khi nghi ngờ bệnh nhân mắc ung thư biểu mô tế bào gan hoặc các ung thư khác như ung thư buồng trứng, ung thư tinh hoàn, phát hiện hoặc nghi ngờ có khối u bất thường vùng bụng. Khi kết quả xét nghiệm AFP bất thường, xét nghiệm AFP-L3 có thể cùng được thực hiện để đánh giá.

Ngoài ra, ở các bệnh nhân mắc bệnh gan mạn tính, để phát hiện sớm bệnh tiến triển thành ung thư biểu mô tế bào gan, xét nghiệm AFP-L3 cũng được thực hiện.

Ngoài để sàng lọc ung thư, xét nghiệm AFP-L3 cũng được dùng để theo dõi, đánh giá hiệu quả điều trị trong các bệnh lý sau:

• Theo dõi bệnh xơ gan, phát hiện bệnh phát triển thành ung thư biểu mô tế bào gan.

• Theo dõi bệnh ung thư tế bào gan ở người có tiền sử gia đình mắc bệnh.

• Theo dõi điều trị ung thư biểu mô tế bào gan.

Xét nghiệm AFP-L3 được thực hiện tại MEDLATEC với kết quả chính xác cao

4. Cơ sở y tế nào có triển khai xét nghiệm AFP-L3 

Xét nghiệm AFP-L3 là một trong các xét nghiệm khó, yêu cầu thiết bị có độ nhạy, độ chính xác cao, hiện đang được thực hiện tại Trung tâm xét nghiệm MEDLATEC. Rất nhiều trường hợp bệnh nhân đi khám, được chỉ định xét nghiệm AFP-L3 phát hiện được ung thư gan sớm, điều trị hiệu quả và kéo dài thời gian sống. Các gói khám, sàng lọc ung thư gan và theo dõi bệnh gan mạn tính tại MEDLATEC cũng bao gồm xét nghiệm AFP-L3 cùng các xét nghiệm kiểm tra khác. 

Trung tâm xét nghiệm của MEDLATEC sở hữu hàng loạt ưu điểm:

• Đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 và Tiêu chuẩn CAP (College of American Pathologists) ngày 7/1/2022, đảm bảo thực hiện chính xác, cho kết quả nhanh ngay cả những xét nghiệm phức tạp.

• Đội kỹ thuật viên giàu kinh nghiệm, đảm bảo quy trình lấy mẫu đúng quy định.

• Đội ngũ chuyên gia, bác sĩ nhiều năm trong nghề, giàu chuyên môn, được đào tạo bài bản trong và ngoài nước sẽ đưa ra các lời tư vấn hữu ích nếu kết quả xét nghiệm bất thường. 

Nếu có nhu cầu thực hiện, hãy liên hệ với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ chi tiết hơn.