Vi khuẩn bạch hầu là gì lan truyền bệnh như thế nào?

Một trong những mầm truyền nhiễm nguy hiểm hàng đầu hiện nay là vi khuẩn bạch hầu. Loại vi khuẩn này có thể khiến bệnh nhân bị nhiễm trùng cấp tính, liệt các cơ hoặc viêm dây thần kinh, viêm cơ tim, thậm chí là tử vong. Hãy để MEDLATEC giúp các bạn hiểu rõ hơn về loại vi khuẩn nguy hiểm này cũng như cách phòng tránh nhé!

1. vi khuẩn bạch hầu là gì? Có gây bệnh không?

Vi khuẩn bạch hầu là tên gọi chung dùng để chỉ tác nhân chính gây ra bệnh bạch hầu ở con người. Tuy nhiên tên khoa học của loại vi khuẩn gây ra bệnh này chính thức là Corynebacterium diphtheriae. 

Vi khuẩn này vốn thuộc họ Corynebacteriaceae, chúng có thể ký sinh cả ở đất, động vật và đặc biệt là con người. Riêng đối với Corynebacterium diphtheriae - vi khuẩn gây bệnh bạch hầu thì chúng có thể ký sinh cả ngoài môi trường và trong cơ thể người. Tuy nhiên các nhà khoa học đã chỉ ra rằng loại vi khuẩn này rất hiếu khí, đồng thời chúng được cho là phát triển tốt nhất khi có máu và huyết thanh.

Hình ảnh vi khuẩn bạch hầu dưới kính hiển vi

Vi khuẩn thuộc họ Corynebacteriaceae thường không gây bệnh cho các loài động vật. Nhưng khi chủng vi khuẩn này xâm nhập vào cơ thể người thì gây ra tình trạng nhiễm độc hoặc nhiễm trùng cấp tính. Đây chính là tác nhân gây ra bệnh bạch hầu ở người.

Vi khuẩn gây bệnh bạch hầu không có vỏ, chúng chủ yếu được tìm thấy ở hình thái trực khuẩn hình chùy. Đặc biệt vi khuẩn bạch hầu không có khả năng di động.

2. Khả năng sống ngoài môi trường của vi khuẩn bạch hầu

Vi khuẩn gây bệnh bạch hầu hoàn toàn có thể tự sinh sống ở môi trường bên ngoài cơ thể con người. Thậm chí chúng còn có khả năng đề kháng tương đối cao khi sống ở thời tiết ít ẩm và nhiệt độ thấp. Theo đó, vi khuẩn bạch hầu tồn tại nhiều nhất vào mùa lạnh tại các quốc gia ôn đới. Tại nước ta, chủng vi khuẩn này xuất hiện nhiều nhất vào khoảng tháng 8 - 9 - 10 hàng năm.

Vi khuẩn bạch hầu có thể tồn tại khá lâu ngoài môi trường tự nhiên

Vi khuẩn gây bệnh bạch hầu thường có chất nhầy để bao bọc bên ngoài. Thời gian chúng tồn tại ngoài môi trường được các chuyên gia đánh giá từ mức trung bình đến khá lâu. Minh chứng là chúng có thể sống 1 tháng trên các loại đồ vải, sống đến 20 ngày trong môi trường nước hoặc sữa tươi và tới 15 ngày trong tử thi người bệnh.

Thế nhưng điều kiện sống trên đây không bao gồm các yếu tố ngoại cảnh tác động. Theo các nghiên cứu đã được công bố về vi khuẩn này thì chúng nhạy cảm với các yếu tố tự nhiên, đặc biệt là ánh sáng và nhiệt độ. Vi khuẩn sẽ chết nếu có ánh sáng mặt trời trong vài giờ. Ngoài ra, trong điều kiện bóng râm nhưng nhiệt độ cao thì bản thân vi khuẩn cùng độc tố của nó sẽ chết sau vài ngày.

3. Cách lây bệnh của vi khuẩn bạch hầu

Vật trung gian truyền bệnh của vi khuẩn bạch hầu là gì?

Vật truyền bệnh của loại vi khuẩn gây bệnh bạch hầu chính là vật chủ chúng đang ký sinh, nghĩa là người bệnh. Hiện nay hầu hết các trường hợp bị lây nhiễm bệnh bạch hầu đều là từ người bệnh sang người lành.

Tuy nhiên, đối với loại vi khuẩn này chúng ta cần hết sức lưu ý: Ngay cả người lành mang vi khuẩn bạch hầu cũng có thể là nguồn truyền nhiễm mới. Điều này tương đương với việc một người đã nhiễm vi khuẩn nhưng đang trong thời gian ủ bệnh vẫn có thể tiếp tục lây bệnh cho người khác. 

Tùy vào thể trạng của người mang vi khuẩn mà thời gian ủ bệnh có thể kéo dài từ 2 - 5 ngày. Thời gian bệnh nhân phát tán vi khuẩn ra môi trường nhiều nhất vẫn là thời kỳ khởi phát, tuy nhiên chúng ta vẫn cần đề phòng ngay từ cuối thời kỳ ủ bệnh.

Vi khuẩn bạch hầu lây lan như thế nào?

Vi khuẩn gây bệnh thường lây lan nhanh nhất qua đường hô hấp và đây cũng được ghi nhận như nguồn lây nhiễm bệnh chính. Theo đó khi chúng ta tiếp xúc với bệnh nhân hoặc người đã nhiễm vi khuẩn thì vi khuẩn sẽ theo các hạt nước bọt và dịch bài tiết đường hô hấp lây lan ra ngoài.

Vi khuẩn bạch hầu thường lây lan qua đường hô hấp

Các phương thức tiếp xúc gián tiếp với người bệnh như dùng chung đồ dùng sinh hoạt hay chạm vào dịch bài tiết hô hấp cũng là cách bệnh lây lan. Một số đồ vật người bệnh đã chạm nhưng không sử dụng thường xuyên cũng có khả năng có vi khuẩn ký sinh trên bề mặt.

Đặc biệt, nước hay sữa tươi mà người bệnh sử dụng có thể là nguồn lây bệnh dù trường hợp này không nhiều.

4. Các đối tượng thường bị nhiễm vi khuẩn bạch hầu

Hiện nay trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ thường là đối tượng bị mắc bệnh bạch hầu nhiều nhất. Tuy nhiên cũng có rất nhiều ca mắc bệnh là người trưởng thành và người già. Các cụm cư dân sống trong điều kiện đông đúc, thiếu nước sạch, môi trường sống bẩn, nhiều rác cũng có khả năng là nơi bùng phát dịch.

Ngoài ra, các du khách tham quan đến vùng có dịch bạch hầu cũng là đối tượng dễ mắc bệnh và trở thành trung gian truyền bệnh.

5. Cách phòng ngừa vi khuẩn bạch hầu

Hiện nay vi khuẩn gây bệnh bạch hầu đã có vắc xin đặc hiệu. Tiêm chủng vắc xin chống vi khuẩn chính là cách phòng tránh bệnh bạch hầu đảm bảo nhất. Vắc xin hiện nay được đánh giá là cho hiệu quả phòng bệnh lên đến trên 95%.

Đối tượng đang được Bộ Y tế khuyến khích tiêm vắc xin phòng bệnh bạch hầu nhất là trẻ sơ sinh từ 2 - 18 tháng tuổi. Tuy nhiên người trưởng thành dưới 65 tuổi vẫn có thể tiêm loại vắc xin này như bình thường. Vắc xin đặc hiệu phòng tránh bệnh bạch hầu hiện nay thường được tích hợp dưới dạng vắc xin 3 in 1; 5 in 1 và 6 in 1.

Tiêm chủng là cách phòng tránh vi khuẩn bạch hầu tốt nhất hiện nay

Nếu bạn đang có mong muốn được giải đáp các thắc mắc liên quan đến vắc xin vi khuẩn bạch hầu hoặc muốn đặt lịch tiêm thì xin hãy liên hệ đến số điện thoại 1900 56 56 56. Đây là số hotline chính thức của hệ thống Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC và phục vụ quý khách hàng 24/7.

Khi đến với MEDLATEC quý khách sẽ luôn được tiêm loại vắc xin đảm bảo chất lượng, phù hợp cho thể trạng và độ tuổi nhất. Ngoài ra bác sĩ phụ trách tư vấn, khám lâm sàng và tiêm cho quý khách luôn là người có chuyên môn ổn định và giàu kinh nghiệm. Hãy để chúng tôi đồng hành cùng bạn phòng tránh bệnh bạch hầu!