Vàng da tắc mật: nguyên nhân chẩn đoán và phương pháp điều trị

Vàng da tắc mật là bệnh lý nguy hiểm khi dòng chảy của mật ra khỏi gan bị tắc nghẽn khiến mật thấm vào máu dẫn đến hiện tượng vàng da. Nguyên nhân gây vàng da tắc mật có thể là khối u ác tính đường mật chèn ép hoặc sỏi mật gây tắc nghẽn ống dẫn mật. Bệnh nhân cần được điều trị kịp thời để thông tắc mật nghẽn và loại bỏ khối u, sỏi mật để tránh biến chứng nguy hiểm.

1. Tìm hiểu về chứng bệnh vàng da tắc mật

Vàng da là tình trạng da nhuốm màu vàng thường gặp ở những người mắc bệnh lý về gan mật, trong đó có chứng vàng da tắc mật.

Vàng da tắc mật là bệnh lý nguy hiểm cần điều trị sớm

Ở những người bệnh này, chỉ số Bilirubin trong máu vượt quá mức bình thường là:

• Bilirubin toàn phần trong máu bình thường từ 0.8 - 1.2 mg/dl.

• Bilirubin gián tiếp trong máu bình thường từ 0.6 - 0.8 mg/dl.

• Bilirubin trực tiếp trong máu bình thường từ 0.2 - 0.4 mg/dl.

Thông thường, vàng da tắc mật sẽ khiến chỉ số Bilirubin tăng cao, Bilirubin toàn phần vượt mức 2.5 mg/dl tình trạng vàng da sẽ xuất hiện rõ. Ngoài triệu chứng vàng da và vàng niêm mạc mắt, tình trạng tắc mật còn gây ra các triệu chứng khác như: ngứa da, phân nhạt màu, nước tiểu sẫm màu, ớn lạnh, sốt về chiều, hay ói mửa và buồn nôn, đau bụng,...

Nguyên nhân thường gây vàng da tắc mật ở người lớn là ung thư đường mật hoặc sỏi gây tắc đường mật. Trẻ nhỏ cũng có thể gặp phải tình trạng bệnh này song nguyên nhân thường gặp là giun chui ống mật hoặc u nang mật chủ. Tùy từng nguyên nhân mà vàng da tắc mật có thể gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh, cần điều trị sớm để tránh biến chứng cho tính mạng và sức khỏe của người bệnh.

Nguyên nhân gây vàng da tắc mật có thể do sỏi gây tắc nghẽn đường mật

2. Chẩn đoán vàng da tắc mật như thế nào?

Vàng da tắc mật là tình trạng bệnh nghiêm trọng có thể gây tử vong nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm. Do đó, khi phát hiện các dấu hiệu bệnh nghi ngờ, người bệnh nên đi khám sớm, bác sĩ sẽ xem xét triệu chứng và chỉ định các phương pháp chẩn đoán sau.

2.1. Chẩn đoán phân biệt

Để xác định người bệnh bị ứ mật trong gan hay ngoài gan sẽ cần dựa trên các thông tin sau:

Phân biệt triệu chứng

Về lâm sàng, nếu là ứ mật ngoài gan, người bệnh có túi mật to và phân bạc màu kéo dài. Triệu chứng này không xuất hiện ở trường hợp ứ mật trong gan nên đây là triệu chứng để chẩn đoán phân biệt bệnh.

Phân biệt bằng siêu âm

Siêu âm là kỹ thuật chẩn đoán có nhiều ý nghĩa nhất trong phân biệt hai loại bệnh vàng da tắc mật. Nếu là ứ mật trong gan, siêu âm thấy đường mật không giãn, ngược lại thì đường mật và túi mật bị giãn to. Kết quả siêu âm có thể phân biệt ứ mật trong gan và ngoài gan chính xác tới 95%.

Chụp cắt lớp vi tính có tiêm thuốc cản quang

Đầu tiên, thuốc cản quang được bơm trực tiếp vào đường mật sau đó chụp cắt lớp vi tính như sau:

• Ứ mật trong gan: Thấy đường mật thông suốt.

• Ứ mật ngoài gan: Thấy đường mật lớn bị giãn và tắc nghẽn.

Chụp cắt lớp vi tính có thể chẩn đoán phân biệt và nguyên nhân gây vàng da tắc mật

Ngoài ra, kết quả chụp cắt lớp vi tính có thuốc cản quang cũng giúp chẩn đoán nguyên nhân gây bệnh.

Chụp cộng hưởng từ gan mật

Đây là phương pháp giúp khảo sát không xâm lấn và có độ chính xác cao, cho hình ảnh rõ ràng của các tạng đặc. Chụp cộng hưởng từ không chỉ giúp chẩn đoán phân biệt các bệnh lý gan mật mà còn là yếu tố góp phần quyết định phương pháp điều trị. 

2.2. Chẩn đoán nguyên nhân

Chẩn đoán nguyên nhân gây vàng da tắc mật dựa trên các thông tin sau:

Chụp CT đường mật

Nhiều phương pháp chụp như: chụp CT tiêm thuốc cản quang, nội soi đường mật ngược dòng,... 

Siêu âm

Siêu âm để tìm sỏi đường mật, sỏi túi mật, xác định nguyên nhân gây vàng da tắc mật do sỏi hay ung thư đường mật.

Sinh thiết gan

Sinh thiết gan có thể chẩn đoán nguyên nhân gây ứ mật trong gan song không áp dụng với trường hợp ứ mật ngoài gan. Do đó, sinh thiết gan thường được chỉ định sau khi chẩn đoán phân biệt loại vàng da tắc mật.

Xét nghiệm khác

Một số xét nghiệm khác để chẩn đoán nguyên nhân gây vàng da tắc mật bao gồm: chụp động mạch với u đầu tụy hoặc u gan, AFP với K gan, xét nghiệm miễn dịch,...

Kết quả chẩn đoán vàng da tắc mật rất có giá trị trong chỉ định phương pháp điều trị.

3. Các biện pháp điều trị vàng da tắc mật

Biện pháp điều trị vàng da tắc mật được lựa chọn dựa trên nguyên nhân, loại bệnh và tình trạng bệnh, cụ thể như sau:

3.1. Vàng da tắc mật do sỏi mật

Nếu có sỏi mật, bác sĩ có thể kê toa thuốc giảm đau, các thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng. Tuy nhiên dùng thuốc chỉ là phương pháp điều trị tạm thời, cần loại bỏ sỏi mật bằng can thiệp lấy sỏi gây cản trở ống mật.

Để giải tỏa tắc nghẽn ống mạch chủ tạm thời, có thể cần nội soi đặt stent hoặc kỹ thuật dẫn lưu mật qua da ERCP. 

3.2. Vàng da tắc mật do khối u ác tính

Khối u ác tính là nguyên nhân nguy hiểm dẫn đến vàng da tắc mật, để điều trị đạt hiệu quả lâu dài thì bệnh nhân cần phẫu thuật loại bỏ khối u. Tuy nhiên nhiều trường hợp điều kiện sức khỏe và bệnh cảnh không phù hợp để phẫu thuật loại bỏ khối u đường mật, khi đó có thể điều trị thay thế bằng xạ trị hoặc hóa trị.

Trong thời gian chờ điều trị, phương pháp khắc phục tình trạng vàng da tắc mật tạm thời có thể áp dụng là đặt stent dẫn lưu mật với sự hướng dẫn của nội soi hoặc X-quang.

Vàng da đường mật do khối u ác tính nguy hiểm đến sức khỏe

Như vậy, vàng da tắc mật là một bệnh lý phức tạp và nguy hiểm, bệnh nhân cần chẩn đoán bệnh sớm tìm nguyên nhân để điều trị thông tắc mật và khắc phục bệnh lý nguyên nhân. Để phòng ngừa vàng da tắc mật, một chế độ ăn uống lành mạnh giảm tiêu thụ chất béo có hại và rượu là rất quan trọng. Để được tư vấn thêm về phương pháp điều trị và chăm sóc cho người vàng da tắc mật, hãy liên hệ với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.