Suy giảm hormone tuyến yên là gì và phương pháp điều trị

Tuyến yên là tuyến có kích thước nhỏ nằm trong não nhưng có vai trò quan trọng trong hệ thống nội tiết - nơi sản xuất nhiều hormone quan trọng cho sự sinh trưởng, phát triển của cơ thể cũng như điều hòa hoạt động của các tuyến khác. Vì thế, suy giảm hormone tuyến yên sẽ gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe. Vậy cụ thể suy giảm hormone tuyến yên là gì?

1. Suy giảm hormone tuyến yên là gì?

Tuyến yên được coi là tuyến chủ của hệ thống nội tiết bởi cơ quan này sản xuất hầu hết các hormone điều hòa, kiểm soát hoạt động của các tuyến nội tiết khác trong cơ thể như: tuyến thượng thận, tuyến giáp, buồng trứng, tinh hoàn,… Ngoài ra, tuyến yên cũng sản xuất hormone tăng trưởng quan trọng, đảm bảo sự phát triển thể chất và kiểm soát căng thẳng, stress tinh thần.

Tuyến yên có kích thước nhỏ nằm gần vùng hạ đồi

Suy giảm hormone tuyến yên là tình trạng thiếu hụt hormone do sự giảm sản xuất của cơ quan này. Thiếu hụt có thể xảy ra ở một vài hoặc phần lớn hormone tuyến yên sản xuất ra, gây ảnh hưởng tới nhiều cơ quan và hoạt động của cơ thể.

Cụ thể, suy giảm hormone tuyến yên có thể gặp ở những loại sau:

Hormone tăng trưởng GH

Đây là hormone quan trọng điều chỉnh quá trình tăng trưởng, phát triển thể chất dựa trên phát triển xương và cơ bắp.

Hormone kích thích tuyến giáp TSH

Đây là hormone kích thích và điều hòa hoạt động của tuyến giáp - nơi sản xuất các hormone quan trọng của quá trình trao đổi chất.

Hormone vỏ thượng thận AH

Hormone này điều hòa hoạt động của tuyến thượng thận - nơi sản xuất cortisol và các hormone tham gia hoạt động của cơ thể khác.

Thiếu hormone FSH tuyến yên sẽ gây giảm sản xuất estrogen ở nữ

Hormone kích thích nang trứng FSH

Hormone này liên quan đến quá trình điều tiết estrogen - điều hòa phát triển tế bào trứng và chu kỳ kinh nguyệt. Ngoài ra, ở nam giới, hormone FSH được tuyến yên tạo ra cũng có vai trò trong kích thích sản xuất tinh trùng.

Hormone LH

Đây là hormone quan trọng điều hòa sản xuất estrogen ở nữ giới và testosterone ở nam giới.

Ngoài ra, tuyến yên cũng sản xuất nhiều loại hormone khác liên quan đến các quá trình và hoạt động của cơ thể như: kích thích trung tâm khoái cảm của bộ não, tăng cường sản xuất sữa ở phụ nữ cho con bú, kích thích tăng sắc tố da, chống bài niệu, giải phóng sữa mẹ,…

2. Hậu quả của suy giảm hormone tuyến yên

Suy giảm hormone tuyến yên sẽ gây nhiều ảnh hưởng đến sức khỏe nói chung và hoạt động của các cơ quan trong cơ thể nói riêng. Mức độ ảnh hưởng còn phụ thuộc vào loại hormone tuyến yên bị thiếu hụt cũng như mức độ thiếu hụt.

Các dạng suy giảm hormone tuyến yên thường gặp và ảnh hưởng của nó đến sức khỏe như:

2.1. Thiếu hormone hướng sinh dục

Thiếu hormone này ảnh hưởng đến cả nam và nữ giới, ở nữ là tình trạng giảm hoạt động của buồng trứng, ở nam là giảm hoạt động sản xuất tinh trùng và hormone giới tính. Tất cả đều ảnh hưởng đến hoạt động sinh sản, thiếu hormone hướng sinh dục còn có thể là nguyên nhân dẫn đến vô sinh.

Thiếu hormone kích thích tuyến giáp thường gây rối loạn chuyển hóa

2.2. Thiếu hormone kích thích tuyến giáp

Sự thiếu hụt hormone này gây rối loạn hoạt động của tuyến giáp - một tuyến nội tiết nằm ở cổ họng. Tình trạng thường gặp là suy giáp, giảm sản xuất hormone tuyến giáp và gây nhiều rối loạn chuyển hóa trong cơ thể.

2.3. Thiếu hormone hướng vỏ thượng thận

Vỏ thượng thận không được kích thích bởi hormone tuyến yên gây giảm sản xuất cortisol và các hormone liên quan.

Nếu suy giảm hormone tăng trưởng GH của tuyến yên gặp phải ở trẻ nhỏ hoặc thanh thiếu năm trước khi dậy thì, sự phát triển và hoàn thiện cơ quan sinh sản sẽ bị ảnh hưởng. Khi trưởng thành, nguy cơ vô sinh, hiếm muộn sẽ cao hơn. Ảnh hưởng này rất khó để khắc phục khi trưởng thành do sự giảm phát triển ngay từ giai đoạn trước và trong tuổi dậy thì.

Suy giảm hormone tuyến yên càng kéo dài, thiếu hụt càng trầm trọng thì ảnh hưởng đến sức khỏe càng nặng nề. Triệu chứng bệnh lại không đặc hiệu, rất khó để tự phát hiện sớm, chủ yếu vẫn nhờ thăm khám và sàng lọc bệnh định kỳ.  

3. Điều trị suy giảm hormone tuyến yên như thế nào?

Suy giảm hormone tuyến yên cũng như các bệnh lý nội tiết khác, điều trị chủ yếu dựa vào thuốc. Cần xét nghiệm chẩn đoán chính xác loại hormone tuyến yên bị thiếu hụt cũng như lượng thiếu hụt, từ đó bác sĩ sẽ chỉ định dùng thuốc bổ sung phù hợp.

Bệnh nhân suy giảm hormone tuyến yên thường được điều trị bằng liệu pháp hormone

Ví dụ thiếu hormone sinh dục, ở nữ giới sẽ được bổ sung hormone estrogen dạng uống liều thấp hoặc tiêm. Với nam giới là bổ sung hormone testosterone để đảm bảo sự phát triển của tinh hoàn cũng như hoạt động sản xuất tinh trùng, hormone. 

Nếu suy giảm hormone tuyến yên gây giảm chức năng sinh sản ở cả nam và nữ giới, có thể điều trị bằng bổ sung hormone GnRH để phục hồi khả năng sinh sản. Thiếu hụt hormone tuyến giáp sẽ bổ sung hormone tuyến giáp thay thế, loại được ưa chuộng là T4. Người bị thiếu hormone tuyến yên kích thích tuyến thượng thận sẽ được điều trị bằng cortisone hoặc hydrocortisone.

Hầu hết trường giảm suy giảm chức năng tuyến yên dẫn đến giảm hormone sản xuất, bệnh nhân phải điều trị liên tục, suốt đời. Vì thế, loại thuốc bổ sung hormone tuyến yên cần được lựa chọn cẩn thận, có thể sử dụng lâu dài ít gây biến chứng hay vấn đề sức khỏe nhất.

Do tuyến yên có kích thước rất nhỏ, nằm ở vùng dưới đồi trong não nên phẫu thuật không phải là phương pháp ưu tiên giống như bệnh lý tuyến giáp. Trong quá trình bổ sung hormone tuyến yên điều trị thiếu hụt, cần theo dõi thường xuyên để đánh giá hiệu quả hấp thu và thay đổi điều trị thích hợp.

Bệnh nhân có thể phải điều trị suy giảm hormone tuyến yên suốt đời

Suy giảm hormone tuyến yên là gì? Hy vọng bài viết trên đây MEDLATEC đã giúp bạn đọc hiểu hơn thông tin về bệnh lý này, từ đó phát hiện sớm và điều trị cải thiện bệnh khi không may mắc phải. Không nên chủ quan với suy giảm tuyến yên nói riêng và bệnh lý nội tiết nói chung bởi nó gây ra rất nhiều vấn đề sức khỏe ở nhiều cơ quan khác nhau.