Nhiễm trùng não do giun sán có nguy hiểm không và cách điều trị

Nhiễm trùng não do giun sán là một dạng bệnh không hiếm gặp ở Việt Nam cũng như nhiều nước đang phát triển trên thế giới. Nguyên nhân là do người bệnh nhiễm phải ấu trùng giun sán. Đây là một dạng ký sinh trùng thường gặp ở hệ thần kinh, gây nên bệnh lý với những biểu hiện nguy hiểm, có thể gây biến chứng phức tạp.

1. Các dạng bệnh nhiễm ký sinh trùng giun sán

Có đến khoảng 20 loài giun sán mà con người có thể lây nhiễm, chúng ký sinh và gây ra các bệnh lý về thần kinh. Mỗi loại giun sán ký sinh và gây bệnh sẽ có những  biểu hiện và mức độ khác nhau. Trong đó thường gặp nhất là các dạng sau: 

Bệnh do sán dây lợn

Đây là loài giun sán gây bệnh thần kinh trung ương rất phổ biến. Ký sinh trùng là sán dải heo dài, chia thành rất nhiều đốt, các đốt có chứa trứng sán. Người bệnh nhiễm sán dây lợn do ăn phải thịt lợn hoặc đồ ăn có chứa trứng sán. Ấu trùng sán đi vào ruột, phát triển thành thân sán. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây nên nhiễm trùng não do giun sán.

Nang sán đi vào nhu mô não, khi chết đi sẽ gây ra tình trạng viêm, phù nề, gây co giật, động kinh, đau đầu dữ dội. Nang sán lớn có thể gây tắc dịch não, viêm màng não, não úng thủy, co giật mạnh,... Bệnh có tỷ lệ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời. 

Nhiễm trùng não do giun sán phổ nhất là từ ấu trùng sán dây lợn

Nhiễm trùng não do bệnh giun gnathostoma

Đây là một căn bệnh khá hiếm gặp do bệnh nhân nhiễm giun tròn loài Gnathostoma. Chúng gây ra những vết hoại tử và phản ứng dọc  theo rễ  thần kinh, tủy sống, não. Bệnh gây xuất huyết dưới nhện gây ra tình trạng sốt, cứng cổ,... và nhiều triệu chứng khác. 

Nhiễm giun đũa chó

Một trong những tình trạng nhiễm trùng não do giun sán có nguyên nhân phổ biến là nhiễm giun đũa chó. Tên khoa học của loại ký sinh trùng này là Toxocara, nhỏ, hình trụ dài như chiếc đũa. Chúng là ký sinh trùng trên chó, mèo, tồn tại trong phân và lây sang người qua quá trình tiếp xúc không an toàn. Việc ôm ấp, vuốt ve chó, mèo thường ngày cũng là hành động dễ gây nhiễm loại giun này. 

Chúng xâm nhập vào cơ thể và ký sinh ở nhiều vị trí, trong đó có não người gây nên tình trạng tổn thương và nhiễm trùng. Biểu hiện thường thấy là nôn mửa, sốt, chán ăn, nổi mẩn,.. việc tìm ra nguyên nhân không dễ bởi triệu chứng thường bị nhầm lẫn với những bệnh lý thần kinh khác. 

Chó, mèo cũng là vật chủ gây nhiễm ký sinh trùng ở não

Một số loại giun sán khác

Nhiễm trùng não do giun sán còn đo một số loại ký sinh trùng khác. Điển hình như: 

• Sán máng: Chúng ký sinh và gây ra tình trạng nhiễm trùng khiến bệnh nhân thường xuyên bị co giật, tăng tăng áp lực nội sọ và nhiều triệu chứng nghiêm trọng khác. Nặng nhất là động kinh.

• Sán nhiều đầu: Chúng thuộc ấu trùng sán dây Taenia. Chúng tạo ra kén hình quả nho, làm tắc nghẽn lưu thông dịch não, tổn thương não, gây động kinh, mất ý thức,...

2. Bệnh viêm màng não do giun sán ký sinh

Tình trạng nhiễm trùng não do giun sán điển hình nhất là viêm màng não do ký sinh trùng giun sán gây nên. Lớp màng não bị tổn thương và gây nên những triệu chứng nghiêm trọng, thậm chí là biến chứng phức tạp, tỷ lệ tử vong cao: 

Nguyên nhân gây bệnh

Các loài giun sán ký sinh thường gây viêm màng não là: giun mạch, sán máng, giun đũa chó mèo, giun đầu gai, sán lá phổi,... Ấu trùng giun sán tồn tại ở môi trường bên ngoài, trên phân hoặc trên thân vật nuôi (chó,mèo). Chúng xâm nhập vào cơ thể thông qua đường ăn uống, khi người bệnh ăn phải thức ăn có chứa ấu trùng, đồ ăn sống, tái hoặc vệ sinh không đảm bảo, môi trường sống chứa nhiều ký sinh trùng. Điều này giải thích vì sao bệnh nhiễm trùng não do giun sán rất phổ biến ở các nước đang phát triển. 

Ăn đồ tái, sống, vệ sinh không sạch sẽ là nguyên nhân nhiễm giun sán

Triệu chứng của viêm màng não do giun sán

Tùy theo vị trí và tình trạng khi bị nhiễm ký sinh trùng giun sán mà bệnh nhân có những biểu hiện khác nhau. Trong đó điển hình nhất là những triệu chứng sau: sốt, đau đầu, nặng nhất là vùng thùy trán, chẩm hoặc thái dương, chóng mặt, đau nhiều vào ban đêm. Uống thuốc giảm đau không có tác dụng. Bệnh nhân có dấu hiệu buồn nôn và nôn, đau nhức, mệt mỏi, cứng cổ. Trường hợp nặng là co giật, động kinh. 

Mức độ nguy hiểm của nhiễm trùng não do giun sán

Ấu trùng giun sán khi đi vào cơ thể sẽ xâm nhập các mô, tạo nên các nốt cứng trên bắp thịt, nhất là ở mô dưới da, vùng mắt và não. Chúng gây tổn thương và gây bệnh viêm màng não nghiêm trọng, làm giảm thị lực, thậm chí là mù mắt. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm có thể gây nhiều biến chứng phức tạp. Bệnh nhân dễ bị rối loạn thần kinh, mất tri giác, động kinh, hôn mê và tử vong. 

Nhiễm trùng não do giun sán dễ gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh

3. Nhiễm trùng não do giun sán có chữa khỏi được không?

Để điều trị tình trạng nhiễm trùng não do giun sán, bệnh nhân phải được thăm khám đúng chuyên khoa để xác định nguyên nhân và trị bệnh:

Xác định bệnh lý

Dựa trên các dấu hiệu của bệnh nhân, bác sĩ tiến hành khám lâm sàng, chẩn đoán ban đầu. Trong đó quan trọng nhất là điều tra dịch tễ, giúp chẩn đoán khả năng nhiễm ký sinh trùng ở những người có nguy cơ cao. Đồng thời, tiến hành các xét nghiệm tổng phân tích tế bào máu, xét nghiệm phân, chẩn đoán hình ảnh để tìm ra  loại ấu trùng sán, xác định vị trí, mức độ tổn thương. Sau đó mới có phác đồ điều trị đúng. 

Phương pháp điều trị

• Điều trị nội khoa: Mọi trường hợp nhiễm trùng não do giun sán đều phải dùng thuốc diệt ký sinh trùng, kháng sinh chống viêm, thuốc làm giảm triệu chứng (giảm đau, giảm co giật,...)

• Phẫu thuật: Với những trường hợp bệnh nhân nhiễm ký sinh trùng thể nặng, nang sán lớn gây tắc nghẽn hệ thần kinh, bệnh nhân được chỉ định phẫu thuật gắp bỏ nang sán, kết hợp điều trị phục hồi tích cực. 

 Có thể thấy, nhiễm trùng não do giun sán là bệnh lý nguy hiểm, có nguy cơ gây tử vong và để lại nhiều di chứng phức tạp. Bệnh chỉ có thể điều trị đạt hiệu quả nếu phát hiện sớm, chưa có biến chứng nghiêm trọng. Vậy nên, việc đi khám ngay khi có những dấu hiệu bất thường là điều cần thiết. 

Gọi ngay tổng đài 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được hướng dẫn các bước đặt lịch khám khi có dấu hiệu bất thường, tránh những trường hợp đáng tiếc có thể xảy ra.