Sa sút trí tuệ là bệnh phổ biến ở người già, khiến cuộc sống của họ gặp nhiều khó khăn, tạo gánh nặng cho xã hội. Điều đáng nói là ở nước ta, tỷ lệ dân số già hóa trước tuổi lại đang có chiều hướng gia tăng nên cũng đồng nghĩa với tỷ lệ người mắc bệnh ngày càng cao. Nhận biết sớm các triệu chứng sa sút trí tuệ ở người cao tuổi để can thiệp kịp thời là cách tốt nhất giúp ngăn ngừa, giảm thiểu hệ lụy do bệnh gây ra.
10/06/2021 | Các bệnh tim mạch thường gặp ở người cao tuổi và cách phòng ngừa 04/06/2021 | Thoái hóa khớp gối ở người cao tuổi: nguyên nhân, cách phòng ngừa 06/11/2020 | Tuổi già khỏe mạnh với tháp dinh dưỡng cho người cao tuổi
1. Sa sút trí tuệ là như thế nào
Sa sút trí tuệ là tình trạng gây ra do não bị tổn thương từ đó làm suy giảm nhận thức như: khả năng định hướng, trí nhớ, ngôn ngữ, suy luận, trí giác, điều hành, thực hiện nhiệm vụ,... Không những thế, nó còn xuất hiện ở nhiều loại bệnh lý, điển hình nhất là Alzheimer. Nói một cách dễ hiểu thì đây chính là sự suy giảm dần về trí tuệ vốn có từ trước.
2. Những triệu chứng và nguyên nhân ra gây bệnh sa sút trí tuệ ở người cao tuổi
2.1. Triệu chứng cho thấy người cao tuổi bị sa sút trí tuệ
- Giai đoạn mới bắt đầu
Hầu hết các trường hợp bị sa sút trí tuệ ở người cao tuổi ở giai đoạn đầu đều có triệu chứng nhẹ và dễ bị bỏ qua. Những triệu chứng này thường là:
Sa sút trí tuệ ở người cao tuổi khiến họ gặp nhiều khó khăn về trí nhớ
+ Gặp khó khăn về trí nhớ: một số người cao tuổi sẽ gặp khó khăn về trí nhớ ngắn hạn nên họ phải căng não để nhớ lại thời điểm gần nhất mình đã làm gì.
+ Khó tập trung: không có khả năng theo dõi câu chuyện từ đầu đến cuối.
+ Mất phương hướng: nhầm lẫn về địa điểm và thời gian.
+ Gặp vấn đề về giao tiếp: quên đi từ ngữ cần phải dùng trong một ngữ cảnh nào đó nên nói hoặc viết gây khó hiểu cho người khác.
+ Nhận thức không gian gặp trở ngại: do khó khăn trong việc đánh giá khoảng cách và không gian nên họ hay bị va chạm vào các thứ xung quanh mình.
+ Thực hiện công việc hàng ngày gặp khó khăn: không nhớ trình tự nấu một bữa ăn, không nhớ cách mặc quần áo,...
- Giai đoạn giữa
+ Lạc ngay tại nhà mình.
+ Đãng trí hơn.
+ Giao tiếp gặp nhiều khó khăn.
+ Cần có sự giúp đỡ của người khác trong sinh hoạt và chăm sóc cho bản thân mình.
+ Hành vi có sự thay đổi.
- Giai đoạn cuối
Đây là lúc mà các triệu chứng sa sút trí tuệ ở người cao tuổi đã trở nên trầm trọng, điển hình là:
+ Không nhận ra nhà của mình, không nhận ra người thân của mình
+ Khả năng nói có thể bị mất.
+ Dễ bị trầm cảm, kích động, lo lắng, hoang tưởng, đi lòng vòng không rõ mục đích.
+ Tiểu són.
+ Khó ăn, khó nuốt, chán ăn, dễ giảm cân.
2.2. Nguyên nhân khiến người cao tuổi bị sa sút trí tuệ
Bệnh sa sút trí tuệ ở người cao tuổi do hai nguyên nhân chính là mạch máu và bệnh Alzheimer.
- Nguyên nhân liên quan đến mạch máu
+ Xuất huyết não.
+ Tiểu đường.
+ Tăng huyết áp.
+ Não chất trắng xơ cứng động mạch phía dưới vỏ Binswanger.
+ Nhồi máu não.
Bệnh Alzheimer là một trong các nguyên nhân gây sa sút trí tuệ ở người già
- Nguyên nhân liên quan đến sự phối hợp giữa bệnh do mạch máu với bệnh Alzheimer
+ Bệnh thần kinh trung ương gây mất nhận thức: Parkinson, tai biến mạch máu não, não úng thủy, u não,...
+ HIV.
+ Giang mai thần kinh.
+ Tăng canxi máu.
+ Thiếu acid folic và vitamin B12.
+ Thiểu năng tuyến giáp.
3. Chẩn đoán và những lưu ý đối với bệnh sa sút trí tuệ ở người cao tuổi
3.1. Chẩn đoán
Muốn chẩn đoán chính xác bệnh sa sút trí tuệ ở người cao tuổi, bác sĩ sẽ căn cứ vào 2 tiêu chuẩn: rối loạn nhận thức và suy giảm nhận thức:
- Rối loạn nhận thức: người bệnh sẽ được yêu cầu nói càng nhiều tên con vật càng tốt. Người bị bệnh Alzheimer sẽ không nói được hơn 10 tên con vật và câu trả lời của họ thường có sự trùng lặp.
- Suy giảm nhận thức: người bệnh thực hiện các trắc nghiệm đọc xuôi, đọc ngược dãy số để kiểm tra và đánh giá tình trạng sa sút trí tuệ. Ngoài ra, họ cũng có thể được nghe 3 từ và yêu cầu nhắc lại sau khi nghe khoảng 5 phút. Một cách kiểm tra khác là cho người bệnh nghe một đoạn văn và yêu cầu họ kể lại. Nếu cần kiểm tra trí nhớ dài hạn, bác sĩ có thể hỏi về quá khứ của người bệnh rồi nhờ sự kiểm chứng từ người thân.
Người già có dấu hiệu sa sút trí tuệ cần được thăm khám và điều trị thật sớm
Ngoài ra, bác sĩ còn tìm hiểu tiền sử của bệnh thông qua các bài kiểm tra đánh giá khả năng sa sút trí tuệ, bệnh án, kết quả xét nghiệm, đơn thuốc,... Bên cạnh đó, bác sĩ cũng sẽ xác minh các triệu chứng sa sút trí tuệ ở người cao tuổi là cấp, bán cấp hoặc từ từ. Trường hợp triệu chứng khởi phát cấp thì thường là do bị sảng. Trường hợp triệu chứng khởi phát là bán cấp thì chủ yếu do ung thư hoặc nhiễm trùng. Sa sút trí tuệ ở người già thường khởi phát từ từ.
3.2. Vấn đề cần lưu ý
Bệnh sa sút trí tuệ ở người cao tuổi tuyệt đối không được tự ý mua và dùng thuốc, nhất là các loại thuốc tăng cường trí nhớ mà cần có sự thăm khám và chỉ định của bác sĩ. Bản thân người cao tuổi thường mắc khá nhiều bệnh lý mãn tính lại thêm quá trình lão hóa nữa nên khi dùng thuốc cần hết sức cẩn trọng không lại thành “gậy ông đập lưng ông” hay “tiền mất tật mang”.
Điều trị sa sút trí tuệ ở người cao tuổi cần được phát hiện và điều trị sớm nhất có thể tại những cơ sở y tế uy tín để giúp cải thiện bệnh ở mức tốt nhất. Ngoài ra, bản thân người bệnh cũng cần có các bài tập chức năng nhận thức, chăm sóc cơ thể đúng cách để cải thiện chất lượng sống và điều trị hiệu quả các bệnh lý phối hợp để ngăn ngừa và làm chậm sự sa sút trí tuệ. Đối với các loại thuốc dưỡng não, nổ não, chỉ nên dùng khi có chỉ định của bác sĩ chuyên khoa.
Nếu đang nghi ngờ người thân của mình có biểu hiện sa sút trí tuệ ở người cao tuổi, bạn có thể gọi tới tổng đài 1900565656 hoặc đến trực tiếp Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để được những bác sĩ thần kinh có trình độ chuyên môn vững vàng trực tiếp thăm khám, kiểm tra, chẩn đoán và đưa ra phương án trị bệnh tối ưu nhất.
1900 565656
