Người thực vật được điều trị bằng phương pháp nào?

Người thực vật là cụm từ được sử dụng để nói đến những trường hợp bệnh nhân đang ở trạng thái sống thực vật. Tình trạng này có thể do những tổn thương nghiêm trọng tại não gây ra, do não có những bất thường bẩm sinh hay cũng có thể do rối loạn thoái hóa thần kinh hoặc rối loạn trao đổi chất. Vậy hiện nay có phương pháp nào điều trị hiệu quả tình trạng này hay không?

1. Người thực vật là như thế nào?

Tình trạng sống thực vật bị gây ra bởi nhiều nguyên nhân dẫn đến sự tổn thương về não bộ. Người thực vật vẫn duy trì những hoạt động trong cơ thể như huyết áp, nhịp thở, một số chức năng của não, chức năng tim mạch,… Tuy nhiên, người bệnh không còn khả năng nhận thức. Cụ thể, bệnh nhân sẽ có những triệu chứng như sau: 

1.1. Trạng thái thực vật 

Người bệnh không thể nhận thức được bản thân của họ, những sự vật, sự việc đang diễn ra xung quanh mình và không có khả năng tương tác với mọi người xung quanh. Khi có những kích thích từ bên ngoài, họ không thể đáp ứng lại và cũng không hiểu hay biểu đạt ngôn ngữ. Cụ thể như sau:  

Người thực vật không thể tương tác với người bên cạnh

- Chu kỳ thức và ngủ của người bệnh không tuân theo nhịp sinh học và cũng không liên quan đến môi trường. 

- Có thể thực hiện một số phản xạ như ngáp, nhai, nuốt,… Một số trường hợp còn có thể phát ra âm thanh. 

- Mở mắt, chớp mắt hoặc có thể khóc. 

- Cơ thể người bệnh vẫn có thể điều hòa nhịp tim, nhịp thở mà không cần đến sự hỗ trợ từ các thiết bị y tế. 

- Một số trường hợp bệnh nhân rên, lẩm bẩm một điều gì đó không rõ ràng hoặc cười, cau mày.

- Có thể chuyển động mắt tự phát, dễ bị hiểu lầm là phản xạ nhìn theo có chủ ý. 

- Bệnh nhân không có phản ứng khi có kích thích đe dọa thị giác, không thể làm theo hướng dẫn của người đối diện. 

- Đôi khi, các chi của người bệnh có thể di chuyển nhưng thường không có mục đích. Trong đó, vận động nguyên thủy gần như là phản ứng vận động có mục đích duy nhất, chẳng hạn như khi đưa đồ vật chạm vào tay, người bệnh có phản ứng nắm chặt đồ vật đó.  

- Người thực vật có cảm giác đau nhưng không né tránh có chủ ý. 

- Bệnh nhân đại tiện và tiểu tiện không tự chủ.

- Khi thực hiện chụp cộng hưởng từ hoặc điện não đồ, rất khó để phát hiện hoạt động của não. Rất khó để có thể đánh giá được mức độ nhận thức của người bệnh khi người bệnh. 

1.2. Trạng thái có ý thức tối thiểu

Nếu ở trong trạng thái có ý thức tối thiểu, người bệnh thường luân phiên trong trạng thái có ý thức và mất ý thức. Cụ thể, bệnh nhân sẽ có một số biểu hiện như sau: 

- Phản ứng nắm bắt đồ vật có chủ ý. 

- Có thể đáp ứng với các mệnh lệnh nhưng theo một cách rập khuôn. 

- Có thể tương tác bằng mắt.

- Khi được hỏi có thể trả lời cùng một từ.

Ngoài ra, cần phân biệt rõ trạng thái sống thực vật với một số vấn đề về sức khỏe khác như: 

+ Tình trạng hôn mê: Người bệnh ngủ sâu và không có nhận thức. 

+ Chết não: Người bệnh bị tổn thương não nghiêm trọng và phần thân não không thể đảo ngược.

Phân biệt tình trạng sống thực vật và chết não

+ Hội chứng khóa trong: Ở những trường hợp này, bệnh nhân vẫn có ý thức và nhận thức được đầy đủ. Tuy nhiên, người bệnh không thể nói chuyện với mọi người xung quanh và cũng không thể chuyển động.

2. Nguyên nhân gây ra trạng thái sống thực vật  

Nguyên nhân chính gây ra tình trạng sống thực vật đó là tổn thương não cấp tính do chấn thương hoặc bệnh lý. Cụ thể là: 

- Tổn thương não không do chấn thương: Thường là do tình trạng thiếu oxy não gây ra hay mô não bị tổn thương vì một số lý do như dùng thuốc quá liều, đau tim, viêm não, viêm màng não, ngộ độc, suýt chết đuối, vỡ túi phình mạch máu não.

Tổn thương não cấp tính là nguyên nhân gây tình trạng sống thực vật

- Chấn thương sọ não: Thường xảy ra do bị tác động bởi một lực mạnh lực đánh mạnh vào đầu có thể do tai nạn giao thông, rơi từ trên cao, đánh nhau,..

- Tổn thương não tiến triển do một số bệnh lý như bệnh u não, bệnh Alzheimer hay bệnh Parkinson.

3. Phương pháp điều trị cho người thực vật

Hiện tại, chưa có phương pháp điều trị hoàn toàn cho người thực vật. Thông thường, các phương pháp điều trị đều tập trung vào vấn đề chăm sóc hỗ trợ để não có thể sớm phục hồi. Trong quá trình điều trị, bệnh nhân sẽ được các bác sĩ theo dõi thường xuyên để nhận biết được những thay đổi của người bệnh. Từ đó, đánh giá mức độ cải thiện sức khỏe của người bệnh. 

Người sống thực vật cũng cần được hỗ trợ rất nhiều về các công việc sinh hoạt thường ngày, từ những việc nhỏ nhất. Các phương pháp điều trị có thể không giúp bệnh khỏi hoàn toàn nhưng sẽ giúp người bệnh có cơ hội cải thiện bệnh. Cụ thể như sau: 

- Cung cấp dinh dưỡng cho người bệnh thông qua ống thông. 

- Không nên để người bệnh nằm một chỗ, cần thường xuyên thay đổi vị trí người bệnh để tránh hiện tượng loét điểm tỳ. 

Cho người bệnh nghe bản nhạc mà họ yêu thích

- Vệ sinh răng miệng và vệ sinh cơ thể cho người bệnh. 

- Kiểm soát chức năng ruột và bàng quang của người bệnh. 

- Luôn cố gắng giao tiếp với người bệnh. 

- Nếu cần thiết, bác sĩ có thể chỉ định điều trị dược lý với một số chất kích hoạt, chẳng hạn như thuốc chống trầm cảm 3 vòng, methylphenidate,… 

- Ngoài ra, có thể áp dụng một số kích thích tạo tương tác mỗi ngày cũng có thể góp phần đẩy nhanh quá trình hồi phục cho người thực vật: 

+ Kích thích thị giác của người bệnh bằng cách đưa cho họ xem ảnh của người thân, bạn bè, cho họ xem những món đồ hay một bộ phim mà họ yêu thích,…

+ Kích thích thính giác của người bệnh bằng cách thường xuyên trò chuyện cùng người bệnh hoặc mở một bản nhạc mà người đó yêu thích.  

+ Kích thích khứu giác của người bệnh bằng cách cắm hoa hoặc dùng mùi nước hoa mà người đó hay dùng hoặc yêu thích.

+ Kích thích xúc giác của người bệnh bằng cách nắm lấy tay của bệnh nhân, thường xuyên vuốt ve bàn tay hay cánh tay của người bệnh. 

Hi vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm người thực vật và giải pháp điều trị, chăm sóc cho người bệnh. Mọi thắc mắc mời quý khách hàng liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56 của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, đội ngũ tư vấn viên sẽ giải đáp chi tiết cho bạn.