Kiến thức về tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên cha mẹ cần biết

Xuyên suốt quá trình phát triển từ khi được sinh ra, thanh thiếu niên là lứa tuổi nhạy cảm nhất. Ở giai đoạn này, sự phát triển về cả thể chất lẫn tư duy đều được hình thành nhanh chóng. Nếu cha mẹ không nắm vững được kiến thức về tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên thì sẽ không thể thấu hiểu con mình. Vậy diễn biến tâm lý sinh lý của độ tuổi thanh thiếu niên diễn ra như thế nào? Mời bạn cùng MEDLATEC tìm hiểu cụ thể.

1. Những biến đổi về mặt tâm lý giai đoạn tuổi thanh thiếu niên

Cụm từ “bất trị” được dành cho đối tượng là thanh thiếu niên. Bởi độ tuổi này chúng có sự phát triển về mặt tâm lý một cách rõ rệt. 

1.1 Sự phát triển tâm lý trên phương diện xã hội

Trẻ thuộc đối tượng thanh thiếu niên gần như đã nhận thức được vai trò của mình ở trong gia đình. Các em cũng có thể được bố mẹ giao nhiệm vụ và bắt đầu tham gia góp ý vào những việc lớn trong gia đình. 

Trên ghế nhà trường, đời sống tâm lý của các em thường bị tác động bởi các hoạt động học tập, bạn bè và thầy cô. 

Hiểu tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên để hiểu con

Ngoài xã hội, độ tuổi thanh thiếu niên đã có thể tham gia các công tác và hoạt động trong xã hội. Nhờ vậy mà các mối quan hệ và hiểu biết của các em cũng dần được mở rộng. Sau khi gom góp kinh nghiệm sống, thì nhân cách cũng dần dần được hình thành. 

1.2 Đời sống tình cảm tâm sinh lý tuổi thiếu niên

Đời sống tình cảm tâm sinh lý của các em bắt đầu thay đổi một cách sâu sắc, nhưng cũng phức tạp hơn. Trẻ có xu hướng dễ bị kích động, dễ xúc động, tâm trạng thay đổi nhanh chóng. Chúng bắt đầu để ý tới người khác giới và suất hiện những tình cảm phức tạp trong mối quan hệ bạn bè. 

Tình cảm phát triển mạnh hơn ý chí, khiến chúng dễ bị tổn thương. Đây cũng là độ tuổi dễ bị tác động bởi sự tẩy chay của bạn bè, tâm lý sẽ trở nên nặng nề hơn nếu các mối quan hệ xung quanh không tốt đẹp.

Ngoài ra khi ở độ tuổi này, các em có tính háo thắng và khát vọng muốn khẳng định chính mình trong học tập cũng như công việc trên lớp. 

Cha mẹ cần thực sự lưu ý về vấn đề này để quan sát con và đồng hành cùng con. Tránh những vấn nạn về tình cảm học đường hay bạo hành học đường xảy ra mà không thể cứu vãn.

1.3 Sự phát triển nhân cách tâm sinh lý tuổi thiếu niên

Các em bắt đầu biết thần tượng người khác và nỗ lực để bắt chước Theo hình mẫu lý tưởng của chính mình. Sự ngưỡng mộ và sùng bái này vừa giúp các em có thể hình thành những phẩm chất tốt đẹp như vượt khó vượt khổ, chăm chỉ rèn luyện. Tuy nhiên có đôi khi nó cũng xảy ra theo chiều hướng tiêu cực khi quá sùng bái, bỏ bê học hành.

1.4 Đòi hỏi được đối xử bình đẳng trong mối quan hệ với người lớn

Tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên biến động không ngừng. Chúng thậm chí còn muốn thể hiện mình là người có quan điểm và lập luận riêng. Chúng mong muốn được cha mẹ đối xử một cách bình đẳng và tôn trọng. Tuy nhiên điều này lại gây ra một số xung đột giữa cha mẹ và con cái không đáng có. Bậc phụ huynh cần chú ý điểm này để có thể nâng niu và tìm cách uốn nắn con sao cho phù hợp nhất. 

2. Những căn bệnh tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên thường gặp

Những căn bệnh tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên thường bắt nguồn từ nhiều nguyên do. Theo thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) được báo cáo vào tháng 11/2021, cứ 7 trẻ ở độ tuổi 10-19 sẽ có 1 em bị mắc vấn đề về rối loạn tâm lý. Chiếm đến 13% các loại bệnh thường gặp ở trẻ lứa tuổi thanh thiếu niên. 

Nhiều căn bệnh do tâm lý thay đổi gây ra

2.1 Rối loạn lo âu

Ước tính có đến 3,6% trẻ đang ở trong độ tuổi từ 10 đến 14 và 4,6% trẻ đang độ ở trong độ tuổi từ 15 đến 19 gặp phải tình trạng rối loạn lo âu. Triệu chứng cụ thể là trầm cảm. Điều này khiến cho các bé tự cô lập bản thân và một vùng an toàn và không giao tiếp với thế giới bên ngoài, bao gồm cả người thân và bạn bè. 

2.2 Rối loạn hành vi 

Nhóm thanh thiếu niên lớn tuổi rất dễ mắc phải tình trạng rối loạn hành vi. Sự hiếu động và bốc đồng có thể dẫn tới hành vi phạm tội nghiêm trọng. Một nghiên cứu ở Mỹ đã chỉ ra con số tỉ lệ đáng kinh ngạc, bệnh chiếm tới 3,1% ở trẻ có độ tuổi từ 10-14; 2,4% với trẻ có độ tuổi từ 15-19. 

2.3 Tự làm hại bản thân và tự tử

Các hành vi tự làm hại bản thân và tự tử cũng là hệ quả trong quá trình tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên hình thành. Chúng được xác nhận diễn ra trên những đứa trẻ thiếu vắng tình thương, thường xuyên bị bảo hành, bị phân biệt đối xử hoặc bị ngược đãi,… 

2.4 Có khuynh hướng thực hiện hành vi rủi ro

Thanh thiếu niên không thể tự mình vượt qua những cảm xúc tiêu cực, dẫn tới đời sống tinh thần bị ảnh hưởng. Chúng có thể thực hiện các hành vi rủi ro cao như đua xe quá tốc độ, lạm dụng chất kích thích hoặc thậm chí là làm những hành động tình dục nguy hiểm.

Ngoài ra còn có nhiều những căn bệnh khác cũng hình thành do tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên thay đổi. Đôi khi người lớn cũng là nguyên do dẫn đến những căn bệnh này. Vì mẹ cha mẹ không nên đặt áp lực cho con cái, học cách yêu thương đúng nghĩa mà không làm tổn thương tới tinh thần của con.

Tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên có nhiều bất ổn

3. Cha mẹ cần làm gì khi con bước vào độ tuổi thanh thiếu niên

Tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên không dễ nắm bắt như cha mẹ vẫn nghĩ. Lúc này ý thức và nhân cách của các em đang được phát triển mạnh mẽ. Xuyên suốt quá trình học tập, cha mẹ không nên tạo gánh nặng cho con cái. Càng không nên thúc ép chúng phải học hành quá sức. Hãy lắng nghe và chúng thoải mái tự do lựa chọn ngành nghề hay hoạt động mà chúng yêu thích; trước khi đưa ra yêu cầu của phụ huynh. 

Đây cũng là độ tuổi có sự thay đổi về sinh lý cho cả nam và nữ. Cha mẹ cần trang bị đầy đủ kiến thức cho con. Chẳng hạn như chuyện con có thể đối mặt với việc đến kinh nguyệt mỗi tháng. 

Ở thời điểm này, các bạn nam cũng có sự chuyển giao tâm lý, dễ bị tác động bởi những hành vi phi đạo đức, sẽ bị hấp thụ bởi những video đồi trụy, không văn minh,… cha mẹ cũng nên để mắt tới con, làm bạn đồng hành cùng con để có thể chia sẻ mọi lúc mọi nơi. 

Cha mẹ cần đồng hành cùng con trong giai đoạn tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên

Hy vọng những kiến thức về tâm lý lứa tuổi thanh thiếu niên được MEDLATEC cung cấp ở trên có thể giúp cha mẹ hiểu con. Chúng tôi hy vọng các bậc phụ huynh vừa có thể đóng vai trò là cha mẹ vừa có thể làm bạn để đồng hành cùng với con trong chặng đường phát triển khó khăn này. Mọi vấn đề về sức khỏe cần tư vấn, bạn có thể liên hệ trực tiếp tới hotline 1900 56 56 56!