Giải đáp nguyên nhân khiến bé gái dậy thì sớm và cách phòng ngừa

Theo thống kê của bộ Y tế, hiện tượng dậy thì sớm ở bé gái ngày một phổ biến, khiến nhiều bố mẹ cảm thấy rất lo lắng. Nhiều bậc phụ huynh không biết sự dậy thì quá sớm ở con trẻ xuất phát từ những nguyên nhân do đâu? Bên cạnh đó, người lớn có thể nhận biết con dậy thì dựa trên những dấu hiệu nào?

1. Thế nào là dậy thì sớm ở bé gái?

Dậy thì là giai đoạn đánh dấu sự phát triển ở trẻ cả về mặt thể chất lẫn tâm lý. Trong đó, dậy thì sớm là hiện tượng ở trẻ bắt đầu có những thay đổi về đặc tính sinh dục ở nhiều khía cạnh ở độ tuổi sớm hơn so với bình thường. Bé gái có những dấu hiệu dậy thì trước 8 tuổi hoặc có kinh trước 9 tuổi sẽ được chẩn đoán là dậy thì sớm. Tuy nhiên, các bậc phụ huynh cần phân biệt hiện tượng này với rối loạn vú phát triển sớm ở trẻ. 

Hiện tượng dậy thì sớm ở các bé gái đang diễn ra nhiều hơn

Độ tuổi dậy thì ở bé gái đang ngày một sớm hơn và trở thành nỗi lo lắng của nhiều người làm bố mẹ. Vì phần lớn những trẻ dậy thì quá sớm hơn so với bình thường sẽ có chiều cao khá hạn chế khi trưởng thành, kèm theo nhiều hệ lụy. 

Đồng thời, khi bước sang giai đoạn dậy thì trước bạn bè cùng tuổi, ở trẻ thường xuất hiện tâm lý e ngại, bất an khiến cho khả năng học tập bị suy giảm. Bên cạnh đó, một số trường hợp, bé gái dậy thì nhưng chưa được trang bị các kiến thức liên quan tới giới tính nên dễ bị lạm dụng tình dục. 

2. Một vài nguyên nhân khiến dậy thì sớm ở bé gái

Theo chia sẻ của các bác sĩ, dậy thì sớm ở trẻ chỉ đơn giản là sự phát triển và trưởng thành trước và sớm hơn so với độ tuổi quy định. Trong đó, phần lớn quá trình dậy thì của các bé không có nhiều sự khác biệt so với những bé dậy thì đúng tuổi. 

Tuy nhiên, bố mẹ cũng không nên chủ quan trước những dấu hiệu ở trẻ vì đôi khi chúng có sự liên quan đến một số bệnh lý khác. Những căn bệnh này khiến mặt thể chất và tâm lý của trẻ bị biến đổi một cách bất thường và thể hiện rõ rệt về sự rối loạn của bộ phận sinh dục. Vì thế, các bác sĩ phân chia sự dậy thì trước tuổi của trẻ thành hai loại.

2.1. Dậy thì trung ương

Hiện tượng dậy thì trung ương phát sinh do nồng độ GnRH trong cơ thể của bé gái tăng quá cao và làm cho sự bài tiết của hormone sinh dục vượt quá mức bình thường. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, phần lớn các trường hợp này thường khó xác định được lý do. Trong đó, một vài trẻ có thể dậy thì quá sớm do những nguyên nhân dưới đây:

• Hệ thống thần kinh trung ương xuất hiện khối u: có thể là khối u của tủy sống hoặc trong não.

Dậy thì do những bất thường bẩm sinh về mặt não bộ

• Não bộ đã có những bất thường từ khi sinh ra, chẳng hạn như Hamartoma, não úng thủy.

• Trẻ có bệnh sử nhiễm phóng xạ ở tủy sống hoặc não.

• Não hoặc tủy sống bị tổn thương, chủ yếu xuất phát do những tác động cơ học.

• Xuất phát từ một căn bệnh di truyền để lại những hậu quả liên quan đến màu da, xương và một số vấn đề về sự hoạt động của nội tiết tố. Điển hình như hội chứng McCune-Albright.

• Suy giáp: do tuyến giáp không thể đáp ứng đủ hàm lượng hormone cho cơ thể.

• Tăng tuyến sản thượng thận: một bệnh lý gây rối loạn trong việc sản xuất hormone khiến tuyến thượng thận bị ảnh hưởng. 

2.2. Dậy thì sớm ngoại vi

Trường hợp này thường ít gặp hơn và chủ yếu phát sinh do sự thay đổi - tăng cao nồng độ của hormone sinh dục. Bên cạnh đó, một số bệnh lý cũng có thể khiến gia tăng sản sinh estrogen, điển hình như tuyến yên tiết ra nhiều estrogen hoặc tuyến thượng thận xuất hiện khối u, u nang buồng trứng,... Một số trường hợp hiếm gặp xuất phát do những nguyên nhân khác như:

• Do môi trường: một vài nghiên cứu cho thấy sự tác động của dẫn chất Phtalat ở những bé gái bị nhiễm sẽ khiến trẻ dễ bị dậy thì sớm. Trong đó, những dẫn chất này thường tồn tại trong một số vật dụng như đồ chơi trẻ em, chai, bình sữa,... 

Dẫn chất Phtalat khiến trẻ dễ bị dậy thì sớm

• Trẻ em uống quá nhiều sữa bò hoặc một vài thực phẩm được chế biến từ sữa bò, hay kể cả ăn nhiều thịt gà, thịt heo có hàm lượng hormone tăng trưởng quá lớn. Do lợi ích kinh tế mà có khá nhiều trang trại lạm dụng hormone tăng trưởng để thúc đẩy sự phát triển của các loại động vật lấy thịt.

3. Dấu hiệu nhận biết dậy thì sớm ở bé gái

Trước tình trạng dậy thì sớm của trẻ ngày một phổ biến, có khá nhiều ba mẹ cảm thấy lo lắng. Đồng thời, họ cũng mong muốn tìm hiểu thêm về những dấu hiệu nhận biết để dễ dàng hỗ trợ con trẻ vượt qua giai đoạn này. Theo các bác sĩ, hiện tượng dậy thì bao gồm cả sự phát triển của cơ bắp và xương một cách nhanh chóng làm thay đổi chiều cao, cân nặng của trẻ. Trong đó, giai đoạn này cũng đánh dấu sự phát triển về khả năng sinh sản ở bé gái.

Thực tế, phụ huynh có thể theo dõi sự phát triển cơ thể trẻ và nhận biết dấu hiệu dậy thì dựa trên một vài biểu hiện như: mọc lông mu, âm vật và ngực phát triển. Nhiều người cho rằng sự dậy thì được đánh dấu từ khi trẻ có hiện tượng kinh nguyệt. Tuy nhiên, đó lại là một suy nghĩ sai lầm vì sự thay đổi cơ thể của trẻ có thể xuất hiện trước khi có kinh khoảng 1 năm đến 1 năm rưỡi. 

Ngực phát triển là dấu hiệu dễ nhận biết ở bé gái

Thông qua quan sát thông thường, bố mẹ cũng có thể nhận thấy chiều cao và cân nặng của trẻ tăng nhanh hơn so với bình thường. Tuy nhiên, ở trẻ dậy thì sớm, thời điểm tăng chiều cao thường đến sớm và cũng kết thúc sớm hơn so với các bạn cùng trang lứa. Mặc dù ở thời điểm dậy thì, trẻ thường cao hơn so với các bạn nhưng khi trường thành, chiều cao của những trẻ này sẽ hạn chế hơn. 

4. Các giải pháp phòng ngừa dậy thì sớm cho trẻ

Mặc dù, việc phòng ngừa hiện tượng dậy thì sớm cho con trẻ không phải lúc nào cũng đạt được kết quả như ý muốn. Tuy nhiên, ba mẹ vẫn nên tìm những giải pháp giúp bé gái giảm thiểu khả năng dậy thì quá sớm. Sau đây là một số gợi ý mà phụ huynh có thể tham khảo:

• Các bữa ăn của trẻ được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng nhưng vẫn đảm bảo cân bằng. Tránh để trẻ rơi vào tình trạng béo phì, thừa cân quá mức.

Không nên để trẻ thừa cân quá nhiều hoặc béo phì

• Tuyệt đối hoặc hạn chế không cho trẻ sử dụng những thực phẩm có chứa hàm lượng hormone cao.

• Không cho trẻ sử dụng những thực phẩm, sản phẩm chức năng hoặc thuốc có tác dụng hỗ trợ về sức khỏe sinh sản của người trưởng thành.

• Nếu trẻ mắc phải một số bệnh lý liên quan đến nội tiết thì cần phải thăm khám và điều trị bệnh theo chỉ dẫn của bác sĩ.

• Không nên cho trẻ tiếp xúc nhiều với các loại máy móc, thiết bị điện tử có khả năng phát xạ hoặc từ trường cao.

Với những chia sẻ trên đây, chắc hẳn các bố mẹ cũng hiểu rõ hơn về một vài nguyên nhân thường khiến con trẻ bị dậy thì sớm. Từ đó, hy vọng các bậc phụ huynh luôn hỗ trợ và giúp đỡ con trẻ được sống khỏe mạnh, hạn chế nguy cơ dậy thì quá sớm. Đồng thời, giúp các bé có thêm kiến thức về giới tình phù hợp với độ tuổi của mình.