Đại tiện mất kiểm soát: nguyên nhân và phương pháp điều trị

Đại tiện mất kiểm soát là chứng bệnh tuy không nguy hiểm nhưng gây không ít phiền toái cho người bệnh, nếu kéo dài bệnh còn dẫn đến những bệnh lý viêm nhiễm, đau đớn vùng hậu môn, trực tràng. Xác định được nguyên nhân gây đại tiện mất kiểm soát là điều quan trọng để điều trị khỏi bệnh, giúp người bệnh tự tin, thoải mái hơn trong cuộc sống.

1. Nhận biết chứng đại tiện mất kiểm soát

Đại tiện mất kiểm soát là tình trạng phân từ trực tràng đẩy ra ngoài hậu môn liên tục mà người bệnh không thể kiểm soát được, xảy ra cả khi người bệnh nghỉ ngơi, làm việc hay vui chơi giải trí. Người bệnh có thể vẫn có cảm giác buồn đại tiện và xảy ra thường xuyên.

Đại tiện mất kiểm soát có thể gặp ở cả người trưởng thành

Ở mức độ bệnh nhẹ, đại tiện mất kiểm soát chỉ khiến lượng phân ra ngoài ít, không liên tục nên làm bẩn đồ lót là chủ yếu. Song nếu nghiêm trọng hơn, số lượng phân ra ngoài nhiều ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt và cuộc sống hàng ngày.

Tình trạng đại tiện mất kiểm soát cũng gặp trong bệnh tiêu chảy song không được gọi là chứng bệnh do không xảy ra liên tục và sẽ được khắc phục khi kiểm soát được bệnh tiêu chảy. Chứng bệnh này có thể đi kèm với các rối loạn tiêu hóa khác như táo bón, đầy hơi, chướng bụng,…

2. Nguyên nhân dẫn đến đại tiện mất kiểm soát

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến chứng đại tiện mất kiểm soát, bao gồm:

2.1. Mắc chứng táo bón

Người bị rối loạn tiêu hóa, mắc chứng táo bón trong thời gian dài khiến phân khô cứng tích lũy nhiều ở ruột già, trực tràng nhưng không được đẩy ra ngoài là nguyên nhân phổ biến gây đại tiện mất kiểm soát. Cục phân có kích thước càng lớn và càng cứng thì càng làm giãn cơ thắt hậu môn, kết quả là trương lực giữ yếu đi khiến người bệnh không kiểm soát được hành động đại tiện.

Táo bón là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đại tiện mất kiểm soát

Táo bón kéo dài khiến cơ thắt yếu đi đến một lúc nào đó người bệnh sẽ bị đại tiện mất kiểm soát kể cả phân lỏng hay bình thường. Ngoài ra, chứng bệnh này còn làm giảm độ nhạy cảm của dây thần kinh trực tràng - hậu môn khiến người bệnh kém nhận biết hơn với những cơn buồn đại tiện hay kiểm soát việc đi đại tiện.

2.2. Mắc chứng tiêu chảy

Không chỉ táo bón mà tiêu chảy cũng là nguyên nhân thường gặp gây đại tiện mất kiểm soát do phân lỏng chứa nhiều nước khiến cơ thắt hậu môn khó giữ lại trong trực tràng hơn là phân rắn. Nếu tiêu chảy kéo dài, sự thiếu hụt Kali xuất hiện khiến trương lực cơ trực tràng và hậu môn cũng giảm, khiến khả năng giữ phân kém đi. Kết quả là người bệnh bị són phân ra ngoài không kiểm soát.

2.3. Tổn thương sợi thần kinh liên quan

Chứng đại tiện mất kiểm soát còn liên quan đến các dây thần kinh điều hòa bài tiết phân và gây phản xạ đại tiện, thường gặp ở các đối tượng sau:

• Người bị tổn thương tủy sống.

• Người mắc bệnh đái tháo đường.

• Người sinh đẻ khó hoặc can thiệp sâu khi sinh.

• Người bị tai biến mạch máu não.

• Người có thói quen nhịn đại tiện quá lâu.

Ngoài ra, tổn thương dây thần kinh kiểm soát liên quan đến đại tiện có thể gặp do các nguyên nhân như: viêm nhiễm, khối u, polyp, bệnh viêm loét đại trực tràng chảy máu, sẹo mổ,…

Đại tiện mất kiểm soát có thể liên quan đến tổn thương thần kinh

2.4. Di chứng sau phẫu thuật hậu môn trực tràng

Ở những bệnh nhân điều trị cắt trĩ, cắt polyp hậu môn đặc biệt là ung thư trực tràng thì chứng đại tiện mất kiểm soát khá thường gặp. Nguyên nhân là di chứng sau mổ làm tổn thương sợi thần kinh trực tràng vĩnh viễn, dẫn đến đại tiện mất tự chủ.

2.5. Nguyên nhân khác

Một số nguyên nhân ít gặp hơn gây chứng đại tiện mất kiểm soát bao gồm:

• Phụ nữ bị thoát vị trực tràng vào âm đạo.

• Sa trực tràng.

• Búi trĩ lớn ngăn cản quá trình đóng mở của cơ thắt hậu môn.

• Người già bị sa sút trí tuệ, tổn thương thần kinh do tuổi già.

Cần xác định được nguyên nhân dẫn đến tình trạng đại tiện mất kiểm soát để điều trị bệnh từ nguyên nhân mới đạt được hiệu quả tốt và lâu dài. Do đó khi đi khám, bác sĩ sẽ cần kiểm tra các tổn thương thần kinh hoặc cơ thắt hậu môn để tìm nguyên nhân gây đại tiện mất kiểm soát.

3. Điều trị đại tiện mất kiểm soát như thế nào?

Phương pháp điều trị chứng đại tiện mất kiểm soát phụ thuộc vào nguyên nhân gây bệnh, cụ thể như sau:

3.1. Dùng thuốc điều trị tiêu chảy

Cho các trường hợp tiêu chảy kéo dài dẫn đến không kiểm soát được việc đại tiện, bệnh nhân có thể dùng thuốc điều trị tiêu chảy, thuốc giảm nhu động ruột để giảm tần suất đi đại tiện.

Cần điều trị tiêu chảy nếu đây là nguyên nhân gây đại tiện mất kiểm soát

3.2. Thuốc điều trị táo bón

1 số thuốc có thể khắc phục tình trạng táo bón bao gồm: thuốc nhuận tràng sorbitol, forlax,… Ngoài ra, bệnh nhân cần áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh để ngăn ngừa táo bón kéo dài.

3.3. Phẫu thuật

Phẫu thuật sửa chữa tổn thương hoặc bất thường cấu trúc trong các trường hợp đại tiện mất kiểm soát như: sa trực tràng, thoát vị trực tràng vào âm đạo, cơ thắt hậu môn bị giãn, giảm trương lực cơ thắt hậu môn,…

3.4. Điều trị bệnh lý nguyên nhân

Bệnh lý gây ra chứng đại tiện mất kiểm soát cũng cần điều trị bao gồm: khối u ở hậu môn - trực tràng, đái tháo đường, trĩ,…

3.5. Thay đổi chế độ ăn uống, đại tiện khoa học

Người mắc chứng đại tiện mất kiểm soát cần xây dựng một chế độ ăn uống khoa học, tăng cường các thực phẩm nhuận tràng chống táo bón như: khoai, rau xanh,… 

 Chế độ ăn uống khoa học giúp kiểm soát chứng đại tiện mất kiểm soát

Ngoài ra, cần uống nhiều nước, ăn lượng chất xơ vừa đủ và tập thói quen đại tiện vào một giờ nhất định trong ngày là những điều cần thực hiện ở người bệnh đại tiện mất kiểm soát.

Chứng đại tiện mất kiểm soát tuy không quá nguy hiểm song ảnh hưởng rất lớn đến sinh hoạt và cuộc sống của người bệnh. Do đó, nên đi khám tìm nguyên nhân để điều trị sớm, tránh bệnh kéo dài dẫn đến điều trị khó khăn hơn. Ngoài ra, người bệnh cần lưu ý giữ vệ sinh vùng hậu môn, trực tràng tốt, tránh tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển gây viêm nhiễm nguy hiểm.

Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.