Cần lưu ý gì khi sử dụng thuốc kháng sinh dành cho bà bầu?

Trong thời gian thai kỳ, do nội tiết tố thay đổi cùng nhiều nguyên nhân khác mà hệ miễn dịch của mẹ bầu yếu hơn, nguy cơ nhiễm khuẩn cũng cao hơn. Tuy nhiên, đây là đối tượng cần đặc biệt lưu ý khi dùng thuốc kháng sinh do có thể gây ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Vậy các loại thuốc kháng sinh dành cho bà bầu nào an toàn, hiệu quả hiện nay và cần lưu ý gì khi sử dụng?

1. Loại thuốc kháng sinh dành cho bà bầu

Một trong những ảnh hưởng đầu tiên của phụ nữ khi bước vào giai đoạn thai kỳ là sức đề kháng giảm, nguy cơ nhiễm trùng tăng lên. Thuốc kháng sinh là phương pháp điều trị phổ biến và hiệu quả nhất với các loại bệnh nhiễm trùng từ nhẹ đến nặng do vi khuẩn gây ra. 

 Mẹ bầu cần đặc biệt chú ý khi uống thuốc trong thai kỳ

Do đó, rất khó để tránh hoàn toàn nguy cơ nhiễm trùng trong suốt thời gian 9 tháng thai kỳ. Thực tế, có đến trên 30% phụ nữ mang thai phải trải qua ít nhất 1 đợt điều trị kháng sinh trong một thai kỳ. Mẹ bầu là đối tượng cần đặc biệt lưu ý khi sử dụng thuốc điều trị, trong đó có các loại thuốc kháng sinh. Bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn phổ biến nhất ở phụ nữ mang thai là nhiễm trùng đường tiết niệu và nhiễm liên cầu khuẩn nhóm B.

Nhiều mẹ cho rằng, tiêm truyền hoặc uống thuốc kháng sinh khi mang thai có khả năng cao gây ra những bất thường cho trẻ sơ sinh. Thực tế với các bệnh nhiễm trùng thông thường phải điều trị bằng kháng sinh, bác sĩ sẽ chỉ định loại thuốc kháng sinh cùng liều lượng ở mức an toàn với thai nhi. Mẹ bầu vẫn có thể điều trị khỏi bệnh mà không lo lắng đến ảnh hưởng của thuốc.

 Một số loại thuốc kháng sinh được đánh giá là an toàn với mẹ bầu

Tuy nhiên vẫn có trường hợp nhiễm trùng do vi khuẩn nặng, bác sĩ buộc phải dùng kháng sinh điều trị cùng với những rủi ro có thể xảy ra với thai nhi. Song điều này là cần thiết khi cần ngăn chặn bệnh diễn tiến nặng, gây nguy hiểm cho sức khỏe và tính mạng của cả mẹ lẫn thai nhi. Sẽ cần xem xét lợi ích mà thuốc kháng sinh mang lại để xem xét có sử dụng điều trị hay không.

Các loại thuốc kháng sinh thường được xem là an toàn với liều dùng bình thường cho mẹ bầu bao gồm:

• Penicillin như: Ampicillin, Amoxicillin,…

• Erythromycin.

• Clindamycin.

• Cephalosporin như: Cephalexin, Cefaclor,…

Một số loại thuốc được đánh giá có nguy cơ gây rủi ro cao khi sử dụng cho mẹ bầu bao gồm: Tetracycline, kháng sinh sulfa, kháng sinh trimethoprim,…

2. Phân loại nguy cơ xấu các thuốc kháng sinh dành cho bà bầu

Với mong muốn sử dụng thuốc kháng sinh an toàn và hiệu quả cho phụ nữ mang thai, các loại thuốc kháng sinh được phân loại dựa trên ảnh hưởng xấu đến thai nhi. Tuy nhiên, không thể đưa ra kết quả phân loại dựa trên thử nghiệm ở phụ nữ mang thai mà chỉ dựa trên kết quả nghiên cứu y khoa thực tiễn cùng nghiên cứu trên động vật. 

Hệ thống phân loại thuốc kháng sinh dựa trên nguy cơ ảnh hưởng tiêu cực đến thai nhi được sử dụng phổ biến nhất là của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và dược phẩm Hoa Kỳ. Cụ thể phân loại như sau:

 Thuốc kháng sinh phân loại A là an toàn nhất với bà bầu

2.1. Phân loại A

Nhóm thuốc kháng sinh được phân loại A là những thuốc khi sử dụng ít có nguy cơ gây hại cho thai nhi 3 tháng tuổi trở xuống dựa trên dữ liệu thu thập thực tế. Ngoài ra, nếu mẹ bầu tiêm các kháng sinh này trong những tháng tiếp theo của thai kỳ, thuốc cũng ít đem đến rủi ro cho thai nhi. Như vậy, đây là nhóm kháng sinh an toàn nhất với sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi mà có thể dùng được.

2.2. Phân loại B

Thuốc kháng sinh thuộc nhóm phân loại B đã được chứng minh không gây nguy cơ cho thai nhi dựa trên nghiên cứu ở động vật (chưa có kết luận khi dùng ở phụ nữ mang thai). Một số loại thuốc tìm thấy tác dụng phụ khi nghiên cứu ở động vật nhưng chưa có dữ liệu nguy cơ ở phụ nữ mang thai cũng được xếp vào nhóm kháng sinh B.

2.3. Phân loại C

Nhóm kháng sinh loại C là những thuốc có tác dụng phụ với thai nhi (gây bất thường, dị tật, tử vong,..) khi nghiên cứu trên động vật. Cùng với đó, dữ liệu thực tế ở phụ nữ mang thai chưa được ghi nhận. Nhóm thuốc kháng sinh này được đánh giá có nguy cơ xấu với thai nhi nên chỉ được dùng nếu thực sự cần thiết, phải chấp nhận rủi ro để điều trị cho mẹ bầu.

Trong trường hợp cần thiết, có thể dùng kháng sinh phân loại C cho bà bầu

2.4. Phân loại D

Kháng sinh được xếp vào phân loại nhóm D đã có thông tin về rủi ro khi sử dụng ở phụ nữ mang thai bên cạnh những lợi ích đem lại. Do vậy, mặc dù là nhóm nguy hiểm nhưng trong các trường hợp cần thiết, kháng sinh nhóm D vẫn được xem xét sử dụng ở phụ nữ mang thai như: thai phụ bị đe dọa tính mạng, thai phụ mắc bệnh nghiêm trọng không đáp ứng với thuốc khác.

2.5. Phân loại X

Nhóm kháng sinh thuộc phân loại X có đầy đủ dữ liệu chứng minh nguy cơ gây bất thường cho thai nhi ở người cũng như nghiên cứu ở động vật. Ngoài ra, thuốc gây rủi ro hơn nhiều so với lợi ích tiềm năng mang lại nên tuyệt đối không dùng cho phụ nữ mang thai hay nghi ngờ mang thai.

Các dữ liệu và nghiên cứu về ảnh hưởng của thuốc với bà bầu vẫn tiếp tục được thu thập nhằm phân loại chính xác, đầy đủ các loại kháng sinh.3

3. Lưu ý khi dùng thuốc kháng sinh dành cho bà bầu

Mặc dù vẫn có thuốc kháng sinh tương đối an toàn, gây rủi ro thấp cho bà bầu song các chuyên gia khuyên rằng, chỉ dùng khi thực sự cần thiết. Nguyên nhân là do:

3.1. Thuốc gây tác dụng phụ nguy hiểm

Thuốc kháng sinh có thể gây nhiều tác dụng phụ cho mẹ bầu như: khó chịu ở dạ dày, dị tật bẩm sinh  ở thai nhi, đe dọa sảy thai, phản ứng dị ứng,… Ngoài ra, sử dụng thuốc kháng sinh không đúng cách còn làm giảm số lượng vi khuẩn có lợi, cản trở việc phòng ngừa bệnh tật của cơ thể.

Dùng kháng sinh sai cách có thể gây nguy hiểm cho sản phụ

3.2. Thuốc gây kháng kháng sinh

Nếu lạm dụng dùng không đúng cách, vi khuẩn được rèn luyện khả năng chịu đựng và dần có thể kháng kháng sinh. Từ đó, sử dụng thuốc kháng sinh sẽ không còn đạt hiệu quả tốt, đây là vấn đề lớn được cả thế giới quan tâm. Vì thế, không chỉ phụ nữ mang thai mà tất cả các đối tượng đều cần sử dụng kháng sinh đúng cách khi thực sự cần thiết.

Việc sử dụng thuốc kháng sinh dành cho bà bầu cần tuân theo chỉ định của bác sĩ, để đảm bảo được kê toa thuốc điều trị an toàn với liều lượng thích hợp. Nếu cần tư vấn thêm, hãy liên hệ MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.