Bệnh viêm khớp gối: nguyên nhân và triệu chứng điển hình

Viêm khớp là dạng bệnh xương khớp thường gặp, trong đó vùng xương đầu gối phải hoạt động nhiều và chịu nhiều lực tác động là vị trí dễ tổn thương. Không chỉ người lớn tuổi mà không ít người trẻ mắc bệnh viêm khớp gối, gây đau đớn khó chịu, ảnh hưởng không ít đến khả năng đi lại.

1. Viêm khớp gối và các dạng phổ biến

Viêm khớp gối là tình trạng xảy ra khi các thành phần trong khớp gối bị tổn thương do nhiều nguyên nhân gây bệnh, tình trạng kéo dài có thể dẫn tới bào mòn sụn khớp khiến khớp chà xát và khó khăn khi vận động. Điều này khiến khả năng giảm chấn động của sụn khớp giảm đi, dễ gây đau đớn, viêm sưng hơn.

Viêm khớp đầu gối là bệnh khá thường gặp

Có nhiều loại viêm khớp khác nhau có thể xuất hiện ở vùng khớp đầu gối, song phổ biến nhất vẫn là 3 loại sau:

1.1. Thoái hóa khớp

Đây là dạng viêm khớp phổ biến nhất, xảy ra do sự thoái hóa trong sụn khớp. Giảm khả năng bao cản của sụn khớp nên các xương cọ xát vào nhau nhiều hơn, xương khớp cũng dễ tổn thương hơn gây sưng viêm. 

Thoái hóa khớp có thể gặp ở cả 2 giới, song phổ biến nhất vẫn là người trên 50 tuổi, có tiền sử hay phải lao động nặng.

1.2. Viêm khớp dạng thấp

Thoái hóa khớp thường chỉ ảnh hưởng đến một vài khớp vận động nhiều nhất định, còn viêm khớp dạng thấp là dạng viêm khớp ảnh hưởng tới đồng thời nhiều khớp trong cơ thể. Vùng xương đầu gối cũng có thể bị viêm khớp dạng thấp. Thực tế đây là dạng bệnh tự miễn, nghĩa là sự tổn thương xuất hiện do hệ miễn dịch hoạt động sai, tự tấn công mô cơ thể.

Viêm khớp dạng thấp có thể ảnh hưởng đến nhiều khớp ngoài khớp gối

Cụ thể là tế bào bạch cầu tấn công làm tổn thương và khiến các màng hoạt dịch bao bọc quanh các khớp gối sưng lên, đồng thời làm tiêu xương và gây đau đớn. Vùng khớp gối hoặc vùng xương chịu ảnh hưởng khác thường vô cùng đau đớn, nóng rát.

1.3. Viêm khớp kinh niên do chấn thương

Chấn thương gây rách sụn hoặc chấn thương dây chằng, xương xung quanh vùng khớp có thể được khắc phục nhưng vẫn để lại biến chứng, gây viêm khớp kinh niên xuất hiện sau khoảng vài năm.

Tình trạng viêm khớp cũng sẽ tiến triển theo từng giai đoạn nặng dần, chia theo mức độ tổn thương quan sát được trên ảnh chụp X-quang. Viêm khớp gối giai đoạn nhẹ khi trong khớp đầu gối chỉ xuất hiện gai nhỏ, sụn tổn thương nhẹ, chưa bị ăn mòn nhiều. Triệu chứng đau đớn khó chịu lúc này chưa rõ ràng hoặc rất nhẹ nên người bệnh thường chủ quan bỏ qua.

Viêm khớp gối giai đoạn tiến triển là khi sụn khớp bị hỏng và ăn mòn nhiều, các đầu xương tiến sát lại với nhau. Đôi khi lớp sụn bị vỡ thành nhiều mảnh hoặc bị ăn mòn hoàn toàn. Không chỉ gây đau đớn, sưng viêm, khả năng vận động của người bệnh cũng vô cùng hạn chế. Nguy hiểm nhất là khi xương đầu gối bị biến dạng không thể phục hồi.

Biến dạng khớp gối là biến chứng không thể phục hồi

2. Những nguyên nhân dẫn đến viêm khớp gối

Tùy vào dạng bệnh viêm khớp đầu gối mà nguyên nhân gây ra có thể khác nhau, đôi khi là do chấn thương hoặc tình trạng tự nhiên khi các khớp dần thoái hóa. Thực tế bệnh viêm khớp ảnh hưởng rất nhiều bởi tuổi tác, hầu hết mọi người ở độ tuổi trung niên sẽ gặp những vấn đề nhất định liên quan đến xương khớp, trong đó có viêm khớp gối.

Hơn nữa khi già đi, khả năng tự phục hồi khi tổn thương giảm đi, khiến bệnh viêm khớp gối trở nên nghiêm trọng hơn. Ngoài ra, nhiều nguyên nhân có thể khiến viêm khớp gối xuất hiện sớm hơn như:

Giới tính

Phụ nữ là đối tượng nguy cơ cao hơn mắc viêm xương đầu gối so với nam giới, đặc biệt là phụ nữ trên 55 tuổi.

Cân nặng

Trọng lượng cơ thể càng lớn thì áp lực lên các khớp xương càng cao, đặc biệt là khớp đầu gối nơi trực tiếp thực hiện nhiều hoạt động của cơ thể. Trung bình, cứ tăng khoảng 1kg cân nặng thì khớp đầu gối phải chịu trọng lượng cao hơn khoảng 1,3 - 1,8 kg.

Yếu tố di truyền

Một số đột biến di truyền được phát hiện liên quan đến bệnh viêm khớp gối, những đột biến này thường liên quan đến hình dạng xương bao quanh khớp gối bất thường.

Viêm khớp gối thường gặp ở vận động viên thể thao điền kinh 

Chấn thương lặp lại nhiều lần

 Nguyên nhân này thường liên quan đến đặc thù công việc, ví dụ những người có công việc yêu cầu phải quỳ, ngồi xổm hoặc nâng tạ nặng liên tục và kéo dài. Do áp lực lớn liên tục đẩy vào khớp gối nên nguy cơ bị viêm đau cao hơn, song thường ở độ tuổi lớn hơn khi sức khỏe xương khớp yếu đi.

Chấn thương thể thao

Các vận động viên tennis, điền kinh, bóng đá,… hoặc môn thể thao yêu cầu chạy liên tục đường dài dễ mắc chấn thương và viêm khớp đầu gối. Nguyên nhân đến từ chấn thương, tác dụng lực quá lớn hoặc cơ bắp xung quanh đầu gối yếu đi. Cần phải có biện pháp chăm sóc và phòng ngừa đặc biệt tránh chấn thương liên quan đến khớp gối ở các đối tượng này.

Bệnh lý khác

Viêm khớp gối có liên quan đến một số bệnh rối loạn chuyển hóa nhất định, khiến lượng hormone tăng trưởng được sản xuất quá mức hoặc tình trạng quá tải sắt. 

3. Triệu chứng viêm khớp gối như thế nào?

Triệu chứng viêm khớp gối thể hiện khá rõ ràng, song thường người bệnh chỉ phát hiện khi bệnh ở giai đoạn tiến triển, tổn thương đã xuất hiện tương đối nhiều. Cụ thể, tại vị trí khớp đầu gối, bệnh nhân sẽ thấy:

3.1. Đau nhức

Cơn đau nhức do viêm khớp gối thường xuất hiện âm ỉ, từ từ song 1 số trường hợp có thể khởi phát đột ngột. Tình trạng đau nhức thường xuất hiện vào buổi sáng khi thức dậy hoặc sau giấc ngủ giữa ngày. Tuy nhiên khi bệnh nặng lên, cơn đau có thể xuất hiện bất cứ lúc nào hoặc làm gián đoạn giấc ngủ. 

3.2. Sưng đỏ quanh khớp

Sưng đỏ là tình trạng bình thường của viêm khớp, đó là do sự tích tụ chất lỏng quá mức do nhiễm trùng, khiến khớp sưng phồng lên. Dùng tay có thể cảm nhận tình trạng ấm nóng quanh khớp sưng.

Viêm khớp gối cần phải điều trị tránh tái phát và tổn thương nghiêm trọng hơn

3.3. Cứng khớp gối

Đây cũng là triệu chứng thường gặp ở bệnh nhân viêm khớp gối, gây nhiều hạn chế vận động. Tình trạng này thể hiện rõ nét nhất sau khi nghỉ ngơi thời gian dài hoặc sau khi thức dậy vào buổi sáng. Cứng khớp khiến bệnh nhân phải xoa bóp một lúc mới có thể vận động bình thường.

3.4. Khó vận động khớp gối

Do lớp sụn bảo vệ đã bị ăn mòn, khả năng vận động và cảm giác đau khi vận động khiến bệnh nhân gặp nhiều khó khăn và đau đớn, kể cả khi thực hiện động tác đơn giản như đứng lên, ngồi xuống, duỗi thẳng chân, gập đầu gối,…

Khi phát hiện các triệu chứng của bệnh viêm khớp gối, cần sớm thăm khám và điều trị, đa phần bệnh nhân giai đoạn sớm và tiến triển chưa nghiêm trọng sẽ được điều trị chủ yếu bằng chăm sóc và thuốc. Không nên để tổn thương nghiêm trọng khiến bạn phải phẫu thuật thay khớp gối.