Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy - nguyên nhân triệu chứng và cách xử trí

Bạch cầu cấp dòng tủy là bệnh một dạng của ung thư máu, xảy ra nhiều ở độ tuổi trường thành. Bệnh có xu hướng diễn tiến nghiêm trọng chỉ trong một thời gian ngắn nên cần được điều trị sớm để giảm thiểu nguy cơ ảnh hưởng đến các bộ phận khác của cơ thể cũng như tốc độ đe dọa sự sống của người bệnh.

1. Triệu chứng và nguyên nhân gây nên bệnh bạch cầu cấp dòng tủy

1.1. Bạch cầu cấp dòng tủy là bệnh như thế nào?

Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy là loại ung thư khiến cho phần mô mềm bên trong xương làm cho các nguyên tủy bào, tiểu cầu hoặc hồng cầu gặp vấn đề bất thường. Một số trường hợp mắc bệnh sẽ lan truyền đến các bộ phận khác của cơ thể như hạch bạch huyết, gan, tủy sống, não, lá lách.

1.2. Triệu chứng gặp phải ở bệnh bạch cầu cấp dòng tủy

Bệnh bạch cầu ác tính ở tủy xương làm ảnh hưởng đến tế bào và khiến cho các triệu chứng bạch cầu cấp dòng tủy xuất hiện. Triệu chứng thường gặp là:

Da dễ bị bầm tím không rõ nguyên nhân là một trong các triệu chứng của bệnh bạch cầu cấp dòng tủy

- Kiệt sức, nhợt nhạt, khó thở do bị thiếu hồng cầu.

- Dễ mắc nhiễm trùng vì bị thiếu bạch cầu khỏe mạnh.

- Xuất huyết bất thường như: rong kinh, có các vết bầm trên da không rõ nguyên nhân, chảy máu cam, chảy máu chân răng,...

- Da có hiện tượng phát ban hoặc có nhiều vết đốm.

- Bỗng nhiên bị ra mồ hôi nhiều về đêm, sốt cao.

Ngoài ra, người bệnh cũng có thể xuất hiện một số triệu chứng ít gặp hơn như: đau khớp, đau xương, nổi các mảng da tím bên trên nền da nhợt nhạt.

1.3. Nguyên nhân làm xuất hiện bệnh bạch cầu cấp dòng tủy

Những thay đổi trong DNA có thể khiến cho các tế bào tủy xương từ trạng thái khỏe mạnh chuyển sang tế bào bệnh. Lúc này, tế bào khỏe mạnh phát triển và thực hiện nhiệm vụ của mình dựa trên những thông tin trong sợi ADN của tế bào. Đối với bệnh bạch cầu cấp dòng tủy, biến đổi của sợi nhiễm sắc thể khiến cho thông tin di truyền bị sai lệch và hình thành bệnh.

Các yếu tố sau liên quan đến việc hình thành bạch cầu cấp dòng tủy:

- Hút thuốc lá kéo dài.

- Trải qua phơi nhiễm hóa học.

- Dùng một vài loại thuốc để hóa trị liệu.

- Một số bệnh lý về máu.

- Phơi nhiễm với bức xạ.

- Di truyền.

2. Xử trí với bạch cầu cấp dòng tủy như thế nào?

2.1. Xử trí ban đầu

Đối với những bệnh nhân đến cơ sở y tế thăm khám khi nghi ngờ bệnh bạch cầu cấp dòng tủy, đầu tiên bác sĩ sẽ kiểm tra các dấu hiệu sức khỏe để tìm kiếm sự có mặt của cục u hạch, nốt đỏ xuất huyết, vết bầm tím trên da, hỏi về thói quen sinh hoạt cũng như các phương pháp điều trị mà họ đã từng thực hiện trước đó.

Để có cơ sở đưa ra chẩn đoán cuối cùng về bệnh, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số kiểm tra sau:

Xét nghiệm công thức máu góp phần chẩn đoán bệnh bạch cầu dòng tủy cấp tính

- Xét nghiệm máu: gồm:

+ Xét nghiệm công thức máu toàn phần: đánh giá tế bào lưu thông ở bên trong máu. Những người bị bạch cầu cấp dòng tủy thường tăng bạch cầu, giảm tiểu cầu, đủ hồng cầu.

+ Phết máu ngoại vi: nhằm kiểm tra tế bào blast, loại và số lượng bạch cầu, tiểu cầu cùng các thay đổi về hình dạng của tế bào máu.

+ Xét nghiệm đông máu và sinh hóa máu: tiến hành đo hoạt độ hoặc nồng độ một số chất trong máu. Tuy kết quả xét nghiệm không dùng để chẩn đoán bệnh nhưng nó giúp đánh giá được chức năng gan/thận và vấn đề đông máu.

- Sinh thiết tủy xương

Người bệnh sẽ được lấy mẫu tủy xương ở sau xương chậu để gửi tới phòng thí nghiệm nhằm tìm cơ sở chẩn đoán bệnh bạch cầu. Xét nghiệm có thể được lặp lại sau đó với mục đích theo dõi hiệu quả điều trị.

- Chọc dò tủy sống

Xét nghiệm này được thực hiện để để lấy dịch não tủy thông qua một loại kim đặc biệt được đưa xuyên qua da vào bên trong ống tủy. Xét nghiệm giúp xác định ung thư đã lan đến tủy sống hay chưa.

- Đếm hóa mô miễn dịch và tế bào dòng chảy 

Để thực hiện xét nghiệm này, mẫu dịch hút tủy xương hoặc mẫu máu sẽ được xử lý bằng kháng thể rồi quan sát dưới kính hiển vi hoặc dùng thiết bị chuyên dụng để xác định kiểu phân loại - miễn dịch tế bào bệnh bạch cầu theo kháng nguyên bên trên bề mặt. 

Tùy vào loại tế bào gốc và mức độ trưởng thành của chúng mà tế bào bệnh bạch cầu có các kháng nguyên khác nhau. Kết quả xét nghiệm giúp bác sĩ phân loại bệnh bạch cầu cấp dòng tủy.

2.2. Thực hiện điều trị

Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy tiến triển vô cùng nhanh, dễ lan ra toàn thân nên cần được điều trị tích cực càng sớm càng tốt thì mới giảm thiểu được tối đa biến chứng. Việc điều trị bệnh lý này trải qua hai giai đoạn:

Điều trị bạch cầu cấp dòng tủy bằng hóa trị ngăn không cho tế bào ung thư phát triển

- Giai đoạn trị liệu cảm ứng: tế bào bạch cầu đột biến trong tủy xương và máu bị tiêu diệt.

- Giai đoạn trị liệu củng cố: tế bào bạch cầu đột biến còn sót hoặc không hoạt động nhưng dễ gây tái phát bị tiêu diệt.

Hiện nay, các phương pháp được dùng để điều trị bệnh bạch cầu cấp dòng tủy là:

- Hóa trị liệu: 

Dùng thuốc ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư bằng cách giết chết hoặc ngăn quá trình chúng phân chia. Thuốc dùng đường uống hoặc tiêm cơ, tiêm tĩnh mạch để đi vào máu và tiếp cận tế bào ung thư. Phương pháp này được thực hiện tùy thuộc vào tiên lượng và loại bệnh mà bệnh nhân mắc phải.

- Xạ trị: 

Quá trình điều trị dùng tia X năng lượng cao hoặc loại bức xạ khác nhằm mục đích tiêu diệt hoặc ngăn không cho tế bào ung thư phát triển. Phương pháp này sử dụng một thiết bị bên ngoài cơ thể để đưa bức xạ đến vùng bị ung thư hoặc chiếu xạ khắp toàn thân để đưa bức xạ đến khắp các vùng của cơ thể.

- Kết hợp hóa trị liệu với cấy ghép tế bào gốc: 

Hóa trị giúp cho tế bào ung thư bị tiêu diệt nhưng nó cũng loại trừ cả tế bào khỏe mạnh. Vì thế, nó được kết hợp với ghép tế bào gốc để thay thế tế bào tạo máu. Tế bào gốc được lấy từ tủy xương hoặc máu người bệnh hoặc người hiến tặng rồi được đem đi đông lạnh và lưu trữ. 

Khi người bệnh hoàn thành quá trình xạ/hóa trị toàn thân, tế bào gốc đã được lưu trữ sẽ được truyền lại cho người bệnh. Tại đây, nó sẽ phát triển thành tế bào máu bình thường.

- Liệu pháp trúng đích: 

Phương pháp này điều trị bạch cầu cấp dòng tủy bằng thuốc hoặc các chất khác để xác định và tấn công trực tiếp vào tế bào ung thư. Ưu điểm của liệu pháp trúng đích là ít gây hại đến tế bào bình thường hơn so điều trị bằng hóa hoặc xạ trị.

Bệnh bạch cầu cấp dòng tủy hầu như rất khó phát hiện dấu hiệu ở giai đoạn đầu. Vì thế, khám sức khỏe tổng quát định kỳ được xem là giải pháp giúp phát hiện bệnh từ sớm, nhất là những người thuộc nhóm có nguy cơ. Muốn tìm hiểu kỹ hơn về cách thức tầm soát bệnh lý này, bạn đọc có thể liên hệ đường dây nóng 1900 56 56 56 của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC để có được những thông tin cụ thể.