Xét nghiệm CA-125 giúp phát hiện ung thư buồng trứng

CA-125 là một loại dấu ấn ung thư sử dụng phổ biến nhất để phát hiện, đánh giá, theo dõi hiệu quả điều trị ung thư buồng trứng. Xét nghiệm CA-125 vì thế thường được chỉ định lặp lại theo thời gian với bệnh nhân nghi mắc ung thư buồng trứng hoặc đang điều trị bệnh.

1. Xét nghiệm CA-125 là gì? Có ý nghĩa thế nào?

CA-125 là một loại protein đặc biệt, liên quan mật thiết với tế bào ung thư, nên được sử dụng như chất chỉ điểm ung thư. Đặc biệt, khi có sự hiện diện của tế bào ung thư buồng trứng thì nồng độ CA-125 cao hơn. 

CA-125 là dấu ấn ung thư buồng trứng

Xét nghiệm CA-125 định lượng Protein này được sử dụng trong chẩn đoán ung thư buồng trứng, ung thư phúc mạc, nội mạc tử cung hoặc ống dẫn trứng. Xét nghiệm cũng được sử dụng để theo dõi tình trạng và đáp ứng điều trị bệnh.

Ngoài ra, xét nghiệm cũng được sử dụng để sàng lọc ung thư buồng trứng nếu bệnh nhân có nguy cơ cao nghi mắc. Nếu tiền sử gia đình mắc ung thư buồng trứng thì bác sỹ có thể khuyên làm xét nghiệm này để sàng lọc.

Sau khi điều trị thành công, nếu nồng độ CA-125 vẫn tăng bất thường thì có thể thấy ung thư buồng trứng đã tái phát trở lại. 

Nhìn chung, đây là xét nghiệm được sử dụng phổ biến để sàng lọc, chẩn đoán, theo dõi ung thư buồng trứng và bộ phận liên quan. Tuy nhiên, kết quả xét nghiệm không có ý nghĩa chẩn đoán bệnh, mà chỉ để đánh giá gợi ý. Chỉ có kết quả sinh thiết mô mới khẳng định chẩn đoán các bệnh ung thư nói chung và ung thư buồng trứng nói riêng. Cùng với xét nghiệm CA-125, bác sỹ có thể chỉ định làm thêm các xét nghiệm kèm theo như: chụp cắt lớp vi tính CT, siêu âm qua âm đạo,…

Ung thư buồng trứng làm tăng CA-125

2. Xét nghiệm CA-125 được chỉ định khi nào?

Bác sỹ sẽ chỉ định hoặc gợi ý xét nghiệm khi:

2.1. Chỉ định tuyệt đối

Xét nghiệm CA-125 chỉ định tuyệt đối khi:

- Phụ nữ bị nghi ngờ ung thư buồng trứng.

- Ở phụ nữ sau phẫu thuật hoặc hóa trị liệu điều trị ung thư buồng trứng nhưng cần sàng lọc tái phát.

- Ở phụ nữ đã được chẩn đoán ung thư buồng trứng, đang điều trị và cần kiểm tra đáp ứng điều trị.

- Chẩn đoán ung thư buồng trứng, kết hợp với các dấu ấn ung thư khác như: AFP, HE4, CEA, CA19 - 9,…

- Sàng lọc ở nhóm phụ nữ có nguy cơ cao mắc ung thư buồng trứng.

2.2. Chỉ định tương đối

Xét nghiệm này có thể được chỉ định ở:

- Bệnh nhân nghi ngờ mắc ung thư tử cung, dấu ấn CA-125 được coi là dấu ấn loại 2 sau dấu ấn ung thư CEA, SCC, CA19-9, CYFEA21-1.

- Bệnh nhân nghi ngờ ung thư phổi, dấu ấn CA-125 được coi là dấu ấn ung thư loại 2, sau dấu ấn NSE, CEA, SCC, ProGRP, CYFRA 21-1.

3. Cách đọc kết quả xét nghiệm CA-125?

3.1. Kết quả xét nghiệm bình thường

Ngưỡng nồng độ CA-125 bình thường trong máu là 35 U/ml. Ở bệnh nhân ung thư buồng trứng, CA-125 cao hơn mức bình thường. Sự tăng mức độ CA-125 huyết tương cũng gặp ở 1 số bệnh ung thư phổi, ung thư vú, ung thư đại trực tràng, ung thư do lạc nội mạc tử cung.

3.2. Mức độ CA-125 trong ung thư buồng trứng

Trong chẩn đoán phát hiện ung thư buồng trứng, dấu ấn CA-125 huyết tương có độ nhạy lâm sàng đạt khoảng 80%, tỉ lệ này tăng theo tiến trình bệnh. Độ đặc hiệu lâm sàng của CA-125 là 99% đối với người khỏe mạnh, giảm còn 83% với người viêm phần phụ và 92% với người bị khối u buồng trứng lành tính.

Mức độ CA-125 còn liên quan tới kích thước khối u. Khi khối u nhỏ (<1cm) mức độ CA-125 có thể vẫn bình thường. Khi khối u tăng >2cm thì CA-125 > 65 IU/ml. Đặc biệt ở phụ nữ mãn kinh, sờ thấy khối u phần phụ và CA-125 >65U/ml thì có thể dự đoán ung thư buồng trứng 95%.

Trong đánh giá hiệu quả điều trị, đáp ứng với điều trị của ung thư buồng trứng, mức độ CA-125 sẽ trở lại bình thường trong 2 - 3 tuần nếu khối u được loại bỏ hoàn toàn. Trong điều trị, nếu CA-125 giảm dần, nghĩa là đáp ứng với điều trị tốt, ngược lại nếu CA-125 tăng dần. Sau điều trị, CA-125 cũng có thể giúp đánh giá tái phát ung thư nếu mức độ protein này vẫn tăng trở lại.

Xét nghiệm CA-125 có ý nghĩa tiên lượng bệnh ung thư

Mức độ CA-125 huyết tương cũng sử dụng để tiên lượng ung thư buồng trứng, cần dựa vào cả CA-125 ban đầu lẫn sau điều trị. Nếu CA-125 > 65U/ml trước phẫu thuật nghĩa là tiên lượng xấu. Còn CA-125 cao dai dẳng sau hóa trị cũng cho thấy tiên lượng xấu. Sau 3 đợt điều trị, nếu CA-125 < 10U/ml thì thời gian sống trung bình là 5 năm, ngược lại thời gian sống trung bình chỉ khoảng 7 tháng.

Trong trường hợp tế bào ung thư buồng trứng không sản xuất CA-125, nghĩa là bệnh nhân ung thư buồng trứng nhưng vẫn có CA-125 bình thường thì xét nghiệm này không thể sử dụng để đánh giá, theo dõi sự tiến triển, đáp ứng điều trị hoặc tái phát bệnh.

4. Những điều lưu ý trước khi xét nghiệm CA-125

Để kết quả xét nghiệm chính xác, cần loại bỏ các yếu tố nguy cơ gây ảnh hưởng như:

- Bệnh nhân bị bệnh màng bụng mãn tính (viêm màng dạ con, xơ gan,…) sẽ có CA-125 tăng nhẹ.

- Phụ nữ 3 tháng đầu của thai kỳ và chu kì kinh nguyệt bình thường đều có CA-125 tăng nhẹ.

- Hút thuốc cũng gây tăng CA-125.

- Bệnh nhân mới phẫu thuật bụng gần đây có mức CA-125 cao kéo dài trong 3 tuần sau phẫu thuật.

 CA-125 giảm nghĩa là bệnh nhân đáp ứng điều trị tốt

Nếu kết quả xét nghiệm CA-125, cùng các dấu hiệu lâm sàng, kết quả xét nghiệm khác cho thấy nghi ngờ bạn mắc ung thư buồng trứng hoặc ung thư khác, bạn có thể cần sinh thiết kiểm tra. Kết quả sinh thiết trên mẫu tế bào mới có thể khả định chẩn đoán ung thư.

Trên đây là một số thông tin về xét nghiệm CA-125, hãy tham khảo ý kiến bác sỹ để có thêm thông tin và hướng dẫn cụ thể. Nếu cần hỗ trợ thêm hoặc tư vấn kiểm tra, xét nghiệm, điều trị bệnh, hãy liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.