Xét nghiệm ASO - nhớ để không bỡ ngỡ

Nghe tới thuật ngữ xét nghiệm ASO chắc hẳn nhiều người sẽ cảm thấy khá xa lạ nhưng trên thực tế thì nó lại đang được sử dụng rất phổ biến để chẩn đoán nhiều bệnh lý, đặc biệt là bệnh có liên quan đến nhiễm trùng gây ra bởi vi khuẩn liên cầu tan máu.

1. Xét nghiệm ASO là gì?

Xét nghiệm ASO (hay còn có tên gọi khác là ASLO) là xét nghiệm được dùng để định lượng kháng thể Anti - Streptolysin O có trong máu của người bệnh. Ngoài kháng thể này, cơ thể còn sản xuất ra nhiều loại kháng thể khác để chống lại chất độc streptolysin O sản sinh từ liên cầu. Vì thế, thông qua xét nghiệm bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh lý do liên cầu khuẩn tan máu Beta nhóm A gây ra. 

Xét nghiệm ASO giúp tìm ra sự hiện diện của khuẩn liên cầu nhóm A

Vi khuẩn liên cầu tan máu beta nhóm A là tác nhân chính gây ra bệnh đường hô hấp ở trẻ em. Nhiễm liên cầu tan máu beta nhóm A có thể gây nên biến chứng thấp tim và di chứng van tim hậu thấp. Khi thâm nhập vào bên trong cơ thể nó tiết ra một loại enzyme mang tên Streptolysin - O. Tại thời điểm đó, hệ miễn dịch của cơ thể sẽ phát hiện ra enzyme này và khoảng 7 - 10 ngày sau sẽ sản xuất ra kháng thể ASO để chống lại nó. Nồng độ kháng thể cứ thế tăng lên và khoảng 2 - 4 tuần sau sẽ đạt tới giới hạn. Nồng độ này giảm xuống trong 6 - 12 tháng sau khi nhiễm trùng xuất hiện.

2. Những vấn đề cơ bản về xét nghiệm ASO

2.1. Ưu/nhược điểm của xét nghiệm ASO

Mẫu bệnh phẩm được dùng trong xét nghiệm ASO là máu tĩnh mạch ở tay. Kết quả từ xét nghiệm này giúp bác sĩ có cơ sở để nhận diện và định lượng kháng thể chống streptolysin O có trong cơ thể của người bệnh. 

Trường hợp chỉ số ASO cao phản ánh người bệnh đang bị nhiễm trùng do liên cầu. Cũng vì thế mà bác sĩ kịp thời phát hiện để có phương án chữa trị các biến chứng do liên cầu khuẩn nhóm A gây ra như: viêm khớp, viêm nội tâm mạc, thấp tim, thấp khớp, nhiễm trùng liên cầu,...

Bên cạnh những ưu điểm như đã nêu trên thì xét nghiệm ASO cũng tồn tại một số hạn chế như:

- Chỉ có thể phát hiện được khoảng 75 - 85% trường hợp nhiễm trùng do liên cầu.

- Nếu chỉ làm xét nghiệm một lần thì sẽ không ý nghĩa nên khoảng 10 - 14 ngày sau cần phải làm lại xét nghiệm để so sánh với kết quả ban đầu.

- Không có giá trị để dự đoán biến chứng có thể đến sau nhiễm liên cầu khuẩn, cũng không có khả năng dự đoán mức độ nghiêm trọng của bệnh.

2.2. Xét nghiệm ASO dành cho ai?

Những trường hợp sau được khuyến cáo nên làm xét nghiệm ASO để phát hiện sớm kháng thể trong máu:

Người có triệu chứng nghi ngờ viêm cầu thận cấp nên làm xét nghiệm ASO

- Được chỉ định riêng xét nghiệm ASO hoặc cần kết hợp với xét nghiệm Anti Dnase B để xác định việc mắc nhiễm liên cầu trùng.

- Người đang bị nghi ngờ nhiễm trùng Strep nhưng không có triệu chứng. Thông qua kết quả xét nghiệm bác sĩ sẽ dự đoán để có biện pháp ngăn ngừa nguy cơ phát triển biến chứng xấu.

- Người có triệu chứng nhiễm liên cầu khuẩn, viêm cầu thận, sốt thấp khớp với biểu hiện sưng đau khớp nhiễm trùng trong giai đoạn gần và nguy cơ lây nhiễm cao. Bác sĩ thường chỉ định làm xét nghiệm ASO 2 lần, kéo dài khoảng 10 - 14 ngày nhằm xác định sự tăng/giảm kháng thể.

Các triệu chứng cảnh báo bệnh viêm cầu thận gồm: phát ban, đau nhức xương khớp, mệt mỏi, cao huyết áp, nước tiểu có hàm lượng thấp, phù nề, trong nước tiểu có máu, sốt cao, khó thở, tim đập nhanh,...

Các triệu chứng cảnh báo sốt thấp khớp gồm: đau và sưng khớp đầu gối, mắt cá chân, khuỷu tay,...; sốt; đau khi đi lại; có chuyển động giật; dưới da có các nốt sần kích thước nhỏ không gây đau; phát ban ngứa trên bề mặt da; có triệu chứng viêm tim;...

2.3. Kết quả xét nghiệm ASO có ý nghĩa như thế nào?

Bản thân xét nghiệm ASO có cả giá trị định tính và định lượng. Ở điều kiện bình thường thì định lượng ASO sẽ ≦ 200 U/mL, kết quả âm tính khi ASO định tính. Các trường hợp khác xảy ra như sau:

- Trường hợp ASO hiện diện trong kết quả xét nghiệm âm tính hoặc có nồng độ thấp

Người bệnh có thể không bị nhiễm trùng Strep nhưng muốn khẳng định chắc chắn thì cần làm lại xét nghiệm sau 10 -14 ngày. Nếu lúc đó kết quả xét nghiệm cũng tương tự như lần đầu thì có thể kết luận Anti-Dnase B âm tính. 

Kết quả xét nghiệm ASO cung cấp cơ sở để bác sĩ chẩn đoán các bệnh lý liên quan đến liên cầu khuẩn nhóm A

- Trường hợp ASO hiện diện trong kết quả xét nghiệm có chiều hướng tăng Người bệnh có khả năng mới bị Strep gần đây. Nếu mức độ ASO cao rồi sau đó lại trở về quỹ đạo bình thường thì khả năng người bệnh đã từng bị nhiễm trùng nhưng cũng đã được xử lý.

Ngoài ra, kết quả xét nghiệm ASO chỉ mang tính định lượng, giúp tìm ra kháng thể và cho biết cơ thể có mang kháng thể liên cầu khuẩn nhóm A hay không chứ không có khả năng dự đoán chính xác được biến chứng trong tương lai cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh.

Có những trường hợp sẽ phải làm xét nghiệm ASO 2 lần bằng việc mỗi lần lấy mẫu bệnh phẩm để làm xét nghiệm cách nhau 2 tuần. Ngoài ra, người bệnh cũng sẽ được đo nồng độ ASO khi ở giai đoạn cấp và đang phục hồi để xác định xem mức độ kháng thể thay đổi hay không.

Nói tóm lại, xét nghiệm ASO rất cần thiết để chẩn đoán và phát hiện các bệnh lý gây ra bởi khuẩn liên cầu A. Xét nghiệm này được bác sĩ chỉ định khi thăm khám phát hiện triệu chứng nghi ngờ hoặc trong qua lần khám sức khỏe định kỳ. Tuy nhiên, nếu phát hiện các triệu chứng nghi ngờ sự xuất hiện của loại khuẩn này thì tốt nhất người bệnh cũng nên đến ngay cơ sở y tế uy tín để kiểm tra.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC - thương hiệu xét nghiệm nổi tiếng nước ta với hơn 26 năm kinh nghiệm là địa chỉ uy tín để quý khách thực hiện xét nghiệm ASO. Tại đây, quý khách hàng sẽ được lấy mẫu bởi đội ngũ kỹ thuật viên tận tâm, có bề dày kinh nghiệm và được phân tích mẫu bệnh phẩm trên hệ thống máy tự động hóa trong Trung tâm xét nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế với hai chứng chỉ cấp phép song hành là ISO 15189:2012 và CAP. Vì thế, mọi kết quả xét nghiệm được thực hiện tại đây đều đảm bảo về độ chính xác và tính nhanh chóng.

Nếu cần tìm hiểu hay có nhu cầu đặt lịch xét nghiệm ASO, quý khách chỉ cần liên hệ tổng đài 1900 56 56 56, đội ngũ chuyên gia y tế của bệnh viện sẽ có mặt để gửi tới quý khách những hỗ trợ chính xác.