Trinh nữ hoàng cung - vị thuốc quý trong ngành dược liệu ít ai biết tới

Ấn Độ chính là quê hương nơi sản sinh ra trinh nữ hoàng cung, một loại dược liệu được sử dụng nhiều trong các bài thuốc cổ truyền. Công dụng sinh học của loài cây này bao gồm khả năng kháng khuẩn, chống viêm và ngăn ngừa nguy cơ mắc ung thư,... Những phân tích trong bài viết dưới đây sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan hơn về đặc điểm của cây trinh nữ hoàng cung cũng như những tác dụng tuyệt vời của nó đối với sức khỏe con người.

1. Trinh nữ hoàng cung mang những đặc điểm gì?

Trinh nữ hoàng cung thuộc nhóm các cây cỏ, thân hành có hình dáng giống củ hành tây, chiều dài thân từ 10 - 15cm mọc ra nhiều củ con và đặc biệt là có thể tách những củ này ra trồng riêng được. Lá cây mỏng dài và bẹ lá úp vào nhau, mép hai bên của lá lượn sóng. Hoa của cây có màu trắng điểm xuyết thêm nhị hoa màu tím đỏ, mọc theo tán dài với khoảng từ 6 - 18 hoa.

Tại Việt Nam, chúng ta có thể bắt gặp trinh nữ hoàng cung phân bố ở các tỉnh như Đà Nẵng, Quảng Nam trở vào miền trong, sau này cây được nhân giống thêm ở các tỉnh thành phía Bắc. Đặc tính của cây là ưa sáng, ưa ẩm, có thể sinh sống được dưới bóng râm một phần, phát triển tốt ở môi trường khí hậu ấm nóng miền nhiệt đới trong điều kiện nhiệt độ từ 22 - 27 độ C.

 “trinh nữ hoàng cung” bắt nguồn từ việc đây là loài thảo mộc được dùng để trị bệnh và dưỡng nhan cho các cung tần mỹ nữ trong cung thời xưa

Theo Đông y, trinh nữ hoàng cung có vị đắng, chát nhưng lại có công dụng giảm đau, hành huyết tán ứ, ức chế khối u, thanh nhiệt giải độc và thông kinh hoạt lạc. Ngoài ra vị thuốc này còn phát huy công hiệu trong những trường hợp bị u xơ, đau nhức xương khớp, đau đầu và mụn nhọt.

Đối với y học hiện đại, các nhà khoa học cũng chỉ ra rằng trong trinh nữ hoàng cung là một kho tàng chứa tới 11 loại axit amin như phenylalanin, 1-leucin, dl - valin và các alkaloid (bao gồm 2 nhóm dị vòng và không dị vòng). Bên cạnh đó, rễ của cây rất giàu Glucan A với 12 đơn vị glucose và Glucan B gồm hơn 100 gốc glucose,... thích hợp để dùng cho việc điều trị nhiều bệnh lý khác nhau.

Lá, cán hoa và thân hành là những bộ phận được tận dụng để chế thành dược liệu chữa bệnh. Mùa thu hoạch trinh nữ hoàng cung thường là vào khoảng tháng 6 - tháng 7 hàng năm. Nhưng nếu cây từ 1 năm tuổi trở đi thì chỉ cần 1,5 - 2 tháng là đã có thể thu hoạch một lần.

Người bệnh có thể dùng theo hình thức tươi nguyên hoặc phơi khô để trị bệnh nhưng nếu phơi khô và thái nhỏ thì sẽ dùng được lâu hơn. Nên bảo quản trong túi kín hoặc hũ thủy tinh ở nơi khô ráo, thoáng mát để không làm ảnh hưởng tới chất lượng thảo dược.

2. Một số công dụng đặc trưng của trinh như hoàng cung 

2.1. Trinh nữ hoàng cung giúp hỗ trợ điều trị các bệnh lý ở nữ giới

Nhờ hoạt tính kháng u hiệu quả chứa trong loài cây này mà nhiều trường hợp bệnh nhân bị u nang buồng trứng, u xơ tử cung,... kết hợp điều trị bằng trinh nữ hoàng cung đã được cải thiện sức khỏe một cách đáng kể. 

Người ta tìm thấy trong loại thảo dược này thành phần của alkaloid như pseudo, lycorine, hippadine,... giúp ức chế sự tổng hợp của protein, làm chậm sự tăng trưởng của các khối u và cản trở nguy cơ di căn của chúng.

Trinh nữ hoàng cung giúp trị các bệnh lý ở nữ giới

2.2. Giúp nam giới điều trị ung thư tuyến tiền liệt

Trinh nữ hoàng cung không chỉ giúp phái đẹp điều trị các bệnh lý phụ khoa mà còn hỗ trợ phái mạnh chữa ung thư tiền liệt tuyến. Cao alkaloid và methanol ở trong cây có khả năng làm chậm quá trình phân chia của tế bào, hạn chế sự tăng sinh của khối u. Trong khi đó chất Lycorin ức chế protein và ADN có tác dụng ngăn cản sự xâm nhập và tiêu diệt virus bại liệt.

2.3. Giảm cơn đau khớp nhanh chóng 

Một trong những tác dụng được nhiều người biết tới của cây trinh nữ hoàng cung đó là giảm tình trạng đau khớp rất hiệu quả. Bệnh nhân có thể hơ lá trên lửa rồi dùng lá đó đắp trực tiếp lên khu vực khớp đang bị đau nhức, hoặc đun trà trinh nữ hoàng cung để uống sẽ có công dụng hạ nhiệt nhanh cho cơn đau. Nếu duy trì bài thuốc này đều đặn thì hiện tượng sưng tấy, tụ bầm sẽ giảm thiểu rõ rệt.

2.4. Cải thiện triệu chứng viêm

Vì đặc tính kháng viêm, kháng khuẩn nhờ các hoạt chất như alkaloid, crinamidin và lycorin nên trinh nữ hoàng cung cũng được chế biến thành phương thuốc dùng để tiêu diệt các tác nhân gây viêm, hỗ trợ điều trị các triệu chứng viêm tại đường hô hấp như ho, viêm họng, viêm phế quản,... và tại đường tiêu hóa như viêm loét dạ dày, tá tràng, phòng ngừa nguy cơ xuất huyết tại những cơ quan này.

2.5. Điều trị mụn nhọt

Bất cứ ai đang gặp phải tình trạng mụn nhọt “đổ bộ" trên da nên đặt hy vọng vào vị thuốc quý trinh nữ hoàng cung vì loài thảo dược này còn có công dụng trị mụn và chăm sóc da hiệu quả. Nhờ các thành phần chống oxy hóa và ngăn ngừa hiện tượng viêm nhiễm trên da, trinh nữ hoàng cung đã được ứng dụng vào công nghệ sản xuất các sản phẩm chăm sóc da và trị mụn cao cấp hiện nay.

3. Một số lưu ý khi sử dụng trinh nữ hoàng cung

Với nguồn gốc từ thiên nhiên và đã được nhiều nghiên cứu chứng minh công dụng, trinh nữ hoàng cung sở hữu nhiều thành phần lành tính, ít gây ra các tác dụng phụ nguy hiểm. Tuy nhiên khoa học vẫn đang tiếp tục giải mã loài cây này nên khi sử dụng người bệnh vẫn cần hết sức thận trọng. Đáng chú ý là trinh nữ hoàng cung có đặc điểm hình dáng khá giống với hoa huệ và cây náng hoa trắng. Nhiều trường hợp do nhầm lẫn giữa những loại cây này mà bị nôn mửa, ngộ độc, thậm chí là xuất huyết ngoài da,...

Trước khi sử dụng trinh nữ hoàng cung và các sản phẩm chiết xuất từ loài cây này, tốt nhất bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ để tránh nguy cơ gặp phải những tác dụng không mong muốn.

Tham vấn ý kiến từ bác sĩ trước khi dùng trinh nữ hoàng cung trong điều trị

Đặc biệt, đối tượng phụ nữ mang thai hoặc bệnh nhân suy giảm chức năng gan thận không nên dùng trinh nữ hoàng cung. Trong quá trình sử dụng, người bệnh nên kiêng ăn rau muống, đậu xanh vì sẽ khiến người bệnh có thể bị nôn mửa hoặc ngộ độc. Đồng thời cân nhắc khi đang phải dùng các thuốc khác do có sự tương tác giữa các thành phần của các sản phẩm này, gây ảnh hưởng tới sức khỏe và hiệu quả điều trị.

Nhìn chung trinh nữ hoàng cung là một loại dược liệu quý nhưng không hiếm, có thể trồng được ở nhiều nơi và tìm thấy tại nhiều cơ sở kinh doanh. Do đó không quá khó để sở hữu loại thảo mộc này trong gia đình. Tuy nhiên, không chỉ riêng gì trinh nữ hoàng cung mà bất kể đối với loại thuốc nào trước khi đưa vào sử dụng cũng cần lắng nghe tư vấn từ các bác sĩ chuyên khoa. Bệnh nhân nên đi thăm khám bệnh tại các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và điều trị theo phác đồ khoa học, tránh việc dùng thuốc sai mục đích dẫn tới các hệ lụy khôn lường đối với sức khỏe.