Trẻ trào ngược dạ dày: Nguyên nhân dấu hiệu và cách xử lý

Một trong hiện tượng mà trẻ em thường gặp là trào ngược dạ dày, tình trạng này có thể gây ra những tác hại xấu đến sự sức khỏe của trẻ nhỏ. Chính vì thế, các bậc phụ huynh cần nắm rõ dấu hiệu và nguyên nhân trẻ trào ngược dạ dày để có phương pháp xử lý phù hợp.

1. Trẻ trào ngược dạ dày là gì?

Dạ dày trào ngược là tình trạng lượng axit trong dạ dày trào ngược lên thực quản. Đây là bệnh lý thường xuyên bắt gặp ở trẻ em và người trưởng thành. Tình trạng trẻ trào ngược dạ dày có thể là bệnh lý hoặc do sinh lý, tùy vào mỗi loại mà sẽ có tác động đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ nhỏ.  

Trẻ nhỏ là đối tượng dễ gặp phải tình trạng trào ngược dạ dày

1.1. Phân loại

1.1.2. Trào ngược sinh lý

Trẻ nhỏ dưới 6 tháng tuổi mỗi ngày thường xảy ra tình trạng nôn, ói sữa nhiều lần. Tuy nhiên vẫn lên cân đều đều, không bị khò khè, hoạt động bình thường và không bị tái phát nhiều lần hầu như là bị trào ngược dạ dày do sinh lý. Hiện tượng này theo thời gian sẽ giảm dần và trễ nhất là khi trẻ được 1 tuổi.

1.1.3. Trào ngược bệnh lý

Sau 1 tuổi nếu trẻ vẫn dễ nôn trớ sữa, biếng ăn, suy dinh dưỡng, tăng cân chậm, có từng đợt khò khè tái diễn,... thì có thể là do trào ngược bệnh lý. Đối với tình trạng, các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến khám tại cơ sở y tế khoa tiêu hóa nhi để được các bác sĩ chẩn đoán bệnh chính xác và đưa ra phương pháp xử lý thích hợp.

1.2. Triệu chứng trẻ trào ngược dạ dày

• Trẻ nhỏ nôn hoặc ói ra nhiều sữa, thông thường qua đường mũi và miệng

• Trẻ biếng ăn, quấy khóc thường xuyên, ngủ không thẳng giấc.

• Suy dinh dưỡng, tăng cân chậm và thiếu máu kéo dài.

• Phía xương ức sau xảy ra tình trạng đau nhức kèm theo khó chịu, ợ nóng với những trẻ có tuổi lớn hơn.

• Một số trẻ xuất hiện biến chứng liên quan đến đường hô hấp như khò khè, ho, đôi lúc cảm thấy thở tím tái. Trẻ có thể phải đến bệnh viện bởi các cơn ngưng thở, viêm phổi gây tác động xấu đến mạng sống nếu không kịp thời phát hiện. 

2. Trẻ trào ngược dạ dày do nguyên nhân nào?

2.1. Nguyên nhân sinh lý

• Chưa ổn định cơ quan tiêu hóa: Dạ dày và hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ vẫn chưa hoàn thiện, bên cạnh đó dạ dày lại nằm ở phía lồng ngực gần hơn so với người lớn. 

• Cơ thắt thực quản chưa hoàn thiện: Ở trẻ nhỏ, hoạt động của cơ thắt không tối ưu, sẽ dễ dẫn đến tình trạng trào ngược đồ ăn  từ trong dạ dày lên thực quản.

• Loại thực phẩm tiêu thụ: Trẻ nhỏ thường hấp thu dưỡng chất chủ yếu thông qua cháo, sữa hoặc bột ăn dặm. Những loại thực phẩm này đều có dạng lỏng, mềm do đó dễ dàng đi qua các khe hở nhỏ của cơ vòng.

• Dùng sữa ngoài: So với bú sữa mẹ, trẻ nhỏ dễ xuất hiện nguy cơ bị trào ngược dạ dày khi sử dụng sữa ngoài. Chính vì sữa ngoài tiêu hóa chậm hơn nên ở lại lâu hơn trong dạ dày.

• Tư thế cho bú: Nằm ngang là tư thế mà trẻ nhỏ thường được mẹ lựa chọn khi cho bú, nhất là vào ban đêm. Nhưng dạ dày trong tư thế này sẽ nằm ngang và làm cho sữa khi đi xuống dạ dày lại dễ dàng trào ngược lại lên miệng.

Tư thế cho bú sai cách cũng là nguyên nhân khiến trẻ trào ngược dạ dày

2.2. Nguyên nhân bệnh lý

Trẻ nhỏ có thể bị bệnh trào ngược dạ dày nếu mắc phải một số bệnh lý bẩm sinh như sa dạ dày ở cấp độ nặng hoặc thoát vị cơ hoành. Những căn bệnh này khiến cho cơ thắt phần thực quản dưới bị suy yếu, làm cho thực ăn trào ngược lên miệng và trẻ dưới 1 tuổi thường hay gặp phải. Ngoài ra, những trẻ bị nhiễm trùng toàn thân, bại não, van tim hở,.. cũng có nguy cơ bị dạ dày trào ngược.

3. Có nguy hiểm không khi trẻ bị trào ngược dạ dày?

Sau 1 tuổi nếu trẻ vẫn bị ọc sữa thường xuyên và có những triệu chứng của bệnh lý trào ngược nêu trên thì có thể gặp phải những biến chứng như: 

• Biến chứng về tiêu hóa: Hoạt động ăn uống của trẻ có thể bị ảnh hưởng nếu viêm thực quản với nhiều cấp độ khác nhau. Barrett thực quản là trường hợp nặng nhất, là tình trạng viêm thực quản và hẹp đường thực quản, dẫn đến thức ăn lưu thông từ miệng xuống dạ dày gặp nhiều trở ngại.

• Biến chứng về hệ thống hô hấp: Trẻ nhỏ dễ xuất hiện tình trạng ho kéo dài, khò khò và các triệu chứng sẽ thuyên giảm nếu chỉ tiến hành điều trị thông thường. Dây thanh ở cổ họng sẽ dần dày lên khi axit từ dạ dày thường xuyên trào ngược lên thực quản, từ đó làm trẻ khàn giọng, khò khè. Tình trạng hen suyễn ở trẻ có thể liên quan đến tình trạng dạ dày trào ngược ở mức độ nặng.

• Biến chứng liên quan đến răng miệng và tai mũi họng: Trào ngược dạ dày do bệnh lý có thể gây ra tình trạng viêm tai, bệnh viêm xoang, răng bị mòn, nhẹ cân, còi xương.. Lâu ngày tạo thành tác động xấu đến sự phát triển của trẻ nhỏ.

Barrett thực quản là một biến chứng thường gặp của bệnh trào ngược dạ dày

4. Cách chăm sóc trẻ trào ngược dạ dày

Cha mẹ có thể an tâm nếu trẻ bị trào ngược dạ dày do nguyên nhân sinh lý, bởi đây chỉ là hiện tượng thường gặp trong giai đoạn đầu đời của trẻ. Tuy nhiên, bé sẽ cảm thấy dễ chịu hơn nếu được chăm sóc đúng cách, đồng thời làm giảm các dấu hiệu của bệnh.

4.1. Đối với trẻ nhỏ

• Với mỗi cữ bú sữa của trẻ, cha mẹ hãy chia nhỏ lượng sữa, khoảng 30 - 60ml cho 1 lần uống. Đối với những trẻ bú nhiều thì hãy ẵm trẻ ở tư thế để đầu cao sau khi uống 60ml, và vỗ nhẹ vào lưng để giúp trẻ ợ hơi rồi sau đó mới cho trẻ bú tiếp. Trong trường hợp này, cha mẹ cần lưu ý không vác trẻ nhỏ lên vai bởi việc làm này sẽ khiến trẻ nôn trớ do dạ dày bị chèn ép.

• Pha một lượng bột ngũ cốc hoặc bột gạo vào trong sữa công thức hoặc sữa mẹ để làm cho sữa đặc hơn, điều này giúp trẻ giảm số lượng bú sữa. Từ đó, dạ dày cũng dễ dàng tiêu hóa sữa, hạn chế hiện tượng trẻ bị nôn trớ sữa. Tuy nhiên, cha mẹ cần ghi nhớ khi pha thêm bột vào sữa là nên dùng những núm vú có lỗ ti lớn để giúp sữa dễ dàng chảy ra hơn.

• Để trẻ nằm với tư thế đầu cao hơn so với giường 30 độ sau khi trẻ bú xong để giảm tình trạng trào ngược.

Chia nhỏ lượng sữa cho bú sẽ giúp giảm các biểu hiện của trào ngược dạ dày ở trẻ

4.2. Đối với trẻ lớn

Cần giảm thiểu các loại đồ uống, thức ăn có tính kích thích dạ dày, chẳng hạn như thức ăn cay, có vị chua, cà phê,... bởi chúng chỉ khiến biểu hiện trào ngược trầm trọng hơn. Bên cạnh đó, một số trẻ có biểu hiện trào ngược do dị ứng với sữa bò nếu cho trẻ dùng sữa công thức. Lúc này, bạn cần cho trẻ thăm khám bác sĩ để đưa ra lời khuyên lựa chọn loại sữa khác thích hợp.

Nếu biết cách chăm sóc những trẻ trào ngược dạ dày sẽ giúp làm thuyên giảm các dấu hiệu trào ngược, đồng thời hạn chế những biến chứng nguy hiểm của bệnh lý này. 

Đối với tình trạng đã tiến hành thực hiện các giải pháp nêu trên mà không làm suy giảm hiện tượng dạ dày trào ngược ở trẻ nhỏ. Thì các bậc phụ huynh nên đưa trẻ đến các bệnh viện, trung tâm y tế uy tín để được các chuyên gia khám và điều trị.

Như vậy, bài viết hôm nay đã chia sẻ toàn bộ thông tin về tình trạng trẻ trào ngược dạ dày mà các bậc phụ huynh có thể tham khảo. Nếu ba mẹ muốn cho con đi thăm khám kỹ hơn, hãy đến chuyên khoa Nhi Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC hoặc liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để đặt lịch thăm khám.