Tìm hiểu về các chỉ số xét nghiệm suy thận

Suy thận tiến triển một cách âm thầm, do đó, việc thực hiện xét nghiệm để kiểm tra các chức năng thận là cần thiết. Bài viết sau lý giải các chỉ số xét nghiệm suy thận và các biến chứng của suy thận.

1. Chức năng chính của thận là gì?

Thận là những cỗ máy thanh lọc rất tinh vi có khả năng lọc tới 170 lít máu mỗi ngày. Bằng cách lọc máu, thận tạo ra nước tiểu, một hỗn hợp bao gồm nước, muối khoáng (natri, kali, canxi...) và chất thải độc hại như ure và creatinin. 

Thận đóng vai trò quan trọng đối với các hoạt động sống của cơ thể

Bên cạnh việc lọc máu và sản xuất nước tiểu, thận còn thực hiện các chức năng sinh lý quan trọng khác:

• Duy trì hàm lượng nước và muối trong cơ thể ở mức cân bằng.

• Sản xuất erythropoietin, cần thiết cho sự hình thành các tế bào hồng cầu.

• Việc sản xuất dạng hoạt động của vitamin D có liên quan đến việc duy trì hàm lượng canxi trong máu.

• Quy định về thành phần của chất lỏng cơ thể.

• Việc sản xuất renin liên quan đến điều hòa huyết áp.

2. Suy thận mạn tính là gì?

Thuật ngữ "suy thận mạn tính" đề cập đến sự suy giảm chức năng thận dần dần, trong vài năm. Suy thận mạn tính thường tiến triển đến giai đoạn mất hoàn toàn chức năng thận. Khi đó, điều trị thay thế chức năng thận, lọc máu hoặc ghép thận trở nên cần thiết. 

Suy thận mạn tính là hậu quả của sự suy giảm thận do một số bệnh như tiểu đường, bệnh tim mạch hoặc thậm chí do tiêu thụ quá nhiều thuốc (chẳng hạn thuốc giảm đau). Các bệnh viêm nhiễm (viêm cầu thận) hoặc bệnh di truyền như bệnh thận đa nang cũng là nguyên nhân dẫn đến bệnh thận mạn tính.

Triệu chứng suy thận xuất hiện muộn

Dự trữ chức năng của thận là rất lớn, do đó, việc chỉ có một quả thận không ngăn cản bạn có một cuộc sống bình thường. Các rối loạn liên quan đến suy thận chỉ xuất hiện khi thận đã mất khoảng 50% công suất. Đa số việc chẩn đoán suy thận thường muộn, bởi vì các triệu chứng không xuất hiện trong những năm đầu tiên của bệnh. Các biến chứng chuyển hóa của suy thận xảy ra muộn hơn, khi thận đã mất 60 - 70% chức năng gây các biến chứng như thiếu máu, nhiễm toan và tăng phosphat máu...

3. Các biến chứng của bệnh suy thận là gì?

Suy thận gây ra nhiều biến chứng đối với cơ thể, bao gồm:

Huyết áp cao

Huyết áp quá cao (tăng huyết áp) là một vấn đề hầu như luôn xảy ra trong trường hợp chức năng thận bị suy giảm liên tục. Tăng huyết áp trước hết là do thận không có khả năng đào thải đủ muối và nước, thứ hai là do tăng tiết một loại hormone, renin.

Bệnh tim mạch

Huyết áp cao, đặc biệt nếu được kiểm soát kém hoặc nếu kết hợp với bệnh tiểu đường hoặc hút thuốc, làm tăng nguy cơ đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim hoặc đột quỵ. Do đó, việc kiểm soát yếu tố nguy cơ này là cơ bản không chỉ để bảo tồn chức năng thận mà còn ngăn ngừa sự khởi phát của bệnh tim mạch.

Suy thận có thể gây các bệnh về tim mạch

Phù nề

Sự dư thừa muối và nước không chỉ dẫn đến huyết áp cao mà còn có thể là nguyên nhân gây phù chi dưới hoặc các triệu chứng nghiêm trọng hơn như phù phổi (xuất hiện nước trong phổi). Trong trường hợp suy thận, điều đặc biệt quan trọng là hạn chế ăn mặn.

Thiếu máu

Mô thận bị tổn thương sẽ mất khả năng sản xuất erythropoietin, hormone kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu. Hậu quả là thiếu máu, đặc biệt có thể gây ra tình trạng mệt mỏi quá mức. Tuy nhiên, erythropoietin tổng hợp (tiêm dưới da) đã cho phép điều chỉnh tình trạng thiếu máu ở hầu hết bệnh nhân.

Xương dễ gãy

Bệnh nhân suy thận luôn có biểu hiện rối loạn chuyển hóa xương. Thiếu vitamin D dẫn đến thiếu canxi đồng hóa. Loại bỏ không đủ phốt pho trong chế độ ăn uống (các sản phẩm từ sữa, soda, protein) dẫn đến chứng tăng phospho máu. Để chống lại sự thiếu hụt canxi và giữ lại phốt pho, các tuyến cận giáp sẽ trở nên hoạt động quá mức: điều này sẽ giúp kiểm soát sự cân bằng phosphocalcic, nhưng phải trả giá bằng việc tăng độ giòn của xương.

4. Các chỉ số xét nghiệm suy thận

Các chỉ số xét nghiệm suy thận được nhận thấy rõ thông qua 2 loại xét nghiệm chính, đó là xét nghiệm nước tiểu và xét nghiệm máu. Từ đó đánh giá nồng độ creatinin và các dị thường khác để xác định suy thận.

Nồng độ creatinin 

Creatinine là sản phẩm được tạo ra từ quá trình phân hủy creatine, một thành phần cấu tạo nên cơ bắp. Khi chức năng thận suy giảm, hàm lượng creatinin trong máu tăng cao. So sánh lượng creatinin bài tiết trong nước tiểu với nồng độ creatinin trong máu, độ thanh thải creatinin thường được sử dụng để đánh giá chức năng thận. Giá trị bình thường từ 97 đến 137 ml/phút và đối với phụ nữ, từ 88 đến 128 ml/phút. Để tính giá trị này, bệnh nhân phải lấy nước tiểu 24 giờ của mình. 

Xét nghiệm máu đóng vai trò quan trọng trong chẩn đoán suy thận

Tuy nhiên, trong vài năm nay, bảng kết quả xét nghiệm máu cũng cung cấp độ thanh thải được tính toán có tính đến tuổi và mức độ creatinin của bệnh nhân. Giá trị này, trong một số điều kiện nhất định, có thể ước tính gần đúng giá trị thực của độ thanh thải creatinin được đo bằng cách lấy nước tiểu 24 giờ. Từ 40 tuổi, cần theo dõi độ thanh thải creatinin do quá trình lão hóa sinh lý.

Các biến chứng khác

Xét nghiệm máu cũng có thể phát hiện tình trạng thiếu máu, thường gặp ở bệnh nhân suy thận. Tương tự như vậy, thường có những bất thường trong cân bằng canxi/phốt phát, mức phốt phát trong máu quá cao và mức canxi quá thấp có thể dẫn đến các vấn đề về xương. Trong trường hợp suy thận nặng, hàm lượng kali trong máu quá cao, dễ gây rối loạn nhịp tim. 

Xác định nồng độ lipid trong máu cũng rất cần thiết. Ở giai đoạn nặng của suy thận, nồng độ cholesterol và triglycerid thường tăng cao, trong khi cholesterol “tốt” (HDL-cholesterol) thường quá thấp, dẫn đến tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch. Ngoài ra, các xét nghiệm máu cũng tìm kiếm sự hiện diện của lượng axit uric dư thừa có thể có trong máu, nguyên nhân gây ra bệnh gút.

Dựa vào các chỉ số xét nghiệm suy thận, bác sĩ đánh giá tình trạng thận và đưa ra chẩn đoán chính xác về suy thận, từ đó có hướng điều trị bệnh hiệu quả và thích hợp đối với từng trường hợp bệnh. 

Ngoài ra, nếu bạn đang tìm kiếm địa chỉ xét nghiệm suy thận uy tín, thì Hệ thống Y tế MEDLATEC là một địa chỉ bạn có thể lựa chọn. Điểm mạnh của MEDLATEC không chỉ là cơ sở y tế quy tụ đội ngũ y bác sĩ giỏi, giàu kinh nghiệm mà còn sở hữu Trung tâm Xét nghiệm được cấp 2 chứng chỉ về chất lượng phòng xét nghiệm là: ISO 15189: 2012 và CAP (Hoa Kỳ). Vì vậy, bạn có thể yên tâm đến MEDLATEC để được các bác sĩ thăm khám và thực hiện xét nghiệm chẩn đoán sức khỏe liên quan, trong đó có xét nghiệm suy thận.

Đặc biệt, MEDLATEC còn có dịch vụ lấy mẫu xét nghiệm tận nơi, tạo mọi điều kiện thuận lợi cho quý khách hàng về thời gian và địa điểm lấy mẫu. Vì thế, bạn có thể đến trực tiếp bệnh viện hoặc liên hệ đến số tổng đài của MEDLATEC theo số 1900 56 56 56 để được tư vấn và đặt lịch lấy mẫu tận nơi nhanh chóng.