Suy tuyến yên: nguyên nhân triệu chứng và cách điều trị

Tuyến yên là tuyến nội tiết kích thước nhỏ, nằm ngay ở hố yên tại não, nơi sản xuất nhiều hormone có vai trò quan trọng điều hòa hoạt động của các tuyến khác trong cơ thể. Vì thế, suy tuyến yên sẽ gây nhiều vấn đề sức khỏe khó điều trị. Căn bệnh này khá ít gặp nên ít trường hợp tự phát hiện qua dấu hiệu bệnh cũng như biết cách điều trị, chăm sóc hợp lý.

1. Suy tuyến yên là bệnh gì?

Tuyến yên nằm dưới não, nơi tổng hợp nhiều hormone quan trọng nhằm kích thích, điều hòa hoạt động của các tuyến trong cơ thể như tuyến thượng thận, tuyến giáp hay cơ quan sinh dục sản xuất hormone khác. Suy tuyến yên là tình trạng cơ quan này hoạt động yếu đi, khiến hormone tuyến yên sản xuất không đủ đáp ứng nhu cầu cần thiết của cơ thể.

Tuyến yên là một tuyến nhỏ nằm trong não

Suy tuyến yên là bệnh lý khá hiếm gặp, do đó ít người biết đến căn bệnh này cũng như hiểu rõ về triệu chứng, nguyên nhân và tiến triển bệnh. Một vấn đề nữa khiến việc phát hiện sớm và điều trị suy suy tuyến yên gặp khó khăn do căn bệnh này thường tiến triển âm thầm, từ từ. Khi suy tuyến yên ở mức độ nào đó, ảnh hưởng đến các tuyến mới rõ ràng và triệu chứng lúc này mới xuất hiện nhiều.

Có nhiều nguyên nhân gây suy tuyến yên, như:

• Bệnh lý nhiễm khuẩn như: Viêm não, viêm màng não do vi khuẩn, bệnh giang mai, nấm, lao,…

• Hoại tử tuyến yên sau sinh: Có thể do chảy máu quá mức, rối loạn tuần hoàn, nhiễm khuẩn nặng, sốc,… trong thời gian sinh và sau sinh có thể gây hoại tử tuyến yên. Tình trạng hoại tử này sẽ gây chết tế bào tuyến yên vĩnh viễn, từ đó làm suy giảm hoạt động của cơ quan này.

Suy tuyến yên có thể do chấn thương vùng não liên quan

• Nghẽn mạch máu hoặc giảm cung cấp oxy: Chấn thương sọ não ở vùng liên quan hoặc ảnh hưởng lưu thông máu, chảy máu não, bệnh lý khác như viêm động mạch thái dương, nghẽn mạch trong xoang, phồng động mạch cảnh,… cũng có thể dẫn đến suy tuyến yên.

• Nhồi máu trong tuyến yên, tình trạng này khá hiếm gặp, chủ yếu ở bệnh nhân bị thoái hóa mạch máu hoặc tiểu đường.

Những yếu tố nguy cơ cao dẫn đến suy tuyến yên được xác định bao gồm: xạ trị vùng dưới đồi tuyến yên hoặc phẫu thuật tuyến yên, tiền sử chấn thương nền sọ, nhiễm trùng não, não úng thủy, đột quỵ, dị dạng mạch máu não,…

Bất cứ ai cũng có nguy cơ bị suy tuyến yên và sức khỏe cơ thể bị đe dọa do thiếu hụt hormone của cơ quan này sản xuất. Do đó, hiểu biết về bệnh là cần thiết để chủ động phòng ngừa và phát hiện sớm.

2. Triệu chứng bệnh suy tuyến yên

Đặc điểm bệnh suy tuyến yên tiến triển khá âm thầm, triệu chứng mờ nhạt và dễ nhầm lẫn. Hầu hết bệnh nhân không xuất hiện triệu chứng hoặc triệu chứng không rõ ràng trong giai đoạn sớm và phát triển, chỉ đến khi suy tuyến yên ở mức độ nghiêm trọng, ảnh hưởng đến các cơ quan mới thấy rõ. 

Triệu chứng suy tuyến yên thường mờ nhạt khó phát hiện

Tùy vào mức độ suy tuyến yên cũng như cơ quan bị ảnh hưởng mà người bệnh sẽ có triệu chứng khác nhau, thường gặp như:

Triệu chứng do giảm chuyển hóa

Suy tuyến yên làm giảm hormone kích thích tuyến giáp - tuyến sản sinh ra hormone chính tham gia vào quá trình chuyển hóa trong cơ thể. Vì thế, bệnh nhân suy tuyến yên có thể có triệu chứng giảm chuyển hóa như: táo bón, cơ thể yếu, hay mệt mỏi, thường xuyên bị đầy hơi, tăng cân,…

Triệu chứng ở tinh hoàn

Triệu chứng suy tuyến yên ở cơ quan sinh sản khá thường gặp, rối loạn chức năng tinh hoàn do thiếu hụt hormone điều hòa từ tuyến yên sẽ gây các vấn đề về sản xuất và chất lượng tinh trùng, khả năng cương dương,…

Triệu chứng ở buồng trứng

Buồng trứng là nơi sản xuất, nuôi dưỡng và tích trữ trứng đảm bảo cho chức năng sinh sản của nữ giới. Bệnh suy tuyến yên sẽ làm giảm hoạt động của buồng trứng, giảm hormone sinh dục và từ đó gây ra các triệu chứng như: khô âm đạo, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, đau khi giao hợp, giảm ham muốn tình dục,…

Triệu chứng ở tuyến thượng thận

Hormone tuyến yên sản xuất có vai trò điều hòa hoạt động của tuyến thượng thận, vì thế suy tuyến yên cũng gây triệu chứng cho tuyến thượng thận này. Cụ thể, bệnh nhân có những triệu chứng như: chóng mặt khi đứng, yếu người, cảm thấy mệt mỏi, đau vùng eo, dạ dày,…

Suy tuyến yên gây giảm phát triển ở trẻ nhỏ

Ở trẻ nhỏ, suy tuyến yên ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển toàn diện của cơ thể cũng như hoạt động của nhiều cơ quan liên quan. Triệu chứng bệnh và biến chứng cũng thường nặng nề hơn so với người lớn nên phát hiện bệnh sớm để điều trị và vô cùng quan trọng. Cụ thể, trẻ nhỏ bị suy tuyến yên sẽ gặp các triệu chứng sau:

• Vàng da, vàng mắt ở trẻ sơ sinh.

• Đường huyết thấp.

• Dương vật nhỏ ở trẻ sơ sinh nam, đến tuổi dậy thì suy tuyến yên sẽ làm giảm phát triển kích thước dương vật.

• Chán ăn, sụt cân.

• Chậm đến tuổi dậy thì hoặc không đến.

• Thường xuyên bị đau đầu dữ dội, giảm thị lực hoặc mắt nhìn đôi.

• Mặt sưng do tích nước.

• Nhạy cảm với nhiệt độ lạnh.

• Người thấp.

Triệu chứng suy tuyến yên xuất hiện cho thấy sự thiếu hụt hormone nghiêm trọng, lúc này cần sớm đến cơ sở y tế để khám và điều trị.

3. Có những phương pháp điều trị suy tuyến yên nào?

Điều trị suy tuyến yên còn dựa trên nguyên nhân gây bệnh, để xác định điều này bác sĩ sẽ thăm hỏi bệnh sử, khám lâm sàng và xét nghiệm cận lâm sàng. Xét nghiệm máu và nước tiểu giúp định lượng các hormone tuyến yên sản xuất, từ đó chẩn đoán bệnh.

Bệnh nhân thường được điều trị nguyên nhân kết hợp với liệu pháp thay thế hormone để bù lượng hormone tuyến yên thiếu hụt trong cơ thể. Nếu không khắc phục được chức năng tuyến yên, bệnh nhân có thể phải điều trị duy trì suốt đời với thuốc bổ sung hormone. 

Bệnh nhân suy tuyến yên thường điều trị bằng liệu pháp hormone

Trong và sau điều trị, bệnh nhân cần tái khám thường xuyên để kiểm tra tình trạng hoạt động của tuyến yên, từ đó bổ sung hormone và thay đổi điều trị thích hợp. Nếu cần tư vấn thêm hoặc điều trị suy tuyến yên, hãy liên hệ với chuyên gia MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56.