Siêu âm bệnh lý tuyến giáp lan tỏa

Tuyến giáp có hình chữ H, gồm hai thùy phải và trái nối với nhau bởi eo tuyến giáp. Bình thường, nhu mô tuyến giáp đều và cân xứng hai bên. Trong thực tế bệnh cảnh lâm sàng, bác sỹ thường chia bệnh lý tuyến giáp thành hai nhóm là khu trú và lan tỏa. Trong bài viết này đề cập đến vai trò của siêu âm trong nhóm bệnh lý tuyến giáp lan tỏa

1. Thế nào là bệnh lý tuyến giáp lan tỏa

Tuyến giáp bình thường có chức năng nội tiết, với các bệnh lý tuyến giáp khác nhau sẽ có những hình ảnh siêu âm khác nhau. Nhiều bệnh lý có đặc điểm tổn thương lan tỏa hơn là khu trú.Hậu quả chung của những bệnh lý này là tăng kích thước tuyến giáp mà trong thăm khám sẽ không sờ thấy khối khu trú nào và thường ảnh hưởng đến chức năng nội tiết của tuyến giáp.

Hình ảnh minh họa tuyến giáp

2. Một số bệnh lý tuyến giáp lan tỏa thường gặp trên siêu âm

Các bệnh lý tuyến giáp lan tỏa có thể có hình ảnh đặc hiệu hoặc không đặc hiệu trên siêu âm. Trong thực tế khám bệnh hằng ngày có một số bệnh lý đặc hiệu gây tổn thương tuyến giáp lan tỏa như viêm tuyến giáp mạn tính tự miễn thâm nhiễm lympho bào (viêm tuyến giáp Hashimoto), Basedow (bệnh Graves), bướu cổ đơn thuần. Chẩn đoán các bệnh lý lan tỏa tuyến giáp thường dựa vào biểu hiện lâm sàng, các xét nghiệm hóa sinh, siêu âm tuyến giáp đóng vai trò hỗ trợ thêm chẩn đoán, đặc biệt có vai trò trong bệnh lý tuyến giáp lan tỏa không đối xứng giữa hai thùy, siêu âm được chỉ định nhằm loại trừ một tổn thương khu trú trên nền bệnh cảnh tuyến giáp lan tỏa. Ngoài ra, có thể kết hợp chọc tế bào (FNA) dưới hướng dẫn siêu âm để bổ sung chẩn đoán.

3. Hình ảnh siêu âm trong bệnh lý tuyến giáp lan tỏa

Bệnh lý tuyến giáp lan tỏa rất phong phú, do vậy hình ảnh trên siêu âm thường sẽ giúp định hướng, hỗ trợ chẩn đoán xác định bệnh lý tuyến giáp cho bác sỹ và người bệnh.

Bệnh viêm tuyến giáp

Một số bệnh lý viêm tuyến giáp có thể gặp : viêm tuyến giáp Hashimoto (viêm tuyến giáp tự miễn tăng sinh lympho), viêm tuyến giáp De Quervain (viêm tuyến giáp u hạt bán cấp), viêm tuyến giáp cấp tính tạo mủ, viêm tuyến giáp Riedel (viêm tuyến giáp xơ hóa xâm nhập)

Viêm tuyến giáp Hashimoto : Đây là thể viêm tuyến giáp hay gặp nhất, nữ nhiều hơn nam, thường gặp ở người trẻ hoặc trung niên, kèm theo triệu chứng của nhược giáp. Tổn thương lan tỏa toàn bộ, giai đoạn đầu thường phì đại cả hai bên, giai đoạn sau thì tuyến giáp xơ hóa và teo nhỏ. Trên siêu âm, thông thường sẽ thấy nhu mô tuyến giáp giảm âm đồng nhất, có thể thấy các dải hoặc vách xơ hóa. Một số trường hợp có thể thấy các ổ giảm âm rải rác trong nhu mô tuyến, kích thước từ 1-6mm. Trên siêu âm Doppler màu, một số trường hợp có biểu hiện tăng sinh mạch tương tự như hình ảnh trong bệnh lý Basedow. Ngoài ra có thể gặp hạch to vùng cổ.

Hình ảnh siêu âm tuyến giáp trong bệnh Hashimoto

Viêm tuyến giáp De Quervain : Biểu hiện thường rầm rộ, sưng, đau tuyến giáp, thường không đối xứng hai bên và có thể tự khỏi mà không để lại di chứng. Hình ảnh trên siêu âm là vùng giảm âm, thường không cân đối, ưu thế ở ngoại vi mỗi thùy tuyến giáp. Tổn thương có thể bắt đầu ở một bên, sau vài ngày, vài tuần thường tổn thương bên còn lại. Trên siêu âm Doppler màu, phân bố mạch máu bình thường hoặc giảm.

Viêm tuyến giáp cấp tính tạo mủ : Hình ảnh trên siêu âm cũng tương tự như ổ áp xe ở các vị trí khác, đó là các khối dịch đặc, có hồi âm mòng bên trong, ranh giới rõ, có mức dịch-khí.

Viêm tuyến giáp Riedel : Đây là bệnh lý tuyến giáp lan tỏa hiếm gặp nhất, hình ảnh siêu âm không đặc hiệu, chủ yếu nhu mô tuyến phì đại lan tỏa, hồi âm không đồng nhất.

Bệnh Basedow 

• Là bệnh lý tuyến giáp lan tỏa thường gặp với các triệu chứng của ngộ độc giáp (cường giáp), thường gặp ở tuổi trung niên, siêu âm giúp định hướng, chẩn đoán bệnh Basedow
• Trên siêu âm, tuyến giáp thường phì đại lan tỏa, tăng thể tích, nhu mô tăng giảm âm không đồng nhất, có thể thấy các ổ giảm âm nhỏ. Trên siêu âm Doppler có hiện tượng tăng sinh mạch nhiều.

4. Làm thế nào để phát hiện sớm bệnh lý tuyến giáp lan tỏa

• Hiện nay, các bệnh lý tuyến giáp được phát hiện ngày càng nhiều, bao gổm cả bệnh lý tuyến giáp lan tỏa và bệnh lý tuyến giáp khu trú như nhân tuyến giáp lành tính hay ung thư tuyến giáp. Việc gia tăng số ca bệnh có thể do chế độ ăn uống, sinh hoạt không khoa học, ngoài ra, người dân hiện nay đã quan tâm đến sức khỏe nhiều hơn, việc tầm soát bệnh lý tuyến giáp được thực hiện sớm hơn.
• Cách tốt nhất để phát hiện sớm bệnh lý tuyến giáp là kiểm tra sức khỏe định kỳ hằng năm từ sớm, từ độ tuổi thanh niên cho đến trung niên, cao tuổi bằng siêu âm kết hợp xét nghiệm máu. Ngoài ra, người bệnh cần đến khám ngay khi có triệu chứng đau vùng cổ hay nuốt vướng, nuốt khó, những người có tiền sử gia đình u tuyến giáp cũng nên được kiểm tra và sàng lọc sớm.

Hình ảnh siêu âm tuyến giáp tại Bệnh viện đa khoa MEDLATEC

5. Siêu âm bệnh lý tuyến giáp lan tỏa ở đâu

• Siêu âm tuyến giáp là một kỹ thuật thăm khám đơn giản, rẻ tiền, dễ thực hiện và không có chống chỉ định nên có ở hầu hết các phòng khám hay bệnh viện. Tuy nhiên, hiện nay, ngoài siêu âm tuyển giáp thông thường còn xuất hiện thêm phương pháp siêu âm đàn hồi mô tuyến giáp, phương pháp này giúp định hướng tính chất lành hay ác của tổn thương, đây là một cải tiến hỗ trợ rất nhiều trong chẩn đoán của bác sỹ cho người bệnh, tránh những can thiệp không đáng có trên người bệnh, nhưng hạn chế là phương pháp này vẫn chưa được phổ biến.
• Hệ thống phòng khám và bệnh viện đa khoa MEDLATEC với hơn 25 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực xét nghiệm, cùng với hệ thống trung tâm chẩn đoán hình ảnh MEDIM công nghệ cao, máy siêu âm hiện đại có đàn hồi mô giáp, là hệ thống y tế tin cậy để người dân đến khám và sàng lọc, phát hiện, giúp chẩn đoán chính xác bệnh lý tuyến giáp lan tỏa và khu trú.