Phân loại chất thương cổ tay và cách cách xử lý khi gặp

Chấn thương cổ tay thường xảy ra khi cổ tay bất ngờ chịu lực tác động mạnh hoặc tay thực hiện những vận động lặp đi lặp lại thường xuyên không đúng cách. Tình trạng này ảnh hưởng rất lớn đến khả năng vận động và chức năng cầm nắm của tay. Cần sớm phát hiện và điều trị để bệnh không tiến triển nặng.

1. Phân biệt các loại chấn thương cổ tay

Hai chấn thương cổ tay thường gặp nhất là trẹo cổ tay và gãy cổ tay, trẹo cổ tay thường chỉ gây đau đớn, viêm sưng và dễ dàng điều trị. Tuy nhiên gãy cổ tay cần can thiệp y tế nối liền, không những gây đau đớn cho người bệnh mà chức năng tay khó có thể phục hồi lại như ban đầu. 

Chấn thương cổ tay khá thường gặp

Theo thời gian khởi phát, chấn thương cổ tay được chia thành 2 nhóm sau:

1.1. Chấn thương cổ tay khởi phát đột ngột

Nguyên nhân do người bệnh bị ngã đột ngột, tay phải chịu lực tác động lớn, cánh tay bị kéo dãn hoặc các động tác xoay mạnh quá khả năng. Chấn thương cổ tay khởi phát đột ngột có thể chỉ là trẹo xương nhưng cũng có thể gây gãy xương, cần được cấp cứu và điều trị ngay.

1.2. Chấn thương cổ tay khởi phát dần

Nguyên nhân thường do người bệnh thực hiện hành động sai, dùng lực cổ tay quá mức hoặc lặp đi lặp lại lực kéo căng cổ tay. Nhiều trường hợp không có nguyên nhân rõ ràng, người bệnh thường gặp đau đớn dai dẳng với mức độ ngày càng nặng dần. Nhiều người chủ quan không đi thăm khám sớm, đến khi không chịu được nữa mới kiểm tra và điều trị, lúc này vừa mất thời gian vừa điều trị khó khăn.

Chấn thương ở cổ tay rất thường gặp ở vận động viên

Chấn thương cổ tay rất thường gặp ở vận động viên, người chơi thể thao những môn cần vận động cổ tay nhiều như đấu kiếm, bóng chuyền, bóng bàn, tennis, cầu lông, đấu vật,… Người mới bắt đầu luyện tập thể theo mắc phải tình trạng này thường do tập luyện sai kỹ thuật, không khởi động hoặc khởi động không đúng cách. Vận động viên chuyên nghiệp cũng có thể bị đau cổ tay khi chế độ luyện tập khắt khe, cường độ cao trong thời gian dài vượt quá mức chịu đựng của khớp cổ tay. 

Triệu chứng để nhận biết bạn đã bị chấn thương ở cổ tay gồm có: 

• Đau cổ tay âm ỉ, đau nhói khi cố gắng vận động cổ tay, đặc biệt là xoay cổ tay. 

• Khi cầm nắm vật gì đó hoặc cố gắng xoay cổ tay, bạn cảm thấy đau đớn và có tiếng lạch cạch.

• Yếu ở cổ tay, khó cầm nắm và hoạt động như bình thường.

• Đặc biệt đau hơn ở vị trí cạnh xương lồi của cổ tay, thẳng từ ngón áp út xuống.

Dù là chấn thương cổ tay cấp tính hay mạn tính cũng cần phát hiện và kiểm tra sớm, tránh chấn thương ngày càng nặng làm mất chức năng hoạt động của bộ phận này.

2. Làm gì khi bị chấn thương cổ tay?

Với từng loại chấn thương, cách xử lý điều trị là khác nhau.

Chấn thương cổ tay cấp tính cần được sơ cứu đúng cách

2.1. Xử lý chấn thương cổ tay cấp tính

Với chấn thương khởi phát đột ngột này, trước hết cần đánh giá mức độ tổn thương. Nếu tình trạng chỉ là trẹo xương cổ tay, giãn dây chằng hoặc bong gân thì có thể sơ cứu giảm đau tạm thời và điều trị phục hồi. Nếu nghi ngờ bị gãy xương, bạn cần tới bệnh viện càng sớm càng tốt để được kiểm tra, phục hồi vị trí giải phẫu bằng các phương pháp tùy theo tình trạng tổn thương.

Chấn thương ở cổ tay cấp tính thường gây nhiều đau đớn, hơn nữa việc xử lý sơ cứu không đúng cách có thể khiến tổn thương nặng hơn. Các phương pháp RICE sau sẽ giúp người bệnh hạn chế chấn thương một cách tối thiểu:

Chườm đá

Phương pháp lạnh này giúp giảm sưng, đau rất hiệu quả, kể cả chấn thương cổ tay hay các vùng xương khớp, dây chằng, gân cơ khác. Nên bọc đá vào một tấm vải sạch để chườm lên vị trí tổn thương, không dùng nước đá hoặc đá trực tiếp vì có thể gây bỏng lạnh. Sau khi xử lý, bạn vẫn cần đi khám bác sĩ để được tư vấn về cách chăm sóc chấn thương cũng như kiểm tra và điều trị nếu cần thiết.

Nâng cao tay

Khi tay bị chấn thương, dùng gối, khăn hoặc móc để nâng cổ tay bị thương ở vị trí cao hơn ngực sẽ giúp giảm sưng đau rất hiệu quả. 

Cần dừng hoạt động có thể khiến chấn thương cổ tay nặng hơn

Nghỉ ngơi

Cần tạm dừng việc lao động, chơi thể thao hoặc những hành động tay có thể làm chấn thương tay thêm trầm trọng hơn.

Quấn băng

Quấn băng trong vòng 48 - 72 giờ sau khi bị chấn thương cũng làm giảm sưng đau và hạn chế tổn thương nặng hơn. Có thể dùng băng ép hoặc dải đàn hồi để quấn quanh vị trí tổn thương. Lưu ý quấn vừa phải, không quá chặt và quá kín để đảm bảo sự lưu thông máu.

Khi các biện pháp xử lý này không làm giảm tình trạng sưng đau, bạn nên sớm tới khám bác sĩ để được kiểm tra. Rất có thể tổn thương cổ tay nặng, ảnh hưởng đến xương nên cần can thiệp y tế để khắc phục.

2.2. Điều trị chấn thương cổ tay mạn tính

Chấn thương cổ tay mạn tính thường tiến triển từ từ, có thể không xác định được nguyên nhân rõ ràng khiến người bệnh chủ quan. Tuy nhiên cần điều trị sớm để giảm đau đớn và đảm bảo chức năng tay bình thường.

Cách điều trị chấn thương này thường là sử dụng thuốc giảm đau. Hiện có rất nhiều loại thuốc giảm đau, nhưng sử dụng phổ biến nhất là thuốc giảm đau kháng viêm không steroid. Nếu chấn thương gây gãy xương, bong gân cổ tay,… không quá nghiêm trọng, một thanh nẹp sẽ được dùng để giữ cố định cổ tay cho tự phục hồi. Nếu gãy xương cổ tay nghiêm trọng, bệnh nhân có thể phải thực hiện phẫu thuật cùng các can thiệp y tế khác để nối liền, làm lành xương cổ tay.

Bổ sung canxi là cần thiết với các tổn thương xương cần phục hồi

Ngoài ra, với những tổn thương gãy, nứt xương, để phục hồi tốt nhất cũng như tăng cường sức khỏe xương, cần chú ý đảm bảo đủ lượng canxi cần thiết mỗi ngày. Trung bình người trưởng thành có nhu cầu canxi là 1.000m mỗi ngày. Phụ nữ từ 50 tuổi trở lên có nhu cầu từ 1.200mg canxi mỗi ngày để tránh tình trạng loãng xương. Bạn có thể bổ sung dưỡng chất này từ thực phẩm hoặc kết hợp với viên uống vitamin tổng hợp, song nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Trên đây là những tổng hợp về chấn thương cổ tay thường khi trong lao động, thể thao hay hoạt động thường ngày. Mỗi người cần nắm rõ những kiến thức này để xử lý tốt nhất khi bản thân hoặc người xung quanh không may gặp phải.