Giải đáp các thắc mắc về xét nghiệm sinh hóa máu

Xét nghiệm sinh hóa máu là một trong những loại xét nghiệm phổ biến, được yêu cầu khi cần chẩn đoán, theo dõi quá trình điều trị. Trước mỗi lần tiến hành quá trình phẫu thuật, thăm khám, các bác sĩ thường cho bệnh nhân tiến hành xét nghiệm. Vậy xét nghiệm sinh hóa máu là gì? Nó có vai trò gì trong y học?

1. Xét nghiệm sinh hóa máu được hiểu như thế nào?

Xét nghiệm sinh hóa máu là một loại xét nghiệm y học thông dụng trong chẩn đoán, theo dõi bệnh lý nội khoa, đánh giá toàn bộ chức năng của cơ thể. Qua kết quả của quá trình xét nghiệm, các bác sĩ sẽ phát hiện sớm những bệnh lý có thể mắc phải ở cơ thể bệnh nhân, từ đó đưa ra những phác đồ điều trị bệnh hợp lí và kịp thời nhất. 

2. Ý nghĩa của các chỉ số xét nghiệm sinh hóa máu đối với cơ thể con người

Chỉ số xét nghiệm rất đa dạng, mỗi loại xét nghiệm sẽ có những đặc điểm riêng biệt nhằm phục vụ cho nhiều mục đích khám chữa bệnh khác nhau. Dưới đây là ý nghĩa của một số loại xét nghiệm sinh hóa máu phổ biến:

Xét nghiệm Ure máu

Loại xét nghiệm này nhằm đánh giá chức năng thận, theo dõi tình trạng bệnh nhân suy thận, đang lọc thận,... Thông thường, lượng Ure trong máu chiếm 2,5 - 7,5 mmol/lit. Những trường hợp có lượng Ure chênh lệch quá nhiều so với bình thường sẽ mắc phải nhiều căn bệnh mãn tính nguy hiểm:

• Nồng độ Ure tăng nhiều: mắc một số bệnh như suy thận, viêm cầu thận mạn, u - ung thư tiền liệt tuyến,...

• Nồng độ Ure giảm mạnh khi người bệnh bị suy gân, phải truyền dịch nhiều,...

Xét nghiệm Creatinin huyết thanh

Muốn đo lường mức độ Creatinin trong máu nhằm chẩn đoán, đánh giá chức năng của thận thì thông thường các bác sĩ sẽ thực hiện xét nghiệm Creatinin huyết thanh. Chỉ số Creatinin bình thường ở nữ là 53 - 100 mmol/lit còn với nam giới là 62 - 120 mmol/lit. Dưới đây là những căn bệnh mà mọi người hay mắc phải khi tăng hoặc giảm nồng độ Creatinin bất thường:

• Nồng độ Creatinin tăng cao: người bện xẽ bị suy thận, bí tiểu tiện, to đầu ngón, tăng lượng bạch cầu, bị cường giáp, goutte.

• Nồng độ Creatinin giảm mạnh: khi người bệnh đang mang thai, dùng thuốc chống động, teo cơ cấp - mãn tính,...

Xét nghiệm ALT, AST, GGT kiểm tra men gan

Loại xét nghiệm này sẽ đánh giá chức năng gan của bệnh nhân thông qua ALT, AST, GGT. Một người khỏe mạnh bình thường sẽ có 3 chỉ số trên thuộc khoảng từ 20 - 40 UI/lit. Khi 3 chỉ số trên tăng, người bệnh có thể bị tổn thương các tế bào gan, gây suy gan, viêm gan cấp - mãn tính,... Một số trường hợp dùng thuốc kháng sinh, thuốc giảm đau - chống viêm khi xét nghiệm GGT cũng có thể làm chỉ số này tăng đột ngột, vì vậy bạn cần bình tĩnh, trao đổi thành thật với các bác sĩ để có một kết quả chính xác nhất.

Xét nghiệm ALP

Xét nghiệm ALP hay còn gọi là xét nghiệm phosphatase kiềm (có mặt trong gan và xương). Chỉ số ALP bình thường sẽ nhỏ hơn 120UI/lit. Khi thực hiện loại xét nghiệm này, bệnh nhân sẽ phát hiện ra được những dấu hiệu bất ổn trong cơ thể mình như:

• Rối loạn chuyển hóa xương, nhuyễn xương, còi xương,...

• Tắc ống mật, viêm ống mật,...

• Ung thư tiền liệt tuyến.

Thực đơn hàng ngày có đầy đủ chất dinh dưỡng sẽ giúp giảm nguy cơ còi xương, suy dĩnh dưỡng ở trẻ

Xét nghiệm Billirubin

Bạn sẽ được các bác sĩ yêu cầu thực hiện xét nghiệm này nếu mắc phải những bệnh lý liên quan đến gan, mật và có những biểu hiện như mệt mỏi thường xuyên, vàng da, tan máu,...

Các chỉ số xét nghiệm Billirubin bình thường sẽ thuộc khoảng:

• Xét nghiệm Billirubin toàn phần: không quá 17 mmol/lit.

• Xét nghiệm Billirubin gián tiếp: không quá 12,7 mmol/lit.

• Xét nghiệm Billirubin trực tiếp: không quá 4,3 mmol/lit.

Xét nghiệm Albunin

Albunin là một loại protein được tổng hợp ở gan, chiếm khoảng 60% lượng protein toàn phần trong huyết thanh. Loại chất này dùng để đánh giá chức năng gan, một người khỏe mạnh bình thường sẽ có  chỉ số Albunin từ 35 - 50g/lit. Nồng độ Albunin giảm mạnh khi gan, thận của bạn có vấn đề hoặc bạn đang bị suy dinh dưỡng.

Xét nghiệm mỡ máu

Xét nghiệm mỡ máu bao gồm:

• Xét nghiệm Cholesterol toàn phần: chỉ định trong các trường hợp rối loạn lipid máu, xơ - vữa động mạch, tăng huyết áp, bị béo phì, cường giáp, vàng da - tắc mật,... đặc biệt là những người trên 40 tuổi. Nồng độ Cholesterol bình thường thuộc khoảng 3,9 - 5,2 mmol/lit.

• HDL - C, LDL - C:  là loại xét nghiệm nhằm đánh giá chỉ số lipid, những triệu chứng rối loạn lipid trong máu. Một  người bình thường sẽ có chỉ số HDL - C lớn hơn 0,9 mmol/lit và chỉ số LDL - C dưới 3,4 mmol/lit. Những người bị xơ vữa động mạch, béo phì, sử dụng nhiều chất kích thích, lười vận động,.. sẽ bị giảm nồng độ HDL - C, LDL - C.

• Triglycerid: thường xuyên cung cấp một lượng calo lớn vào cơ thể mà không tiêu thụ kịp thờ sẽ dẫn đến tình trạng thừa cân, béo phì,... ở người. Lượng triglyceride tích tụ trong máu chính là nguyên nhân làm bạn mắc phải các bệnh liên quan đến tim mạch, tiểu đường… và nhiều căn bệnh nguy hiểm khác. Giá trị Triglycerid ở một người bình thường là 0,46 - 1,88 mmol/l. Triglycerid tăng là do bạn bị rối loạn lipid máu, xơ - vữa động mạch, béo phì, mắc bệnh đái tháo đường,... và giảm mạnh khi bạn kém hấp thu chất dinh dưỡng, cơ thể bị suy kiệt sau khi hoạt động thể lực mạnh,...

Những người bị béo phì sẽ có lượng HDL - C thấp và LDL - C cao, tăng nguy cơ mắc bệnh trong cơ thể

Các xét nghiệm ion đồ

Xét nghiệm ion đồ gồm có Na+, K+, Ca+ và Cl-, loại xét nghiệm này đánh giá được các chức năng của thận có hoạt động bình thường hay không.Chỉ số ở một người bình thường sẽ có nồng độ:

• Ca+ khoảng 135 - 145 mEq/lit.

• K+ khoảng 3,5 - 5 mEq/lit.

• Ca+ khoảng 4,4 - 5,2 mEq/lit.

• Cl- khoảng 98 - 106 mmol/lit.

Xét nghiệm Acid - Uric

Loại xét nghiệm này được các bác sĩ chuyên dùng khi thực hiện quá trình chuẩn đoán, điều trị bệnh thận, gout, gan, Wilson,... Chỉ số bình thường của loại chất này ở nam giới là 180 - 420 mmol/lit còn với nữ là 150 - 3600 mmol/lit.

3. Những lưu ý cần biết khi thực hiện xét nghiệm sinh hóa máu

Nguyên nhân phổ biến của những sai số từ kết quả xét nghiệm thường do những sai số trong quá trình lấy mẫu bệnh phẩm. Để có một kết quả xét nghiệm sinh hóa máu chính xác, các bạn cần lưu ý những vấn đề sau đây:

• Vị trí lấy máu xét nghiệm: nhiều chất có thể thay đổi do quá trình chuyển hóa hoặc do sự phân bố khác nhau giữa nhiều khu vực trong cơ thể (bệnh nhân có thể lấy máu tại tĩnh mạch - mao mạch - động mạch).

• Tư thế của người bệnh trong quá trình lấy máu: tư thế (nằm hay đứng)  khác nhau của bệnh nhân trong quá trình lấy máu có thể làm thay đổi nồng độ các chất trong máu.

• Thời gian buộc garo: cởi garo ngay sau khi kim đã đâm vào tĩnh mạch.

• Thời điểm lấy máu: nồng độ một số chất sẽ thay đổi tùy theo thời gian lấy máu là do có sự thay đổi nhịp sinh học (ví dụ nồng độ cortisol có đỉnh cao nhất vào buổi 6 - 8h sáng và giảm dần vào buổi chiều và nửa đêm).

• Chất chống đông: Heparin nước gây sai số do pha loãng mẫu máu trong quá trình xét nghiệm sinh hóa máu.

• Quá trình lưu giữ: môi trường, nhiệt độ trong quá trình lưu trữ có thể làm thay đổi nồng độ các chất trong máu.

• Sự tan huyết: gây ra do sai sót lấy máu, làm tăng các thành phần như kali, phosphate,... gây nhiễu với nhiều loại phương pháp xét nghiệm.

Khi tan huyết, Hemoglobin có thể gây nhiễu trong một vài phương pháp xét nghiệm

Xét nghiệm sinh hóa máu bao gồm rất nhiều công đoạn thực hiện, quá trình tiến hành phức tạp nên đòi hỏi các bác sĩ phải có tay nghề chuyên môn cao, có sự hỗ trợ của hệ thống máy móc hiện đại tiên tiến. Chính vì vậy, thực hiện xét nghiệm sinh hóa máu tại các bệnh viện uy tín sẽ giúp bạn có một quá trình điều trị thuận lợi và hiệu quả nhất.

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là một trong những bệnh viện uy tín, được nhiều khách hàng tin chọn hàng đầu hiện nay. Bệnh viện sở hữu đội ngũ y bác sĩ đầu ngành, hệ thống trang thiết bị công nghệ hiện đại - tiên tiến. Các dịch vụ khám, tư vấn và chữa bệnh chuyên nghiệp. Không gian khám chữa bệnh văn minh, lịch sự, an toàn và được tiệt trùng tối đa. 

Khách hàng lựa chọn thực hiện các xét nghiệm nói riêng cũng như điều trị và thăm khám bệnh tại MEDLATEC nói chung có thể yên tâm hoàn toàn về độ chính xác của kết quả. Nếu bạn có nhu cầu chăm sóc sức khỏe một cách toàn diện nhất, hãy liên hệ với chúng tôi qua hotline 1900 565656 để đặt lịch khám ngay nhé!