Giá trị của các xét nghiệm marker ung thư

Ung thư là một trong những nguyên nhân gây tử vong hàng đầu thế giới. Tuy nhiên, thông qua tầm soát định kỳ bằng các xét nghiệm marker ung thư có vai trò rất quan trọng trong việc điều trị, giúp giảm số lượng người tử vong do ung thư.

1. Marker ung thư là gì?

Marker ung thư có vai trò quan trọng trong sàng lọc, chẩn đoán và tiên lượng bệnh.

Marker ung thư hay các chất chỉ điểm khối u của một cơ thể là những phân tử xuất hiện và thay đổi nồng độ trong cơ thể sống, có liên quan một cách chắc chắn tới sự phát triển các khối u ác tính của cơ thể đó.

2. Có những loại marker ung thư nào?

Phần lớn các dấu ấn sinh học khối u là protein hoặc các peptide, do đó chúng có thể được đo lường được bằng các phương pháp miễn dịch như: Hóa phát quang, điện hóa phát quang, ELISA, phương pháp miễn dịch huỳnh quang hoặc các phương pháp khác tùy thuộc vào bản chất của điểm đánh dấu và mẫu bệnh phẩm.

Một số marker ung thư có nguồn gốc khác như enzyme, DNA, mô bệnh học,…

3. Ứng dụng các marker ung thư trong lâm sàng

Có nhiều dấu ấn sinh học được thực hiện trên hệ thống máy móc hiện đại. 

3.1. Sàng lọc ung thư

• Sàng lọc khối u cho cộng đồng được dựa vào các điểm khối u ban đầu, tuy nhiên dựa vào tính chất độ nhạy và độ đặc hiệu, vì vậy sàng lọc cộng đồng không được áp dụng.
• Sàng lọc khối u được áp dụng cho các loại marker tương đối đặc hiệu cho cơ quan đích như: marker PSA chỉ được sản xuất ở tuyến tiền liệt, Pepsinogen chỉ được bài tiết ở dạ dày.

3.2. Ứng dụng chẩn đoán

• Thông thường ứng dụng này ít được sử dụng, vì thiếu độ đặc hiệu và độ nhạy. Kết quả âm tính giả thường không có giá trị phủ định.
• Những chất chỉ điểm khối u được sử dụng để chẩn đoán ban đầu gồm:

+ βhCG trong ung thư nguyên bào nuôi;

+ αFP trong ung thư gan, ung thư tế bào mầm;

+ Calcitonin trong ung thư tuyến giáp thể tủy.

• PSA tăng cao trong bệnh u tuyến tiền liệt, Thyroglobulin tăng cao trong ung thư tuyến giáp, sau phẫu thuật cắt tuyến giáp nếu thyroglobulin tăng trở lại chứng tỏ bệnh tiến triển.

3.3. Xác định giai đoạn

Một vài chất chỉ điểm khối u có nồng độ liên quan đến giai đoạn bệnh (số lượng tế bào u nguyên phát và di căn ). Ví dụ: CEA trong ung thư đại trực tràng…

3.4.  Tiên lượng

- Một số chất chỉ điểm khối u có giá trị tiên lượng, tức độ tập trung cao chất chỉ điểm khối u có giá trị tiên lượng xấu. Đo giá trị trước và sau điều trị sẽ có thể biết tiên lượng của bệnh. Ví dụ: Marker CEA, β2- Microglobulin, CA 15-5

3.5. Kiểm tra điều trị và theo dõi

-  Đó là chỉ định quan trọng nhất của chất chỉ điểm khối u, là cách kiểm tra hiệu quả nhất các kết quả điều trị bằng phẫu thuật, tia xạ, hoá chất,…

- Các chỉ điểm khối u trở về mức bình thường, chứng tỏ đã lấy đi hết hoặc thoái lui toàn bộ khối u.

- Tồn tại dai dẳng ở mức bệnh lý hoặc tăng lên sau thời gian ngắn giảm, chứng tỏ bệnh vẫn còn tồn tại hoặc có di căn.

- Tăng trở lại sau khi đã ổn định ở mức bình thường (ví dụ sau phẫu thuật), chứng tỏ bệnh tái phát.

4. Nguyên tắc sử dụng các marker ung thư

- Nên kết hợp nhiều marker để làm tăng độ nhạy và độ đặc hiệu của các chẩn đoán.

- Tuy nhiên, có nhiều yếu tố gây nhiễu trong chẩn đoán như:

+ Sự thay đổi cấu trúc hoặc chuyển hóa mô (lành tính), ví dụ: PSA tăng trong viêm tiền liệt tuyến hoặc phì đại tiền liệt tuyến lành tính; CEA tăng trong viêm loét đại tràng; CA 19-9 tăng trong bệnh gan, mật hoặc do kích ứng của các loại thuốc như CA 72-4.

+ Tổn thương mô lành tính có thể tạo ra và làm tăng nồng độ marker trong huyết thanh, ví dụ: CEA tăng ở người hút thuốc lá do khói thuốc lá kích thích niêm mạc phế quản sản xuất CEA; CA 125 tăng trong tràn dịch các màng.

- Theo dõi động học: Khi kết quả nồng độ marker ung thư nào đó tăng lên trong huyết thanh, nhưng khó có thể kết luận thì nên xét nghiệm lại 2-3 lần và khoảng cách giữa các lần là 2-3 tuần (vượt quá thời gian bán hủy của hầu hết các loại marker). Nếu nồng độ các marker tăng trên giới hạn bình thường và tăng liên tục ở các lần xét nghiệm tiếp theo (trên 25%) thì có thể nghĩ đến có khối u ác tính và chúng phản ánh sự phát triển của khối ung thư. Ngược lại, nếu nồng độ của các marker không thay đổi hoặc có xu hướng giảm đi, có thể kết luận không có khối u ác tính.

5. MEDLATEC – Địa chỉ thực hiện chính xác marker ung thư tại Hà Nội

Trung tâm Xét nghiệm, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC là nơi hội tụ đội ngũ chuyên gia đầu ngành các lĩnh vực như: PGS. TS Phạm Thiện Ngọc - Chuyên gia Hóa Sinh, Trưởng Bộ môn Hóa sinh Đại học Y Hà Nội; PGS. TS Phan Thị Hoan - Giảng viên chính, Phó Trưởng bộ môn Y sinh học - Di truyền Trường Đại học Y Hà Nội; PGS. TS Bạch Khánh Hòa - Chuyên khoa Huyết học, nguyên Trưởng Khoa Xét nghiệm sàng lọc, Viện Huyết học và Truyền máu Trung ương, PGS.TS Tạ Văn Tờ - Chuyên khoa Giải phẫu bệnh,…

Hệ thống xét nghiệm tự động hoàn toàn tại MEDLATEC thực hiện hàng trăm loại marker ung thư. 

Về trang thiết bị, MEDLATEC là một trong những đơn vị y tế ngoài công lập đi đầu cập máy móc xét nghiệm hiện đại hàng đầu trên thế giới, đặc biệt phải kể đến hệ thống Automation, máy Cobas 8100 (Thụy Sĩ), …

Với hệ thống máy tự động hoàn toàn, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC thực hiện đầy đủ hàng nghìn loại xét nghiệm từ cơ bản đến chuyên sâu thuộc các chuyên khoa Huyết học, Hóa sinh, Sinh học phân tử,… Đặc biệt, Bệnh viện MEDLATEC là địa chỉ uy tín thực hiện hàng trăm  marker ung thư như Ung thư đầu và cổ (SCC, CEA, TPA), ung thư vòm họng (CEA, CA 19-9, CA 125, SCC), ung thư vú (CA 13-5, CEA, CYFRA 21-1), ung thư gan (AFP, AFP-L3, CEA),... Ngoài ra, bệnh viện có các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh hiện đại hỗ trợ chẩn đoán, theo dõi và phát hiện sớm khối u như chụp cắt lớp vi tính (CT-Scanner), chụp cộng hưởng từ (MRI),…

Thực hiện phương châm "Dịch vụ tốt, Công nghệ cao", Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC không ngừng nỗ lực để phục vụ tốt nhất nhu cầu của khách hàng với thời gian làm việc tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày lễ, tết.

Mọi thông tin chi tiết, Quý vị vui lòng liên hệ:

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC

Địa chỉ:

Cơ sở 1: 42 Nghĩa Dũng, Ba Đình, Hà Nội.

Cơ sở 2: 99 Trích Sài, Tây Hồ, Hà Nội.

Cơ sở 3: 5 Khuất Duy Tiến, Thanh Xuân, Hà Nội.

Tổng đài: 1900 56 56 56.

Website: www.medlatec.vn * Email: [email protected].