Các xét nghiệm viêm gan B phổ biến nhất hiện nay

Để điều trị hiệu quả thì việc chẩn đoán viêm gan B rất quan trọng, chủ yếu dựa trên các xét nghiệm cận lâm sàng phát hiện kháng nguyên virus. Vậy có các xét nghiệm viêm gan B nào, ý nghĩa của chúng trong chẩn đoán và đánh giá bệnh ra sao?

1. Dấu hiệu tồn tại virus viêm gan B trong cơ thể

Viêm gan B do virus HBV gây ra, ở người bệnh sẽ tồn tại các dấu hiệu liên quan đến virus này bao gồm:

• Kháng nguyên: Chất nằm trong hoặc nằm trên virus, có thể phát hiện kháng thể HBV ở người bệnh viêm gan B.

• Kháng thể: Là chất mà hệ miễn dịch tạo ra để chống lại virus gây bệnh, cũng có mặt ở người bệnh viêm gan B hoặc từng mắc bệnh. Cơ thể tạo ra nhiều hơn 1 loại kháng thể chống lại viêm gan B.

• AND virus: Xét nghiệm định lượng ADN là xét nghiệm chính xác nhất tiết lộ thông tin về số lượng virus viêm gan B trong cơ thể, từ đó xác định được mức độ nghiêm trọng và khả năng lây nhiễm bệnh.

Viêm gan B do virus HBV có khả năng lây nhiễm

Cụ thể hiện nay, trong y học sử dụng các xét nghiệm viêm gan B sau để phát hiện và chẩn đoán bệnh.

2. Xét nghiệm sàng lọc viêm gan B

Trong các xét nghiệm viêm gan B thì xét nghiệm xét nghiệm kháng thể kháng HBV (Anti HBs) được chỉ định khi muốn biết nhanh chóng một người có bị viêm gan B hay không. Đây là loại kháng nguyên đặc hiệu có mặt ở bề mặt virus HBV. 

Người bệnh không bị viêm gan B khi kết quả âm tính. Tuy nhiên vẫn có khả năng người bệnh bị phơi nhiễm viêm gan B, để chắc chắn hơn thì có thể làm thêm xét nghiệm Anti-HBc.

Xét nghiệm sàng lọc HBsAg cho biết một người có bị viêm gan B hay không

Nếu kết quả xét nghiệm HBsAg là dương tính, điều này nghĩa là bạn đang nhiễm virus gây bệnh này. Kết quả xét nghiệm không tiết lộ thông tin về giai đoạn, mức độ bệnh.

3. Xét nghiệm miễn dịch viêm gan B

Để biết cơ thể có miễn dịch chống lại virus viêm gan B hay không, bạn nên thực hiện xét nghiệm kháng thể kháng HBV (Anti HBs) hay còn gọi là xét nghiệm HbsAb. Đây là loại kháng thể cơ thể tạo ra để chống lại kháng nguyên HBsAg, có thể do nhiễm bệnh tự nhiên hoặc nhờ tiêm phòng vắc xin. 

Nếu xét nghiệm HbsAb cho kết quả dương tính, nghĩa là cơ thể bạn đang có kháng thể đặc hiệu, có khả năng phòng ngừa bệnh tốt dù tiếp xúc với tác nhân gây bệnh. Ngược lại kết quả HbsAb âm tính nghĩa là cơ thể đang không được bảo vệ tốt trước nguy cơ mắc bệnh.

Xét nghiệm miễn dịch viêm gan B thường thực hiện để xem xét một người có cần tiêm phòng vắc xin không, nhất là khi đến vùng dịch hoặc đối tượng nguy cơ cao. 

4. Xét nghiệm chẩn đoán viêm gan B

Sau xét nghiệm lâm sàng phát hiện người bệnh đã nhiễm virus viêm gan B, để đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh và nguy cơ lây nhiễm, người bệnh cần thực hiện một vài xét nghiệm chuyên sâu hơn. 

Chức năng gan, mật có thể bị ảnh hưởng do virus viêm gan B

4.1. Xét nghiệm đánh giá chức năng gan mật

Virus viêm gan B hoạt động gây nhiều ảnh hưởng đến chức năng gan, mật nên cần xét nghiệm để đánh giá nguy cơ này. Nếu phát hiện có tổn thương, rối loạn gan mật liên quan, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị khắc phục tránh bệnh tiến triển nặng hơn.

Có nhiều xét nghiệm có thể đánh giá chức năng gan mật ở người bệnh viêm gan B bao gồm: Xét nghiệm men gan AST, ALT, GGT, ALP, xét nghiệm chỉ số mật Bilirubin TP, TT, GT,… 

4.2. Xét nghiệm kháng nguyên HBeAg

Đây là một loại kháng nguyên vỏ capsid chủng virus viêm gan B, định lượng kháng nguyên này giúp đánh giá sự nhân bản và sao chép của virus thể hiện mức độ lây lan và phát triển của virus. Có các trường hợp như sau:

• Dương tính: virus đang hoạt động và nhân lên nhanh chóng.

• Âm tính: virus đang không hoạt động.

4.3. Xét nghiệm kháng thể Anti-HBe

Sự hình thành kháng thể cho thấy hệ miễn dịch đang hoạt động chống lại virus gây bệnh có tốt hay không. Trong đó kháng thể Anti-HBe được hệ miễn dịch tạo ra chống lại HBeAg. Xét nghiệm này được thực hiện để đánh giá hiệu quả điều trị và đáp ứng của cơ thể, từ đó xem xét tiếp tục điều trị hay không cũng như chọn phương pháp điều trị nào.

Xét nghiệm Anti-HBe cho thấy khả năng miễn dịch của cơ thể với virus viêm gan B

Nếu kết quả xét nghiệm Anti-HBe dương tính, người bệnh đã có một phần miễn dịch. Nếu kết quả âm tính, hệ miễn dịch vẫn chưa có đáp ứng đối với virus gây bệnh.

4.4. Xét nghiệm DNA HBV

Xét nghiệm này giữ vai trò quan trọng trong việc đánh giá mức độ nghiêm trọng của bệnh viêm gan B do tiết lộ hàm lượng virus có mặt trong máu và gây hại đến gan. Kết quả định lượng DNA HBV càng cao thì virus càng nhiều, nguy cơ gây tổn thương gan càng lớn và nghiêm trọng hơn. Nếu virus viêm gan B số lượng lớn, bệnh nhân cần được theo dõi phòng ngừa tổn thương gan và điều trị hỗ trợ gan mật.

4.5. Xét nghiệm kháng thể Anti-HBc IgM

Kháng thể chống lại lõi nhân virus viêm gan B này hình thành ở giai đoạn viêm gan B cấp tính hoặc giai đoạn cấp của viêm gan B mạn tính. Kết quả xét nghiệm này cần kết hợp với xét nghiệm men gan, nếu cả xét nghiệm anti HBc IgM (+), IgG (-) và có tăng men Gan, kèm theo các triệu chứng lâm sàng như vàng da, vàng mắt thì chẩn đoán bệnh nhân bị viêm gan B cấp tính. 

Xét nghiệm viêm gan B đầy đủ giúp chẩn đoán và điều trị bệnh tốt hơn

4.6. Xét nghiệm đánh giá bệnh

Virus viêm gan B không những gây bệnh ở gan mà còn ảnh hưởng tới nhiều cơ quan khác, vì thế bệnh nhân cũng cần đánh giá nguy cơ ảnh hưởng bằng các xét nghiệm hỗ trợ như:

• Xét nghiệm công thức máu.

• Xét nghiệm chức năng thận.

• Xét nghiệm đông máu INR.

• Xét nghiệm dấu ấn sinh học ung thư gan.

• Xét nghiệm đồng nhiễm viêm gan A, viêm gan C, HIV, viêm gan D,… Những người mắc viêm gan B đồng nhiễm thường không đáp ứng điều trị tốt với điều trị thông thường.

Nhờ các xét nghiệm viêm gan B này, bác sĩ có thể chẩn đoán chính xác nguy cơ mắc bệnh, giai đoạn bệnh và những ảnh hưởng mà virus gây ra. Từ đó bệnh nhân sẽ được điều trị, phòng ngừa và theo dõi điều trị bệnh tốt hơn.