Các loại xét nghiệm viêm gan B phổ biến nhất hiện nay

Viêm gan B thời kỳ ủ bệnh thường không có dấu hiệu gì bởi virus cần thời gian để nhân lên trước khi gây tổn hại nặng đến gan. Xét nghiệm viêm gan B giúp phát hiện sớm ngay từ giai đoạn virus chưa gây bệnh, giúp giảm tổn thương gan cũng như điều trị bệnh đơn giản, nhanh chóng hơn.

1. Tìm hiểu các loại xét nghiệm viêm gan B hiện nay

Xét nghiệm viêm gan B dựa trên định lượng các marker viêm gan B bao gồm: HBsAg, HbeAg, Anti-HBs, Anti-HBe, Anti-HBc và Inti-HBc IgM.

 Có nhiều loại xét nghiệm viêm gan B

1.1. Xét nghiệm Marker HBsAg

Xét nghiệm này có vai trò chẩn đoán chính xác viêm gan B. Đây là kháng nguyên bề mặt của virus viêm gan B. Kết quả dương tính nghĩa là bạn đang mắc viêm gan B, kết quả âm tính nghĩa là bạn không bị nhiễm virus này. 

Ngoài ra, xét nghiệm định lượng Marker HBsAg còn cho biết nồng độ kháng nguyên có trong cơ thể nhiều hay ít, phản ánh hiệu quả điều trị bệnh.

1.2. Xét nghiệm maker Anti-HBs

Anti-HBs là kháng thể chống lại HBsAg của virus viêm gan B. Kháng thể này phải trên 10 mUI/ml thì mới bảo vệ được cơ thể trước virus gây bệnh.

Khi xét nghiệm, kết quả cho thấy kháng thể này xuất hiện chứng tỏ cơ thể có miễn dịch với virus, có thể do mắc bệnh tự nhiên hoặc nhờ tiêm vắc xin.

1.3. Xét nghiệm marker HBeAg

Nếu kết quả xét nghiệm cho thấy sự xuất hiện nhiều của kháng nguyên HBeAg tức là virus viêm gan B đang nhân lên rất mạnh.

Các trường hợp HBeAg âm tính cũng cần xem xét khả năng virus bị đột biến dựa trên xét nghiệm HBV DNA.

Kháng thể Anti-HBc chống lại virus viêm gan B tồn tại suốt đời trong máu

1.4. Xét nghiệm Anti-HBc

Tuy xuất hiện muộn hơn so với các kháng thể khác nhưng Anti-HBS sẽ tồn tại suốt đời, dùng để đánh giá bệnh nhân từng bị phơi nhiễm virus viêm gan B.

1.5. Xét nghiệm Anti-HBe

Đây cũng là 1 kháng thể cơ thể tạo ra khi nhận diện và tiêu diệt virus viêm gan B. Kết quả âm tính cho thấy cơ thể chưa có miễn dịch với virus, kết quả dương tính thể hiện bệnh nhân có miễn dịch 1 phần.

1.6. Xét nghiệm Anti-HBc IgM

Kháng thể đặc biệt này được cơ thể tạo ra trong giai đoạn viêm gan B cấp tính hoặc đợt cấp của viêm gan B mạn tính. 

Có thể thấy, có rất nhiều loại xét nghiệm viêm gan B có thể đánh giá một người có miễn dịch với virus hay chưa, nếu có thì miễn dịch dạng nào và tình trạng tiến triển ra sao. Tùy vào từng bệnh nhân, bác sĩ sẽ có những chỉ định xét nghiệm phù hợp.

2. Bác sĩ giải đáp: nên thực hiện xét nghiệm viêm gan B nào?

Dựa trên mục đích kiểm tra, bác sĩ sẽ xem xét hướng dẫn bạn nên thực hiện xét nghiệm nào, có thể kết hợp nhiều xét nghiệm khác nhau để có kết quả chính xác và đầy đủ nhất.

2.1. Xét nghiệm viêm gan B để sàng lọc

Xét nghiệm HBsAg là đơn giản và hiệu quả nhất để giúp phát hiện xem một người đã từng nhiễm virus viêm gan B hay chưa. Kết quả xét nghiệm âm tính nghĩa là bệnh nhân không mắc viêm gan B, ngược lại kết quả dương tính thì cần làm xét nghiệm bổ sung để chẩn đoán chính xác.

Xét nghiệm HBsAg có vai trò sàng lọc bệnh

Nếu biết bệnh nhân đã từng nhiễm virus viêm gan B hay chưa, hiện tại đang ở giai đoạn nào của bệnh thì nên làm thêm xét nghiệm Anti-HBc. 

2.2. Xét nghiệm viêm gan B để kiểm tra miễn dịch

Miễn dịch với virus viêm gan B có thể do nhiễm bệnh tự nhiên hoặc tiêm phòng vắc xin. Nếu cơ thể có đủ lượng kháng thể này thì có khả năng chống lại tác nhân nếu lây nhiễm, không bị nguy cơ khởi phát bệnh.

Xét nghiệm Anti-HBs sẽ cho biết tình trạng miễn dịch này:

• Nếu kết quả Anti-HBs dương tính thì bệnh nhân có miễn dịch với virus viêm gan B và đủ điều kiện bảo vệ, không cần tiêm vắc xin bổ sung.

• Nếu kết quả Anti-HBs âm tính, cơ thể chưa có miễn dịch với bệnh và cần tiêm vắc xin để tạo miễn dịch.

3. Xét nghiệm đánh giá tình trạng bệnh

Nếu xét nghiệm HBsAg dương tính, nghĩa là chẩn đoán bạn mắc viêm gan B thì cần thực hiện các xét nghiệm đánh giá chức năng gan và tình trạng bệnh bao gồm:

3.1. Xét nghiệm ADN HBV

Định lượng vật chất di truyền của virus viêm gan B trong máu người bệnh cho thấy số lượng virus trong cơ thể là nhiều hay ít. Từ đó đánh giá được tình trạng tiến triển bệnh và điều trị kiểm soát phù hợp.

 Virus viêm gan B có thể làm suy giảm chức năng gan

3.2. Làm các xét nghiệm giúp đánh giá chức năng gan

Bao gồm các xét nghiệm huyết học, sinh hóa nhằm kiểm tra tác động của virus viêm gan B đến chức năng gan. Nếu có dấu hiệu tổn thương, suy giảm chức năng gan cần thực hiện điều trị can thiệp sớm, tránh tiến triển đến xơ gan, viêm gan hay ung thư gan.

3.3. Xét nghiệm theo dõi điều trị

Để theo dõi điều trị và đánh giá mức độ hồi phục bệnh viêm gan B, hai xét nghiệm Anti-HBe và HBeAg thường được chỉ định kết hợp để xác định 4 khả năng sau:

Trường hợp 1: Anti-HBe âm tính và HBeAg dương tính, cho thấy virus đang nhân bản nhanh chóng, bệnh tiến triển và lây lan mạnh.

Trường hợp 2: Anti-HBe dương tính và HBeAg âm tính, cho thấy virus đang ngừng lan rộng, khả năng lây lan giảm và có miễn dịch một phần. Cần kiểm tra nguy cơ đột biến kháng thuốc.

Trường hợp 3: Anti-HBe dương tính và HBeAg dương tính, cho thấy lượng kháng thể và kháng nguyên cân bằng hoặc do phức hợp miễn dịch. Những trường hợp này cần theo dõi thêm để đánh giá xu hướng bệnh đang tiến triển nặng lên hay hồi phục dần.

Trường hợp 4: Anti-HBe âm tính và HBeAg âm tính, cho thấy bệnh ở giai đoạn cửa sổ của quá trình chuyển đảo huyết thanh hoặc do biến thể Pre-C. 

Viêm gan B cấp tính và mạn tính cần điều trị khác nhau

3.4. Xét nghiệm xác định viêm gan B mãn tính và cấp tính

Cặp xét nghiệm anti-HBc và Anti-Hbc IgM được dùng để xác định bệnh nhân mắc viêm gan B cấp tính hay mãn tính. 

Những kết quả xét nghiệm này có vai trò rất quan trọng để định hướng điều trị, tiên lượng bệnh cũng như theo dõi hiệu quả trong quá trình điều trị bệnh. Vì thế hãy thực hiện nghiêm túc và tuân thủ hướng dẫn các xét nghiệm viêm gan B để kết quả chính xác, khách quan, phản ánh đúng tình trạng bệnh nhất.