Bác sĩ hướng dẫn sơ cứu gãy xương với từng trường hợp cụ thể

Gãy xương là tình trạng nguy hiểm khi lực tác động lớn gây nứt vỡ cấu trúc xương, có thể gặp khi tai nạn giao thông, lao động, thể thao hay sinh hoạt ngày thường. Sơ cứu gãy xương cần thực hiện đúng và sớm, tránh tổn thương nặng cho thần kinh, mạch máu và các mô xơ xung quanh. Mỗi dạng gãy xương cần sơ cứu khác nhau để hạn chế tổn thương nặng hơn cũng như duy trì trước khi đưa bệnh nhân đi cấp cứu.

1. Sơ cứu nghi ngờ chấn thương cột sống cổ

Đa phần các chấn thương cột sống cổ gặp do tai nạn giao thông hoặc tai nạn lao động, nếu không sơ cứu đúng cách có thể nguy hiểm đến tính mạng hoặc để lại di chứng nặng nề cho sức khỏe. Theo thống kê, có đến 70% trường hợp tai nạn giao thông bị chấn thương cột sống và cổ với các mức độ khác nhau, trong đó gãy xương là mức độ tổn thương nặng.

Gãy xương là chấn thương nguy hiểm khá thường gặp

Các bước sơ cứu chấn thương cột sống cổ như sau:

• Hướng dẫn bệnh nhân nằm im, không cố vận động, dùng sức đỡ đầu và cổ nạn nhân cố định để tránh chấn thương nặng hơn.

• Gọi đến trung tâm cấp cứu 115 hoặc cơ sở y tế gần nhất, cần có người có chuyên môn để thực hiện các sơ cứu hay di chuyển người bệnh.

• Giải phóng người bệnh khỏi các vật cản như mũ, xe, đồng thời nới rộng cổ áo, lót vòng đệm cổ trong thời gian chờ xe cứu thương.

• Nhẹ nhàng đặt nạn nhân nằm ngửa, tay chân duỗi thẳng, riêng vùng cổ thẳng không được gập, kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn và tình trạng sức khỏe để bác sĩ tiếp nhận, cấp cứu nhanh chóng hơn.

Gãy xương cổ là chấn thương nguy hiểm có thể gây tử vong

• Cố định cột sống cổ: Dùng 2 bao cát hoặc viên gạch chèn hai bên tai để cổ nạn nhân giữ thẳng khi nằm.

• Cầm máu với các vết thương chảy máu bằng băng ép sạch, nhất là vết thương ở đầu chảy máu, cần quấn băng quanh đầu để cầm máu. Trong quá trình này lưu ý giữ cố định đầu.

• Nếu gãy đồng thời các vùng xương khác như đùi, cẳng tay,… thì giữ cố định bằng nẹp để giảm đau.

Khi xe cứu thương đến, hãy thông tin cho y tá, bác sĩ về tình trạng chấn thương của nạn nhân, riêng nạn nhân bị gãy xương cổ cần vận chuyển bằng ô tô, đảm bảo đầu nạn nhân luôn thẳng với trục cơ thể, không vận chuyển bằng xe máy.

Không ít người khi thấy nạn nhân bị tai nạn không kiểm tra kỹ càng, gãy xương cột sống cổ nếu di chuyển bằng xe máy đi cấp cứu sẽ khiến chấn thương thêm nghiêm trọng hơn. Hậu quả có thể là tử vong, chèn ép thần kinh, gây bại liệt sau này.

2. Sơ cứu chấn thương cột sống lưng hoặc thắt lưng

Đốt sống có vai trò quan trọng với hệ xương nói riêng và cơ thể người nói chung, song cột sống con người khá mỏng manh, hoàn toàn có thể gãy, nứt, dây chằng đãi đệm bị đứt, rách,… khi có lực tác động mạnh. Gãy xương cột sống lưng là chấn thương nguy hiểm và phức tạp, thương tổn xương thường kèm theo cả thương tổn vùng thắt lưng, ổ bụng như: tổn thương niệu quản, thủng tạng rỗng, chảy máu ổ bụng, tổn thương gan, lách, bàng quang,…

Gãy xương lưng có thể gây tổn thương thần kinh

Cách sơ cứu cho nạn nhân chấn thương xương cột sống lưng như sau:

• Đặt nạn nhân nằm thẳng trên tấm ván cứng, chiều dài bằng khoảng chiều cao cơ thể. Trong quá trình di chuyển nâng nạn nhân, lưu ý không để cột sống bị gấp góc hoặc xoắn.

• Cố định người nạn nhân vào cáng bằng cách buộc thân người và cố định cột sống cổ, vận chuyển tới cơ sở y tế.

• Cầm máu bên ngoài để xử trí ban đầu cho chấn thương gãy xương cột sống, đồng thời giảm đau chống sốc, tránh biến chứng nguy hiểm như mất máu gây sốc, liệt tứ chi do xương cột sống gãy chèn ép vào tủy.

• Dùng thuốc giảm đau, thở oxy, truyền dịch tùy vào tình trạng của bệnh nhân.

Gãy xương cột sống lưng có thể nguy hiểm đến tính mạng người bệnh hoặc để lại biến chứng sau này nếu không cấp cứu sớm hoặc cấp cứu không đúng cách.

3. Sơ cứu cho nạn nhân gãy xương chân, tay

Gãy xương chân, tay không chỉ gây đau đớn mà còn nguy hiểm, đe dọa đến khả năng hoạt động sau này nên cần sơ cứu đúng cách. Sơ cứu với trường hợp này nhìn chung đơn giản hơn so với gãy xương cột sống lưng hay cổ, cụ thể như sau:

• Dùng băng vô trùng, mảnh quần áo sạch hoặc vải sạch dùng làm băng ép chặt lên vết thương để cầm máu.

• Cố định vùng xương gãy ở tay, chân bằng cách: dùng nẹp qua 2 khớp hoặc băng vải đeo trước ngực cố định.

Chườm lạnh có tác dụng giảm đau do gãy xương chân

4. Sơ cứu gãy xương khung chậu

Xương khung chậu là hệ xương tương đối vững chắc, hình dạng giống như cái chậu thắt ở giữa nhưng vẫn có thể bị gãy khi gặp chấn thương mạnh. Xương vùng chậu là vùng xương tương đối xốp, nếu gãy thường gây chảy máu nhiều, dễ gây tổn thương nội tạng, sốc và tai biến. Nếu không xử lý biến chứng tốt, bệnh nhân có thể tử vong trước khi đưa đến cơ sở y tế.

Cách sơ cứu chấn thương xương khung chậu như sau:

• Đặt nạn nhân nằm ngửa, chân duỗi thẳng, dùng chăn, gối hoặc màn mỏng kê dưới gối.

• Buộc băng bản to quanh khung chậu, băng cả xung quanh mắt cá chân, bàn chân và đầu gối.

• Giữ bệnh nhân bất thường, giảm đau, chống sốc, vận chuyển người bệnh đến cơ sở y tế bằng ván cứng để giảm tình trạng gãy xương và biến chứng.

Gãy xương chậu là chấn thương có thể gây sốc do chảy máu

Sơ cứu gãy xương không đúng cách có thể gây tình trạng tổn thương nghiêm trọng hơn, thậm chí làm giảm khả năng hồi phục và biến chứng sau này. Vì thế, dựa theo chấn thương và tình trạng người bệnh, người sơ cứu cần phán đoán hoặc vùng xương bị gãy và sơ cứu đúng cách. 

Nếu không, hãy liên hệ với cấp cứu y tế để được hỗ trợ hoặc tìm đến sự hỗ trợ từ người có chuyên môn gần nhất. Tổng đài 1900565656 của MEDLATEC luôn sẵn sàng hỗ trợ 24/7 để giải đáp mọi thắc mắc cho khách hàng.