Áp xe gan: nguyên nhân triệu chứng biến chứng và cách phòng ngừa

Áp xe gan là tình trạng tế bào gan bị tổn thương tạo thành ổ mủ do nhiễm khuẩn hoặc ký sinh trùng. Đây là bệnh lý nguy hiểm có tỉ lệ tử vong cao và nhiều biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị và kiểm soát tốt.

1. Nguyên nhân gây áp xe gan

Gan là cơ quan đảm nhận nhiều vai trò quan trọng với sức khỏe. Các chức năng mà gan đảm nhận có thể kể đến như: dự trữ năng lượng, lọc bỏ chất độc ra khỏi cơ thể, tạo mật,… Những bệnh lý về gan khá phổ biến, trong đó có áp xe gan.

Áp xe gan là tình trạng viêm gan sưng mủ do nhiễm trùng

Áp xe gan là tình trạng gan bị tổn thương, hình thành các ổ mủ. Nguyên nhân gây bệnh phổ biến là 3 nhóm sau:

• Do vi trùng, đa trùng là phổ biến hơn cả.

• Do nấm, đa số trường hợp do nấm họ Candida gây ra.

• Do ameda, phổ biến nhất là entamoeba histolytica.

Bệnh có thể do viêm gan tiến triển hoặc các bệnh lý viêm nhiễm nội tạng xung quanh không được kiểm soát tốt như: viêm ruột thừa, viêm túi mật, viêm túi thừa,… Hầu hết bệnh nhân bị áp xe gan do điều kiện vệ sinh kém, điều trị bệnh nhiễm trùng kém khiến chúng tiến triển phá hủy tế bào gan. Bệnh lý này khá phổ biến ở Việt Nam với tỉ lệ tử vong cao, nhất là các vùng sâu xa trình độ vệ sinh kém.

Áp xe gan tiến triển nhanh và nguy hiểm, người bệnh có thể bị sốt

2. Triệu chứng điển hình của áp xe gan 

Đây được đánh giá là bệnh lý nguy hiểm, tỉ lệ tử vong và biến chứng cao. Người bệnh thường có triệu chứng không rõ ràng ở giai đoạn đầu - giai đoạn vàng để điều trị. Đến khi triệu chứng xuất hiện, bệnh thường đã tiến triển nặng và lúc này, tiến triển bệnh rất nhanh, biểu hiện bệnh nặng về nguy hiểm.

Triệu chứng áp xe gan ồ ạt xuất hiện gây nguy hiểm như:

Đau tức bụng

Tình trạng đau tức tập trung chủ yếu ở vùng dưới sườn bên phải gần gan. Nếu ổ áp xe gan to cấp tính, cơn đau có thể mở rộng ra vùng thượng vị hoặc khắp bụng, đây là dấu hiệu nhận biết để định hướng điều trị cấp cứu tốt hơn.

Sốt cao, rét run

Trong giai đoạn cấp tính, người bệnh có thể sốt cao đến 39 - 40 độ C, kèm theo đau bụng.

Đau tức vùng hạ sườn phải

Áp xe khiến gan sưng to, khiến cho người bệnh bị đau tức, cảm giác nặng vùng dưới sườn bên phải. Khi kích thước gan lớn làm đẩy cơ hoành lên cao, bệnh nhân sẽ có triệu chứng khó thở kèm theo.

Áp xe gan gây sưng đau vùng bụng gần gan

Đau khi ấn kẽ sườn

Đây là kĩ thuật mà bác sĩ thường dùng để phát hiện cũng như đánh giá triệu chứng áp xe gan. Bệnh nhân khi bị sờ vào vùng gan, cơn đau tăng lên. Khi gõ thấy tiếng đục rõ, có thể sờ thấy cả mép của bờ gan do bị sưng to.

Nếu phát hiện sớm, bệnh nhân được chỉ định chọc hút mủ, theo dõi tại bệnh viện và dùng thuốc kháng sinh. Đa phần các trường hợp điều trị sớm sẽ cải thiện tích cực nhanh chóng. Tuy nhiên, điều nguy hiểm là nhiều bệnh nhân áp xe gan nguy kịch với kích thước ổ áp xe lớn nhưng triệu chứng nghèo nàn, chỉ là sốt nhẹ, đau hạ sườn phải,... dẫn đến việc phát hiện và điều trị muộn.

Siêu âm phát hiện được ổ mủ gan kích thước nhỏ hay lớn. Nếu ổ áp xe quá lớn có thể vỡ ra, gây nhiễm khuẩn huyết, tràn dịch màng tim, màng phổi, màng bụng đe dọa đến tính mạng người bệnh.

3. Biến chứng nguy hiểm của áp xe gan

Những biến chứng nguy hiểm nếu bệnh không được kiểm soát bao gồm:

Nhiễm trùng ổ bụng

Các triệu chứng lúc này bao gồm: Đau bụng dữ dội, sốt cao, cứng bụng,… Nếu không phẫu thuật cấp cứu, vệ sinh dẫn lưu ổ bụng nhanh chóng, bệnh nhân có thể bị sốc nhiễm khuẩn và tử vong.

Vỡ ống tiêu hóa

Khi áp xe vỡ ra, lan vào các ống tiêu hóa như dạ dày, đại tràng,… sẽ gây vỡ. Bệnh nhân lúc này có triệu chứng đi ngoài ra máu, nôn ra mủ, đau bụng,… Nguy hiểm hơn ổ áp xe vỡ vào cơ thành bụng gây áp xe cơ thành bụng, gây rò rỉ mủ.

Nhiễm trùng màng tim

Ổ áp xe nếu ở bên trái do quá lớn và bị vỡ ra, dịch mủ có thể lan vào màng tim. Viêm màng tim thứ phát tiến triển rất nhanh, người bệnh có triệu chứng khó thở, da tím tái, tiếng tim yếu, vã mồ hôi,… Cấp cứu không kịp thời có thể khiến người bệnh tử vong do ép tim cấp.

Như vậy, áp xe gan là bệnh lý tiến triển âm thầm, nguy hiểm, các biến chứng bệnh gây ra nếu không cấp cứu can thiệp sớm sẽ khiến người bệnh tử vong. 

4. Có thể phòng ngừa áp xe gan hay không?

Áp xe ở gan do nhiễm trùng gây ra, vì thế phòng ngừa nhiễm trùng bằng các phương pháp sau sẽ giúp bạn bảo vệ cơ thể tốt hơn khỏi căn bệnh này.

Ăn chín uống sôi

Nên hạn chế các loại thức ăn tái, chín không đảm bảo vệ sinh như: rau sống chưa được rửa sạch, giá đỗ sống, tiết canh, gỏi sống, nem chạo,… Không nên uống nước chưa đun sôi, nước không đảm bảo như: nước suối, nước ao, nước lã, nước trữ trong bể, chum, vại,…

Ăn uống đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm

Chế biến kém vệ sinh có thể khiến chúng ta vô tình nạp vào cơ thể cả các vi khuẩn, nấm nguy hiểm. Vì thế hãy đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm bằng cách: chế biến thức ăn sạch sẽ, không uống nước không đảm bảo vệ sinh, không dùng phân tươi bón rau màu, vệ sinh tay sạch sẽ trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh,…

Vệ sinh an toàn thực phẩm là cách phòng ngừa áp xe gan hiệu quả

Điều trị nhiễm khuẩn triệt để

Nhiễm khuẩn ở các cơ quan khác hoàn toàn có thể tiến triển và lan đến gan gây áp xe nếu không điều trị triệt để. 

Đi khám sớm khi có dấu hiệu bệnh

Nếu gặp các dấu hiệu bệnh nghi ngờ của áp xe gan, hãy sớm đến bệnh viện thăm khám để tìm hiểu nguyên nhân và điều trị kịp thời.

Trên đây MEDLATEC đã cung cấp đến bạn đọc những thông tin y học cơ bản về bệnh áp xe gan. Hi vọng sẽ giúp bạn đọc nhận thức đúng và chủ động phòng ngừa bệnh cho bản thân và những người xung quanh tốt hơn.