Ý nghĩa xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin trong bệnh ung thư và suy thận

Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin (B2M) là một xét nghiệm đóng vai trò rất quan trọng trong việc chẩn đoán các bệnh ung thư như: đa u tủy xương, bệnh bạch cầu, lympho, u hạch và chẩn đoán các bệnh rối loạn chức năng thận.

1. Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin là gì?

Beta 2 - Microglobulin (B2M) là một protein có trên bề mặt của gần như tất cả các tế bào trong cơ thể. Nó hiện diện trong hầu hết các dịch trong cơ thể và máu.

Beta 2 - Microglobulin được hầu hết các tế bào sản xuất hàng ngày trong đó tế bào Lympho nơi tổng hợp B2M nhiều nhất. B2M liên tục được giải phóng vào máu. Nồng độ tăng B2M trong máu có liên quan đến việc tăng tế bào ở một số bệnh lý tăng tế bào ác tính, nhất là bệnh liên quan đến dòng tế bào Lymphocyte B. Nồng độ B2M tăng trong nước tiểu thường gặp ở bệnh nhân mắc các bệnh lý về thận như: suy thận, bệnh ống thận, thoái hóa thận dạng bột.

Hình 1: Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin

Bình thường B2M ở dạng tự do, là một chất không có hoạt tính sinh học, khi nồng độ B2M tăng các phân tử này kết hợp với nhau tạo thành chuỗi protein dài lắng đọng ở các tạng và các khớp. Sự lắng đọng này gây ra các trạng thái viêm ở tổ chức bị lắng đọng và làm rối loạn chức năng các cơ quan.

2. Ý nghĩa lâm sàng của Beta 2 - Microglobulin

Việc tăng nồng độ B2M trong máu có thể do một trong hai nguyên nhân chính là tăng sản xuất và giảm chức năng lọc ở cầu thận nên chỉ số xét nghiệm B2M có 2 ý nghĩa chính:

2.1. Trong chẩn đoán bệnh thận và biến chứng bệnh thận

Do trọng lượng phân tử thấp nên nó nhanh chóng được lọc qua tiểu cầu thận và được tái hấp thu gần như hoàn toàn ở ống lượn gần vậy nên khi chức năng lọc ở cầu thận giảm đồng nghĩa với việc B2M sẽ ứ đọng trong máu.

Nồng độ B2M trong máu tăng cao trong nhiều bệnh lý như: viêm cầu thận cấp tính và mạn tính, thận đa nang, tổn thương thận do tăng huyết áp, bệnh thận do đái tháo đường. Nồng độ này tăng trong máu có liên quan đến giảm khả năng lọc ở cầu thận.

Bài tiết B2M qua nước tiểu tăng khi ống thận bị tổn thương như: hoại tử ống thận cấp, phản ứng thải ghép sau ghép thận, viêm khe thận, hoại tử ống thận do ngộ độc thuốc, nhiễm khuẩn niệu, bệnh thận tắc nghẽn,...

Ở những người bệnh bị suy thận khi nồng độ B2M trong máu tăng thì nồng độ Creatinin cũng tăng. Tuy nhiên mức độ tăng của creatinin không phản ứng trung thực mức độ giảm chức năng lọc ở cầu thận ở giai đoạn muộn vì khi đó có hiện tượng tăng bài tiết ở ống thận. Trong khi B2M được lọc và tái hấp thu gần như hoàn toàn ở ống thận (99.9%) nên nó đánh giá sự thay đổi chức năng thận sớm hơn.Ở những người bệnh chạy thận nhân tạo lâu năm sự lắng đọng B2M cũng gây ra các biến chứng ở hệ xương khớp, tim mạch, suy dinh dưỡng gây nguy hiểm nhất là ở những người bệnh cao tuổi.

Ở người bệnh ghép thận sự tăng nồng độ B2M cũng chỉ ra nguy cơ một sự thải ghép sớm.

Hình 2: Lọc máu ở người bệnh bị suy thận

2.2. Dấu ấn chỉ điểm ung thư

Nồng độ B2M tăng trong một bệnh ung thư như đa u tủy xương, bệnh bạch cầu lympho mạn, u hạch ác tính.

Một xét nghiệm B2M trong dịch não tủy (CFS) tăng cho thấy bệnh ung thư tế bào máu có thể đã ảnh hưởng đến não và tủy xương.

Xét nghiệm B2M trong những người bệnh đã được chẩn đoán xác định mắc đa u tủy xương còn có ý nghĩa tiên lượng bệnh.

Ngoài ra xét nghiệm còn được dùng để theo dõi sự đáp ứng điều trị:

• Nếu B2M đang tăng lên có thể ung thư đang lan rộng và/hoặc phương pháp điều trị không hiệu quả.

• Nếu B2M đang giảm điều này có nghĩa là phương pháp điều trị đang có hiệu quả.

• Nếu B2M ổn định không thay đổi có nghĩa là bệnh đang trong giai đoạn ổn định.

• Nếu B2M đã giảm nhưng sau một thời gian lại tăng lên thì có thể bệnh ung thư đang tái phát sau điều trị.

Hình 3: Tế bào máu trong bệnh đa u tủy xương

2.3. Các tổn thương khác

• Tổn thương cơ, xương, khớp: biến chứng này thường gặp ở những người bệnh lọc máu lâu năm do sự lắng đọng B2M trong các khớp gây ra các biểu hiện: đau, cứng cơ, có dịch trong khớp, đau vai, rãnh cổ tay. Đối với những người lọc máu trên 20 năm còn xuất hiện hội chứng ống cổ tay. Những tổn thương này thường gặp ở những người già. Những đau đớn này làm ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống hàng ngày.

• Tổn thương tim mạch: việc lắng đọng nhiều B2M trong máu có thể gây ra bệnh suy tim ứ huyết.

• Tổn thương thần kinh: sự lắng đọng B2M gây ra các biểu hiện rối loạn cảm giác chủ quan với các triệu chứng đầu tiên như tê cóng, rần rần, rát bỏng, châm chích, cân đối hai bên. Trong thời gian tiến triển rối loạn cảm giác lan rộng từ 2 chị dưới dần lên giữa cơ thể và 2 chi trên cuối cùng lên tới đỉnh đầu. Rối loạn vận động xuất hiện sau rối loạn cảm giác.

• Tổn thương ống tiêu hóa: B2M lắng đọng có thể gây tổn thương ống tiêu hóa với các biểu hiện như giảm nhu động ruột, giả tắc ruột, tiêu chảy, xuất huyết, gan to,...

• Viêm các khớp, biến đổi về gia - móng, giả phì đại cơ cũng là những biểu hiện khác của sự lắng đọng B2M.

3. Những đối tượng nào cần phải thực hiện xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin

Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin được thực hiện trên mẫu bệnh phẩm là máu, nước tiểu hoặc dịch não tủy tùy từng trường hợp mà bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện trên loại mẫu bệnh phẩm nào.

Bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh tiến hành làm xét nghiệm khi:

• Một người bệnh có các dấu hiệu liên quan đến rối loạn chức năng thận, và bác sĩ muốn xác định rối loạn đó xảy ra ở ống thận hay  cầu thận.

• Beta 2 - Microglobulin nước tiểu để theo dõi tình trạng thải ghép ở người bệnh đã ghép thận .

• Nó còn dùng để giám sát những người bị phơi nhiễm với thủy ngân hoặc cadmium. Ngoài ra còn được thực hiện trên những người bệnh chạy thận trên 5 năm để kiểm tra sự lắng đọng B2M ở những người bị suy thận.

• Đối với người bệnh đã được chẩn đoán mắc đa u tủy xương, bác sĩ yêu cầu thực hiện xét nghiệm B2M để chỉ ra mức độ nghiêm trọng của bệnh, tiên lượng bệnh, theo dõi sự đáp ứng điều trị.

• Xét nghiệm Beta 2 - Microglobulin dịch não tủy dùng để hỗ trợ chẩn đoán bệnh u hạch và để đánh giá ảnh hưởng của bệnh lên hệ thần kinh trung ương và trong tủy.

4. Kết quả Beta 2 - Microglobulin như thế nào là bình thường?

Giá trị bình thường

• Trong máu: 0,8 - 2,2 mg/l.

• Trong nước tiểu: < 350 µg/l.

Lưu ý rằng khoảng giá trị bình thường ở mỗi phòng xét nghiệm khác nhau do sử dụng các bộ hóa chất khác nhau. Khoảng tham chiếu trên áp dụng cho phòng xét nghiệm của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC.

Hiện nay Trung tâm xét nghiệm của Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC đang triển khai xét nghiệm B2M trong máu và nước tiểu. Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC với đội ngũ bác sĩ, chuyên gia đầu ngành sẽ giúp bạn tư vấn và đưa ra những phác đồ điều trị thích hợp nhất để chăm sóc sức khỏe cho bạn một cách toàn diện nhất.

Hãy gọi đến tổng đài 1900 565656 để đặt lịch khám và tư vấn nhanh nhất.