Xuất huyết dưới mắt: dấu hiệu nhận biết và cách xử lý

Hầu hết bệnh nhân xuất huyết dưới mắt phát hiện bệnh khi đột nhiên toàn bộ lòng trắng hoặc một phần bị nhuộm đỏ màu máu. Mặc dù máu không chảy trực tiếp song xuất huyết dưới mắt ảnh hưởng rất lớn đến thị lực cũng như sức khỏe của đôi mắt. Đa phần bệnh sẽ tự khỏi và triệu chứng biến mất sau một vài tuần, sau cần theo dõi và đi khám sớm nếu bệnh nặng không có dấu hiệu cải thiện.

1. Xuất huyết dưới mắt nhận biết thế nào?

Xuất huyết dưới mắt hay còn gọi là xuất huyết dưới kết mạc, xảy ra khi một hoặc một vài mạch máu nhỏ ngay dưới lòng trắng bị vỡ ra. Từ đây máu cũng chảy ra giữa lớp kết mạc và củng mạc và thường nhuốm đỏ một phần hoặc hoàn toàn lòng trắng của mắt. Một số trường hợp mạch máu nhỏ dưới mắt bị vỡ do viêm nhiễm, bằng mắt thường có thể quan sát được những mạch máu viêm này trong khi bình thường không thể quan sát.

 Xuất huyết dưới mắt xảy ra do vỡ mạch máu nhỏ dưới mắt

Kết mạc chỉ bao phủ một phần tròng trắng của mắt nên xuất huyết dưới mắt này không ảnh hưởng đến trung tâm mắt cũng là phần tiếp nhận hình ảnh, còn gọi là giác mạc. Máu chảy ở dưới kết mạc thường không chảy ra khỏi kết mạc để tạo thành đường hay dòng máu cũng không nhỏ giọt ra ngoài, thay vào đó các tế bào máu len vào khoảng giữa kết mạc và củng mạc. Kết quả là nhìn bằng mắt thường thấy giác mạc hay phần lòng trắng loang lổ vết đỏ máu giống như vết dầu loang.

Lượng máu chảy do xuất huyết dưới kết mạc thường rất nhỏ, tối đa 2ml nên không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Ngay khi mạch máu vỡ, màu đỏ do máu loang ra sẽ rõ ràng nhất. Dần dần trong khoảng 24 giờ, vùng xuất huyết sẽ được hấp thu từ từ nên dần thu nhỏ và giảm màu sắc. Thay vào đó là chuyển sang màu vàng cam, vàng nhạt rồi biến mất hoàn toàn, trả lại kết mạc có màu trắng hoặc hơi đục.

 Tình trạng xuất huyết dưới mắt sẽ dần cải thiện sau vài ngày

Đa phần bệnh nhân bị xuất huyết dưới kết mạc chỉ có triệu chứng quan sát được này, cảm giác đau đớn, khó chịu, ngứa, viêm,… thường không xuất hiện. Nếu mạch máu nhỏ bị viêm, người bệnh có thể có cảm giác gợn nhẹ, hơi đau nhói ở bên bị xuất huyết dưới mắt nhưng thường không nghiêm trọng.

Hầu hết các trường hợp chẩn đoán bệnh xuất huyết dưới kết mạc sẽ dựa chủ yếu vào triệu chứng lâm sàng này. Ngoài ra, để chẩn đoán phân biệt với bệnh lý khác, có thể cần đo thị lực, kiểm tra phản xạ mắt cùng đánh giá tiền sử bệnh và nguy cơ. 

2. Nguyên nhân dẫn đến xuất huyết dưới kết mạc

Nguyên nhân gây xuất huyết kết mạc rất đa dạng, có những trường hợp bệnh do đồng thời nhiều nguyên nhân hoặc không tìm được nguyên nhân chính xác. Dưới đây là những tác động ngoại lực hoặc ảnh hưởng từ bên trong có thể gây vỡ mạch máu nhỏ dưới kết mạc:

2.1. Chấn thương mắt

Những chấn thương nhẹ do vô tình va đập hoặc dùng tay, vật cứng dụi mắt cũng có thể làm vỡ mạch máu nhỏ dưới kết mạc. Đó là do hệ thống mạch máu và thần kinh dưới kết mạc khá dày đặc và vô cùng nhạy cảm, tác động càng mạnh thì số lượng mạch máu vỡ càng nhiều, tình trạng xuất huyết càng nặng.

Cần kiểm tra những tổn thương khác ngoài xuất huyết dưới mắt bởi nếu không kiểm tra kĩ, chấn thương có thể gây biến chứng ảnh hưởng đến thị lực và sức khỏe của mắt sau này.

Những chấn thương nhẹ do vô tình va đập hoặc dùng tay, vật cứng dụi mắt cũng có thể làm vỡ mạch máu nhỏ dưới kết mạc

2.2. Bệnh lý rối loạn đông máu

Đôi khi chảy máu dưới kết mạc xuất phát từ thiếu hụt yếu tố chống đông máu, khiến quá trình đông máu này bị rối loạn. Thường người bệnh sẽ bị các triệu chứng khác đi kèm với chảy máu dưới kết mạc. Sử dụng thuốc chống đông máu trong điều trị bệnh tim mạch như Warfarin, Aspirin đôi khi cũng gây tác động tương tự như ở người bị rối loạn đông máu.

2.3. Chấn thương vùng đầu mặt

Chấn thương đầu mặt có thể không trực tiếp tác động đến mắt song vẫn có thể gây xuất huyết dưới mắt do lưu thông máu bị ảnh hưởng và gián đoạn.

2.4. Bệnh tăng huyết áp

Hệ thống mạch máu dưới mắt vô cùng nhỏ và nhạy cảm, tăng huyết áp khiến áp lực máu tác động lên thành mạch lớn hơn. Đặc biệt trong những cơn tăng huyết áp cấp tính, mạch máu dưới mắt dễ bị vỡ nhất dẫn tới xuất huyết dưới kết mạc

2.5. Viêm kết mạc

Nguyên nhân gây viêm kết mạc thường gặp nhất là do Coxsackie A hoặc Enterovirus 70.

2.6. Biến chứng sau tai biến lặn sâu

Lặn càng sâu xuống đáy biển thì áp lực nước càng lớn, thường gây giảm hoặc tăng áp đột ngột của đường thở. Áp lực này cũng tác động và có thể gây vỡ mạch máu dưới kết mạc.

Lặn sâu cũng có thể gây vỡ mạch máu dưới kết mạc

2.7. Tăng áp lực hệ thống tĩnh mạch vùng đầu mặt

Tình trạng này cũng gây tăng áp lực mạch máu ở mắt, gây vỡ và chảy máu, xảy ra khi ho, hắt hơi, xì mũi, mang vác gắng sức, rặn đẻ, nôn,…

3. Cần làm gì khi bị xuất huyết dưới kết mạc?

Thực tế xuất huyết dưới kết mạc không phải là bệnh lý nguy hiểm, lượng máu chảy ít nên sẽ nhanh chóng được hấp thu và từ đó, màu đỏ ở mắt sẽ dần biến mất. Cùng với đó mạch máu nhỏ bị vỡ cũng được phục hồi dần dần.

Để bệnh không tiến triển nặng gây biến chứng, dưới đây là những lời khuyên dành cho bệnh nhân:

3.1. Không tự ý chườm nóng hoặc chườm lạnh

Nhiều người có thói quen chườm nhiệt mỗi khi có tình trạng bất thường, chảy máu, song với trường hợp xuất huyết dưới kết mạc thì không nên.

3.2. Nghỉ ngơi

Cả mắt và cơ thể đều nên được nghỉ ngơi để tránh mạch máu vỡ nhiều hơn khiến xuất huyết lan rộng.

3.3. Không day dụi mắt

Xuất huyết dưới kết mạc hầu hết không gây ngứa, chỉ trừ trường hợp do viêm hoặc nhiễm khuẩn. Dù thế nào bệnh nhân cũng không tự ý dùng tay dụi mắt, việc này có thể khiến mạch máu bị vỡ nhiều hơn và gây nhiễm khuẩn.

3.4. Tới khám bác sĩ khi có biểu hiện bất thường

Nếu xuất huyết dưới kết mạc đi kèm với dấu hiệu sau, có thể đây là dấu hiệu của bệnh lý ở mắt nguy hiểm cần kiểm tra và can thiệp y tế: mắt nhìn mờ, đau nhức mắt, hiện tượng nhìn đôi, xuất huyết mắt trong chấn thương vùng đầu mặt,…

Nếu cảm thấy có biểu hiện bất thường, tốt nhất bạn nên đi khám

Ngoài ra, bệnh nhân xuất huyết dưới kết mạc có tiền sử bệnh lý tăng huyết áp, rối loạn đông máu hoặc sử dụng thuốc gây rối loạn đông máu nên trao đổi thêm với bác sĩ để có biện pháp theo dõi và ngăn ngừa tái phát.