Xét nghiệm yếu tố đông máu: ý nghĩa và quy trình thực hiện

Các yếu tố đông máu có vai trò quan trọng trong hoạt động đông - cầm máu của cơ thể, đảm bảo việc lưu thông máu cũng như cầm máu khi có tổn thương mạch máu. Xét nghiệm yếu tố đông máu sẽ được thực hiện khi người bệnh có những rối loạn đông - cầm máu cần tìm nguyên nhân để điều trị.

1. Có những yếu tố đông máu nào?

Có rất nhiều yếu tố tham gia và ảnh hưởng tới quá trình đông máu của cơ thể như:

• Fibrinogen: yếu tố này có mặt trong huyết tương, chủ yếu được gan sản xuất. Nếu yếu tố đông máu này giảm, sự đông máu sẽ bị ngăn cản.

 Rối loạn đông máu có liên quan đến các yếu tố đông máu

• Prothrombin: Đây là một loại protein huyết tương tồn tại trong máu cũng do gan sản xuất chủ yếu, yếu tố này giảm sẽ gây ức chế sự đông máu.

• Thromboplastin mô: Yếu tố này tham gia vào đường đông máu ngoại sinh và có tác dụng chống nhiễm khuẩn.

• Proaccelerin: Yếu tố này cũng là yếu tố đông máu quan trọng song sẽ bị mất hoạt tính nếu có quá nhiều ion Ca++.

• Ca++: Ion này có vai trò quan trọng cũng được coi là một yếu tố của quá trình đông máu.

• Antihemophilic A: Yếu tố này được tổng hợp phụ thuộc nhiều vào gen, là yếu tố chống huyết hữu B và mất hoạt tính nếu có quá nhiều Ca++.

• Stuart: Yếu tố đông máu này có trong huyết tương, hoạt động trong quá trình đông máu nội sinh.

Có nhiều yếu tố đông máu với cách hoạt động khác nhau

Ngoài các yếu tố đông máu trên, còn nhiều yếu tố đông máu khác có thể được kiểm tra khi có rối loạn đông máu xảy ra.

2. Thực hiện xét nghiệm yếu tố đông máu như thế nào?

Xét nghiệm yếu tố đông máu rất đa dạng, có thể phân nhóm tương ứng với 3 giai đoạn của quá trình đông máu bao gồm: Co mạch cầm máu kỳ đầu, tiểu cầu tạo nút cầm máu và hoạt hóa quá trình đông máu. 

Khi bệnh nhân có những rối loạn về đông - cầm máu, bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện các xét nghiệm cơ bản để chẩn đoán chính xác thời kỳ cầm máu bất thường cũng như gợi ý thực hiện xét nghiệm chuyên sâu hiệu quả. Các xét nghiệm chuyên sâu có thể chẩn đoán nguyên nhân chính xác gây rối loạn đông cầm máu, có liên quan đến các yếu tố đông máu.

Quy trình chỉ định xét nghiệm yếu tố đông máu thực hiện như sau:

2.1. Thực hiện xét nghiệm vòng đầu

Các xét nghiệm vòng đầu cơ bản giúp đánh giá con đường đông máu ngoại sinh và nội sinh, tương ứng với xét nghiệm thời gian Prothrombin và xét nghiệm thời gian Thromboplastin từng phần hoạt hóa. Ngoài ra, các xét nghiệm đánh giá con đường chung (thời gina thrombin) và số lượng tiểu cầu cũng được thực hiện.

2.2. Thực hiện đánh giá vòng đầu đông - cầm máu

Dựa trên các kết quả xét nghiệm đông máu cơ bản, bác sĩ có thể chẩn đoán bệnh lý hoặc đưa ra chỉ định xét nghiệm đông máu chuyên sâu hơn.

Xét nghiệm rối loạn đông máu là xét nghiệm khá phức tạp

2.3. Xét nghiệm thăm dò vòng 2

Ở lần xét nghiệm này, bệnh nhân chủ yếu được xét nghiệm định lượng các yếu tố đông máu trong sơ đồ đông máu, tìm ra rối loạn liên quan đến yếu tố cụ thể. Từ đó có thể chẩn đoán được bệnh lý nguyên nhân liên quan đến rối loạn đông cầm máu.

2.4. Chẩn đoán rối loạn đông máu

Khi đã thực hiện đủ các xét nghiệm cơ bản đến chuyên sâu, tìm ra được yếu tố đông máu gặp vấn đề, bác sĩ sẽ đưa ra chẩn đoán về loại rối loạn, mức độ rối loạn và ảnh hưởng với sức khỏe. 

Có thể thấy, xét nghiệm yếu tố đông máu tương đối phức tạp, cần thực hiện nhiều bước với nhiều xét nghiệm mới có thể tìm ra chính xác rối loạn để có hướng điều trị, xử lý phù hợp.

3. Ý nghĩa của xét nghiệm yếu tố đông máu

Xét nghiệm yếu tố đông máu có ý nghĩa quan trọng trong chẩn đoán nguyên nhân, định hướng điều trị hiệu quả nhiều dạng rối loạn đông máu. Cụ thể như sau:

3.1. Xét nghiệm yếu tố đông máu để tìm nguyên nhân gây chảy máu bất thường

Khi mạch máu bị tổn thương dẫn tới rò rỉ máu, hệ thống đông máu được kích hoạt để hình thành huyết khối che kín vị trí tổn thương, ngăn ngừa chảy máu. Tuy nhiên, khi quá trình này bị rối loạn, bệnh nhân có thể bị chảy máu bất thường không kiểm soát gây mất nhiều máu và nhiều vấn đề sức khỏe khác.

Các trường hợp chảy máu bất thường cần làm xét nghiệm yếu tố đông máu bao gồm:

• Chảy máu nướu răng.

• Chảy máu cam.

• Ra nhiều kinh nguyệt, rong kinh.

• Thường xuyên xuất hiện vết bầm tím trên da không rõ nguyên do.

• Tiểu tiện, đại tiện ra máu.

• Suy giảm thị lực đột ngột.

• Viêm khớp do xuất huyết trong khớp.

Có nhiều dạng rối loạn đông máu với biểu hiện khác nhau

Tìm ra rối loạn đông máu gây chảy máu bất thường trên sẽ giúp khắc phục tình trạng này hiệu quả triệt để.

3.2. Xét nghiệm yếu tố đông máu để chẩn đoán tình trạng huyết khối bất thường

Ngoài gây chảy máu bất thường, rối loạn yếu tố đông máu còn gây hình thành huyết khối bất thường trong lòng mạch hoặc lưu thông cùng máu. Tình trạng này hết sức nguy hiểm bởi khi lưu thông hoặc liên tục tích tụ, huyết khối có thể gây bít tắc mạch máu, máu không thể lưu thông liên tục. 

Tình trạng này nếu ảnh hưởng đến tim, não hay phổi đều đặc biệt nguy hiểm, khiến bệnh nhân tử vong nhanh chóng nếu không can thiệp kịp thời, làm thông mạch máu tắc nghẽn. Xét nghiệm yếu tố đông máu giúp xác định nguyên nhân và khắc phục để ngăn ngừa cục máu đông hình thành gây nguy hiểm.

3.3. Xét nghiệm yếu tố đông máu đánh giá các chức năng khác

Trước cuộc phẫu thuật lớn có thể gây mất máu nhiều hoặc biến chứng, bác sĩ thường chỉ định bệnh nhân xét nghiệm yếu tố đông máu để đánh giá tình trạng đông máu. Nếu bệnh nhân bị rối loạn đông máu, có thể gặp biến chứng trong hoặc sau mổ thì bác sĩ sẽ cân nhắc có khả năng mổ và mức độ nguy hiểm như thế nào.

Ngoài ra, xét nghiệm yếu tố đông máu cũng được thực hiện để đánh giá mức độ tiến triển các bệnh lý về gan (xơ gan, suy giảm chức năng gan) hay bệnh lý tại tim, tủy, thận,… 

Xét nghiệm yếu tố đông máu còn thực hiện với bệnh nhân mắc bệnh gan

Như vậy, xét nghiệm yếu tố đông máu sẽ kiểm tra các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình đông - cầm máu, tìm nguyên nhân chính xác gây ra rối loạn liên quan. Kết quả xét nghiệm có thể không chính xác và không giúp đánh giá bệnh hiệu quả nếu không tuân thủ các bước và trình tự phù hợp. 

Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC hiện đã và đang triển khai xét nghiệm các yếu tố đông máu cùng hàng ngàn xét nghiệm khác, giúp hỗ trợ và chẩn đoán bệnh hiệu quả. Trung tâm Xét nghiệm đạt chuẩn quốc tế ISO 15189:2012 và CAP (từ ngày 7/1/2022) đảm bảo sẽ cho kết quả nhanh chóng, chính xác. 

Hơn nữa, MEDLATEC có dịch vụ xét nghiệm tại nhà được bệnh nhân đánh giá rất cao bởi tính tiện dụng. Giá xét nghiệm tại nhà bằng giá xét nghiệm tại bệnh viện, chỉ phụ thu thêm 10.000 đồng phí đi lại. Khách hàng có thể lựa chọn đa dạng các hình thức trả kết quả xét nghiệm như trả tận nhà, trả qua email hoặc qua tin nhắn.

Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.