Xét nghiệm PT kiểm tra đông máu là gì và được chỉ định khi nào?

Đông máu là quá trình sinh lý quan trọng diễn ra trong cơ thể người, cụ thể là vị trí trên cơ thể bị tổn thương, dẫn đến chảy máu. Nếu không có quá trình đông máu, cơ thể người sẽ sớm tử vong do mất máu. Xét nghiệm PT là một trong những xét nghiệm quan trọng kiểm tra khả năng đông máu.

1. Quá trình đông máu và tầm quan trọng

Đông cầm máu là sự thay đổi trạng thái vật lý của máu, chuyển từ dạng lỏng sang dạng gen rắn, sợi huyết để bảo vệ vùng tổn thương thành mạch, hạn chế máu chảy ra ngoài mạch, cũng đồng thời duy trì trạng thái lỏng của máu lưu thông.

Quá trình đông máu là sự tác động, kết hợp mật thiết giữa 3 yếu tố: Tế bào máu, protein huyết tương và thành mạch, được chỉ đạo và điều hòa bởi các yếu tố thần kinh và thể dịch.

Trong cơ thể luôn tồn tại cân bằng giữa hệ thống làm đông máu và chống lại đông máu. Đông máu giúp bảo vệ cơ thể tránh chảy máu thì cơ chế chống lại đông máu giúp lưu thông lòng mạch, đảm bảo duy trì sự sống. Bất cứ mất cân bằng nào ở quá trình đông máu, chống đông máu đều gây tắc mạch hoặc chảy máu.

Rối loạn đông máu là hội chứng bệnh gặp phải khi cơ thể nói chung và máu nói riêng thiếu hụt yếu tố đông máu, khiến máu không đông như bình thường, có thể gây tử vong do mất máu quá nhiều. 

Ngược lại, nếu cơ thể thiếu hụt chất ức chế đông máu thì dễ gây ra hiện tượng tắc mạch do cục máu đông hình thành không tan, cản trở lưu thông máu.

Bất thường đông máu rất nguy hiểm

Do đó, bất cứ bất thường đông máu nào đều nguy hiểm, dẫn đến những biến chứng khó lường cần sớm phát hiện và khắc phục.

2. Xét nghiệm PT kiểm tra đông máu là gì?

Xét nghiệm PT là kiểm tra thời gian Prothrombin, thời gian để một cục máu đông hình thành trong mẫu máu, ảnh hưởng bởi các yếu tố đông máu được kích hoạt khi mạch máu bị tổn thương. Nếu có đủ yếu tố đông máu, và chúng hoạt động tốt, thì quá trình đông máu diễn ra bình thường. Ngược lại, quá ít yếu tố đông máu gây chảy máu quá nhiều, quá nhiều lại dẫn tới máu tăng đông, dễ hình thành cục máu đông.

3. Xét nghiệm PT tiến hành thế nào?

Bệnh nhân được lấy máu tĩnh mạch, cho vào ống bảo quản có chứa chất chống đông thích hợp và được tiến hành phân tích tự động trên máy phân tích. Có 2 con đường bắt đầu quá trình đông máu là con đường trong và ngoài, cả hai cùng nhập vào con đường chung để quá trình đông máu hoàn tất. Prothrombin là một trong những bước cuối cùng của quá trình đông máu, song xét nghiệm máu kiểm tra PT là đánh giá hoạt động của tất cả yếu tố đông máu hoạt động trong quá trình đông máu.

Có 5 yếu tố tham gia quá trình đông máu gồm: Yếu tố I (Fibrinogen), yếu tố II (Prothrombin), yếu tố V, VII và yếu tố X. Xét nghiệm PT đánh giá tổng thể khả năng tạo ra 1 cục máu đông trong thời gian bao lâu, PT sẽ kéo dài nếu thiếu yếu tố đông máu hoặc chúng bị rối loạn chứng năng.

Hầu hết xét nghiệm PT chỉ cần đo trong vài giây, sau đó so sánh với mức PT bình thường ở người khỏe mạnh. Thuốc thử dùng trong xét nghiệm PT là khác nhau ở các phòng thí nghiệm khác nhau, do đó phạm vi giá trị PT bình thường cũng khác nhau. 

Con đường đông máu ngoại sinh

Với người xét nghiệm PT khi đang sử dụng thuốc chống đông máu Warfarin, cần sử dụng INR để tính toán điều chỉnh thuốc thử PT cho kết quả xét nghiệm chính xác.

4. Xét nghiệm PT chỉ định khi nào?

Xét nghiệm thời gian đông máu PT thường được chỉ định chẩn đoán chứng chảy máu không rõ nguyên nhân, thực hiện cùng xét nghiệm PTT – thời gian Thromboplastin từng phần. Xét nghiệm PT giúp đánh giá con đường ngoài và con đường chung của quá trình đông máu, còn PTT giúp đánh giá con đường nội tại và con đường chung, cả hai giúp đánh giá chính xác nhất chức năng của các yếu tố đông máu.

Xét nghiệm PT có thể được chỉ định với bệnh nhân chuẩn bị phải trải qua một thủ thuật y tế xâm lấn, tiêu biểu là thực hiện phẫu thuật để kiểm tra có gặp vấn đề đông máu gì không.

Với người đang dùng thuốc đông máu, xét nghiệm PT cùng với INR được chỉ định thực hiện định kỳ để đảm bảo thuốc sử dụng hiệu quả như mong muốn, vừa đủ tăng thời gian đông máu không đến mức gây bầm tím hay chảy máu quá mức.

Ngoài ra, nếu bệnh nhân có dấu hiệu, triệu chứng của rối loạn chảy máu như: Bầm tím, chu kỳ kinh nguyệt nặng, chảy máu cam, chảy máu nướu răng, máu trong nước tiểu hoặc trong phân, viêm khớp do chảy máu vào khớp, thiếu máu mạn tính, giảm thị lực…

5. Ý nghĩa của kết quả xét nghiệm PT

Giá trị bình thường của thời gian đông máu PT là 10 – 13 giây (tuỳ từng phòng xét nghiệm). Thời gian này tùy vào phương pháp thực hiện và phòng thí nghiệm.

Với trường hợp PT kéo dài, nghĩa là cần thời gian lâu hơn bình thường để hình thành cục máu đông, nguyên nhân có thể do: thiếu yếu tố đông máu, thiếu vitamin K, các bệnh về gan, sử dụng thuốc chống đông…

Để chẩn đoán chính xác nguyên nhân gây kéo dài thời gian đông máu PT, cần dựa trên cả kết quả xét nghiệm PTT. 

Thời gian PT kéo dài có thể do bệnh về gan

Ngoài ra, một số yếu tố khác cũng ảnh hưởng đến thời gian PT như: Sử dụng thuốc tránh thai, an thần, bổ sung vitamin K, thực phẩm chứa lượng lớn vitamin K…

6. Xét nghiệm PT ở đâu?

Xét nghiệm PT là thủ tục xét nghiệm khá đơn giản, được thực hiện tại nhiều trung tâm xét nghiệm trên cả nước. Tuy nhiên bạn nên đến các trung tâm xét nghiệm lớn, hiện đại để thực hiện bởi sẽ tiện lợi, nhanh chóng nếu kết quả bất thường cần các xét nghiệm chuyên sâu bổ sung.

Trung tâm xét nghiệm bệnh viện đa khoa MEDLATEC là trung tâm xét nghiệm hàng đầu cả nước, với máy móc thiết bị hiện đại, hiện phục vụ hơn 500 loại xét nghiệm khác nhau từ cơ bản đến chuyên sâu. Bạn có thể đến trực tiếp Trung tâm xét nghiệm MEDLATEC để thực hiện hoặc đăng ký dịch vụ xét nghiệm tận nhà. Kết quả xét nghiệm PT của bạn sẽ được trả về chính xác và đánh giá, phân tích, đưa ra lời khuyên phù hợp

Trên đây là một số thông tin cần biết về xét nghiệm PT, hi vọng đã giúp bạn đọc giải đáp những thắc mắc của mình. Nếu còn thắc mắc liên quan đến xét nghiệm PT hay các vấn đề sức khỏe khác, hãy liên hệ với MEDLATEC để được chúng tôi giải đáp sớm nhất.