Xét nghiệm nội tiết tố nam và nữ là gì khi nào nên thực hiện?

Rối loạn nội tiết tố là tình trạng không chỉ ảnh hưởng đến khả năng sinh con mà còn tác động không nhỏ đến chất lượng cuộc sống tâm sinh lý của người bệnh. Do đó, việc làm các xét nghiệm nội tiết tố định kỳ để kiểm tra và theo dõi là cần thiết. Vậy cụ thể có những loại xét nghiệm về nội tiết cho nam và nữ nào, khi nào nên thực hiện?

1. Xét nghiệm nội tiết tố nữ

Thực chất, rối loạn nội tiết tố nữ không phải là tình trạng gì quá hiếm gặp. Bệnh có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra như bệnh lý tuyến giáp (cường giáp, suy giáp), suy tuyến thượng thận, suy tuyến yên, hội chứng Cushing, hội chứng buồng trứng đa nang hoặc có thể bắt gặp rối loạn nội tiết tố nữ ở những phụ nữ mất ngủ, stress kéo dài,... 

Thông thường, bác sĩ sẽ dựa vào thăm khám lâm sàng và chỉ định làm một số xét nghiệm, bao gồm cả Xét nghiệm nội tiết tố, nhằm giúp phát hiện các tình trạng bệnh kể trên.

 Rối loạn nội tiết tố nữ là tình trạng thường gặp 

Kết quả xét nghiệm nội tiết tố sẽ là cơ sở để bác sĩ đánh giá hoạt động chức năng của buồng trứng cũng như khả năng dự trữ noãn. Không chỉ vậy, một số trường hợp xét nghiệm cũng được tiến hành với mục đích theo dõi thời gian rụng trứng và sự phát triển của nang noãn. Đặc biệt phải kể đến khả năng đánh giá nồng độ hormone sinh sản và nguy cơ gây vô sinh của các xét nghiệm nội tiết nữ. 

Một số xét nghiệm nội tiết tố có thể được bác sĩ chỉ định để định lượng hormone trong cơ thể người phụ nữ, như:

1.1. Xét nghiệm hormone AMH 

AMH là một hormone đóng vai trò quan trọng đối với cơ thể người phụ nữ, AMH giúp đánh giá khả năng dự trữ nang noãn của buồng trứng. Như vậy có thể hiểu, khả năng sinh sản của người phụ nữ còn tốt hay không có thể được đánh giá dựa vào chỉ số AMH. 

Bên cạnh đó, chỉ số AMH còn có giá trị trong việc chẩn đoán buồng trứng đa nang,  đánh giá đáp ứng của buồng trứng trước các liệu pháp kích trứng hoặc theo dõi điều trị ung thư buồng trứng. 

1.2. Xét nghiệm hormone FSH 

Hormone FSH là yếu tố không thể thiếu để giúp duy trì khả năng sản xuất trứng, không phải ngẫu nhiên mà trứng có thể trưởng thành và rụng. Nếu vào ngày thứ 3 của chu kỳ kinh mà đo được nồng độ FSH quá cao cho thấy khả năng mang thai thấp trong tương lai. Đồng thời, nồng độ FSH cao cũng cho thấy nguy cơ cao mắc hội chứng buồng trứng đa nang.

Nồng độ FSH cao cho thấy nguy cơ mắc hội chứng buồng trứng đa nang

1.3. Xét nghiệm hormone LH

Đây là hormone đóng vai trò quan trọng nhất trong quá trình sinh sản của người phụ nữ. Để quá trình rụng trứng và chuyển dạng nang trứng thành hoàng thể có thể xảy ra thì LH cùng với FSH là 2 hormone cần thiết. Một trong những nguyên nhân gây vô sinh - hội chứng buồng trứng đa nang - thường gặp ở người có nồng độ hormone thất thường.

Xét nghiệm hormone LH thường được thực hiện vào ngày thứ 2 - 3 của kỳ kinh nguyệt.

1.4. Xét nghiệm Prolactin

Thùy trước tuyến yên có tiết ra một loại hormone tên Prolactin, đây là hormone có vai trò biệt hóa tuyến vú, thúc đẩy và kích thích khả năng tiết sữa của tuyến vú sau khi sinh. 

Nguyên nhân chính dẫn đến rối loạn khả năng sinh sản là do prolactin tăng quá mức bình thường. Xét nghiệm nội tiết tố Prolactin có giá trị trong chẩn đoán tăng tiết sữa, vô kinh do tăng Prolactin máu hay chẩn đoán kỳ kinh không rụng trứng. Ngoài ra, khi nghi ngờ có u tuyến yên hay ung thư vú, bác sĩ cũng có thể chỉ định làm xét nghiệm Prolactin để kiểm tra.

Xét nghiệm nội tiết tố nữ Prolactin 

Ngoài ra, người phụ nữ cũng có thể được chỉ định làm xét nghiệm nội tiết tố nữ để đo nồng độ E2 (Estradiol) hay Estrogen ở ngày thứ 2 - 3 của chu kỳ kinh nguyệt. 

Có thể thấy, xét nghiệm về nội tiết tố nữ có nhiều loại khác nhau, tùy thuộc vào mục đích cần đánh giá mà người phụ nữ có thể được yêu cầu làm chỉ một hoặc một số xét nghiệm cụ thể hoặc tất cả các xét nghiệm kể trên.  

2. Xét nghiệm nội tiết tố nam

Thường mọi người hay nghe nhắc đến xét nghiệm nội tiết tố nữ nhiều hơn nhưng không có nghĩa là không có các xét nghiệm về nội tiết dành cho nam giới. Hệ nội tiết sinh dục nam bao gồm các chất chủ yếu như LH, FSH, Androgen và Testosterone. 

Đây đều là những hormone đóng vai trò quan trọng giúp đảm bảo quá trình sinh tinh diễn ra bình thường. Do đó, quá trình sinh tinh sẽ có thể gặp phải rối loạn nếu nồng độ các hormone này tăng giảm bất thường. 

2.1. Xét nghiệm hormone FSH

Xét nghiệm này được tiến hành nhằm mục đích phân biệt giữa tình trạng suy sinh dục và cường hạ đồi. Trên thực tế, những bệnh nhân không có tinh trùng và không tìm được nguyên nhân thường sẽ được chỉ định làm xét nghiệm FSH. 

 Xét nghiệm FSH nhằm đánh giá khả năng sinh sản của nam giới

Ngưỡng bình thường đối với nồng độ FSH đo được là từ 2 - 12 mlU/ ml. Nồng độ FSH tăng cao có thể là dấu hiệu các vấn đề liên quan đến quá trình sinh tinh, khiến tinh hoàn không đáp ứng với kích thích của nội tiết hướng sinh dục và không thể sản xuất tinh binh. Ngược lại, nam giới có thể bị suy hạ đồi tuyến yên nếu đo được chỉ số FSH quá thấp.

2.2. Xét nghiệm Testosterone

Đối với sức khỏe sinh sản và tình dục của nam giới mà nói thì Testosterone đóng vai trò rất quan trọng, cụ thể như giúp làm tăng khoái cảm tình dục hay dâng cao ham muốn. Vì vậy, bác sĩ thường chỉ định tiến hành xét nghiệm Testosterone khi muốn đánh giá khả năng sinh sản ở nam giới. 

Buổi sáng là thời điểm nồng độ Testosterone cao nhất nên rất thích hợp để làm xét nghiệm. Một số trường hợp có thể phải thực hiện xét nghiệm lại lần 2 mới đánh giá được chính xác. Việc sử dụng một số loại thuốc có thể khiến kết quả bị sai lệch. Do đó, người bệnh không được uống bất kỳ loại thuốc nào trước khi làm xét nghiệm Testosterone. 

Việc sử dụng một số loại thuốc có thể khiến kết quả xét nghiệm Testosterone bị sai lệch

Nồng độ Testosterone từ 300 - 1.000 ng/dl được coi là bình thường. Người bệnh có thể đang gặp các vấn đề về khả năng sinh sản như mệt mỏi, giảm hứng thú, không có khả năng cương cứng hoặc vô sinh trong trường hợp nồng độ này thấp.

3. Xét nghiệm nội tiết tố nam và nữ khi nào cần thực hiện?

Trên thực tế, xét nghiệm nội tiết tố có thể được tiến hành với những mục đích khác nhau và trong những hoàn cảnh khác nhau nhưng phổ biến nhất vẫn là để đánh giá khả năng sinh sản. 

Vì vậy, để biết được khi nào cần làm xét nghiệm nội tiết tố, bạn nên tham khảo ý kiến và xin tư vấn của bác sĩ để có thể đưa ra quyết định đúng đắn nhất, tránh việc làm xét nghiệm tốn kém mà không cần thiết. 

Mọi nhu cầu tư vấn hay thắc mắc vui lòng liên hệ Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC theo hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.