Xét nghiệm nhóm máu có cần thiết không và các vấn đề liên quan

Hệ nhóm máu được xác định dựa trên sự có mặt của các kháng nguyên đặc trưng trên bề mặt hồng cầu và kháng thể trong huyết thanh. Nhóm máu là đặc điểm sinh học riêng được quyết định bởi gen, xét nghiệm nhóm máu kiểm tra chính xác máu của một người thuộc hệ nào có vai trò quan trọng trong khám và điều trị bệnh.

1. Các nhóm máu cơ bản ở người

Có 4 nhóm máu cơ bản (xét theo hệ nhóm máu ABO - hệ nhóm máu được sử dụng phổ biến hiện nay) là: A, B, AB và O. Cụ thể:

Nhóm máu A: Người thuộc nhóm máu này có kháng nguyên A trên bề mặt hồng cầu, ngược lại trong huyết thanh có kháng thể chống B.

Nhóm máu B: Người thuộc nhóm máu này có kháng nguyên B trên bề mặt hồng cầu, ngược lại trong huyết thanh có kháng thể chống A.

Nhóm máu AB: Người thuộc nhóm máu này có kháng nguyên A và B trên bề mặt hồng cầu, trong huyết thanh không có kháng thể.

Nhóm máu O: Người thuộc nhóm máu này không có kháng nguyên trên bề mặt hồng cầu, ngược lại trong huyết thanh có cả kháng thể chống A và B.

Có 4 nhóm máu cơ bản xét theo hệ ABO

Ngoài ra mỗi nhóm máu thuộc hệ 4 nhóm máu cơ bản trên có thể chia thành 2 nhóm là Rh (+) và Rh (-) liên quan đến sự có mặt của kháng nguyên D trên bề mặt hồng cầu. Hầu hết con người đều có kháng nguyên D, nghĩa là thuộc nhóm máu Rh dương (+), những người thuộc nhóm máu Rh âm (-) là nhóm máu hiếm.

Như vậy, khi làm xét nghiệm nhóm máu, cần phân tích xác định các kháng nguyên trên bề mặt tế bào hồng cầu. Nhóm máu được xác định thường kết hợp cả hệ Nhóm máu ABO và hệ nhóm máu Rh, nghĩa là gồm 8 nhóm máu: Nhóm A+, nhóm A-, Nhóm B+, Nhóm B-, Nhóm AB+, Nhóm AB-, Nhóm O+, nhóm O-.

 Yếu tố Rh chia các nhóm máu thành 2 nhóm máu nhỏ là Rh (+) và Rh (-)

Các kháng thể trên bề mặt hồng cầu và huyết thanh này không chỉ có ý nghĩa xác định nhóm máu mà còn có khả năng tạo miễn dịch tốt, điều này lý giải vì sao những người thuộc nhóm máu khác nhau có sức khỏe và khả năng nhiễm bệnh khác nhau. 

2. Xét nghiệm nhóm máu có cần thiết?

Xét nghiệm nhóm máu là xét nghiệm cơ bản trong khám và chữa bệnh hiện nay, hầu hết mọi người đều cần thực hiện. Xác định nhóm máu của bản thân giúp các thủ tục y tế diễn ra nhanh hơn như:

- Khi cần truyền máu: Do thiếu máu, chuẩn bị phẫu thuật hay thực hiện thủ thuật gây mất nhiều máu. Máu truyền để không gây phản ứng gây hại cần tương thích với máu cơ thể.

- Khi hiến máu: Hiến máu là hoạt động nhân đạo được vận động với tất cả người dân, máu hiến được nhận, phân loại và xử lý để truyền cho người bệnh có nhu cầu.

- Khi hiến tạng hay bộ phận cơ thể khác: Vì mục đích y học, cứu người, để đảm bảo tạng hay bộ phận cơ thể hiến tặng tương thích với người nhận, cần đảm bảo nhóm máu tương ứng thích hợp.

- Khi cần xác định huyết thống: Kháng thể trên hồng cầu xác định nhóm máu có tính chất di truyền, vì thế Xét nghiệm nhóm máu dù không khẳng định quan hệ huyết thống giữa 2 cá thể song vẫn có ý nghĩa nhất định.

- Thai phụ xét nghiệm nhóm máu để kiểm tra, sàng lọc trường hợp mẹ và con bất đồng nhóm máu.

 Xét nghiệm nhóm máu cũng có ý nghĩa trong xác định huyết thống

Với những mục đích y tế này, nhiều người khỏe mạnh hay còn trẻ tuổi nhưng vẫn thực hiện xét nghiệm nhóm máu để thuận tiện về sau. Như vậy, xét nghiệm nhóm máu không phải là thủ tục khám chữa bệnh nhưng rất cần thiết để phòng trường hợp cần đến. 

3. Phương pháp xét nghiệm nhóm máu nào đang được ứng dụng?

Đây là xét nghiệm cơ bản có thể thực hiện tại nhiều bệnh viện, phòng khám hay trung tâm xét nghiệm trên cả nước. Tuy nhiên không phải tại cơ sở y tế nào cũng sử dụng chung một phương pháp xét nghiệm. 

3.1. Phương pháp thủ công

Phương pháp này thực hiện định nhóm máu trên phiến hoặc trong ống nghiệm. Ưu điểm là đơn giản, dễ làm, giá thành xét nghiệm rẻ nên được áp dụng phổ biến. 

Tuy nhiên kỹ thuật xét nghiệm này dễ gặp sai sót, tỷ lệ sai sót phụ thuộc nhiều vào tay nghề và trình độ của người thực hiện, vì thế rất có khả năng nhầm lẫn.

3.2. Phương pháp tự động

Đây là kỹ thuật xét nghiệm mới, có thể định Nhóm máu Bằng Gelcard bán tự động hoặc bằng Gelcard trên máy tự động hoàn toàn.

Do là kỹ thuật xét nghiệm tự động nên độ nhạy và độ đặc hiệu cao, kết quả chính xác và độ tin cậy cao. Bên cạnh đó, định nhóm máu bằng Gelcard tự động hoàn toàn chỉ cần lượng mẫu ít (1 ống chống đông EDTA), có thể phân tích cùng lúc nhiều mẫu nên có thể xét nghiệm hàng loạt, thời gian xét nghiệm và trả kết quả nhanh.

Xét nghiệm nhóm máu tự động có nhiều ưu điểm vượt trội

Việc thực hiện tự động cũng giảm các yếu tố ảnh hưởng từ nhân viên thực hiện đến kết quả phân tích, giảm nguy cơ sai sót. 

4. Khi xét nghiệm nhóm máu cần lưu ý những gì?

Đây là xét nghiệm cơ bản, có thể thực hiện tại nhiều cơ sở y tế khắp cả nước. Tuy nhiên để kết quả chính xác, không gặp sai sót và giảm thiểu những rắc rối sau này, bạn nên lựa chọn cơ sở thực hiện uy tín như Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. 

Nếu cần thực hiện các thủ tục can thiệp, hiến tặng máu hay nội tạng, bệnh viện sẽ thực hiện xét nghiệm máu và thông báo kết quả, vì thế bạn không nên quá lo lắng nếu chưa biết về thông tin này.

Nếu bạn chuẩn bị đi xét nghiệm nhóm máu, cần lưu ý một số vấn đề sau:

- Vẫn có thể sử dụng thuốc điều trị như bình thường, nếu lo lắng về ảnh hưởng của thuốc, hãy hỏi ý kiến bác sĩ.

- Không sử dụng chất kích thích như rượu bia, thuốc lá,... trước khi lấy máu xét nghiệm.

- Nên uống nhiều nước, không cần nhịn ăn trước khi thực hiện để đảm bảo cơ thể đủ năng lượng. Tại một số nơi, nhất là khi hiến máu lượng lớn, bạn có thể được uống nước hoặc trà ngọt để đảm bảo năng lượng.

Lấy máu tĩnh mạch khá đơn giản và không quá đau đớn

- Với phụ nữ mang thai, thường xét nghiệm nhóm máu sẽ thực hiện cùng các loại xét nghiệm khác để kiểm tra sức khỏe tổng quát cũng như tình trạng của thai nhi nên cần nhịn ăn, có thể phải ngừng sử dụng thuốc. Hãy hỏi ý kiến bác sĩ để có lời khuyên tốt nhất.

Như vậy, xét nghiệm nhóm máu là xét nghiệm cơ bản, thực hiện nhanh chóng, dễ dàng nhưng lại là thông tin vô cùng quan trọng cho việc khám điều trị bệnh sau này. Do đó mọi người nên sắp xếp thời gian kiểm tra, xác định nhóm máu của mình và gia đình.

Nếu cần tư vấn thêm, liên hệ MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được hỗ trợ.